Este saqlaw Joba

Este saqlaw haqqında túsinik
Individdiń óz turmıslıq tájiriybesin esida alıp qalıwı, este saqlap turıwı hám keyinirek eske túsiriwi este saqlaw dep ataladı. Este saqlaw salasında tómendegi tiykarǵı processler parıq etedi: este alıp qalıw, este saqlaw, eske túsiriw jáne onıtish. Bul processler biri-birinen bóleklengen halda júzege shıqpaydı. Olar bir ulıwma bir processtiń túrli táreplerin sırtqıl etediler. Este saqlawdıń júzege shıǵıwı, rawajlanıwı kisiniń iskerligi menen baylanıslı. Málim materialdı este alıp qalıw turmıs iskerligi dawamında individual, yaǵnıy jeke tájiriybeni toplaw menen baylanıslı. Tóplanǵan tájiriybeden keyingi iskerlikte paydalanıw qayta eske túsiriwdi talap etedi. Málim materialdıń iskerlikte qatnasmay qalıwı yamasa iskerliginen túsip qalıwı onı esten shıǵarıp quyılıwǵa alıp keledi.


Este saqlaw mexanizmleri
Házirgi kúnde este saqlaw mexanizmleri haqqında júdá kóplab teoriyalar bar. Olardıń barlıǵın bir neshe gruppalarǵa birlestiriw múmkin.
Birinshi gruppa teoriyalar - psixologiyalıq teoriyalar, ekinshisi - neyrofiziologik teoriyalar. Olarǵa keyingi jıllarda jańa teoriyalar, úshinshi jónelis - bioximiyalıq baǵdardaǵı teoriyalar qosılıp atır.
Barlıq teoriyalar arasında eń aldın payda bolıp rawajlanǵan teoriyalarg`a psixologiyalıq teoriyalar kiredi. Bul teoriyalar este saqlaw processlerin quram taptırıwda sub'ekttiń aktivligine qanday orın berilgenligine, sub'ekt aktivliginiń ózine qanday qaralganligiga baylanıslı túrde klassifikatsiya etiledi. Sonday aǵıslardan birine assosiativ teoriya kiredi.
Assosiativ teoriyanıń tiykarǵı túsinigi assosiatsiya túsinigi bolıp tabıladı. Assosiatsiya - baylanıs baylanısıw degen mánisti ańlatadı hám hámme psixik hádiyselerdi túsintiriwshi universal mexanizm retinde qaraladı. Olardıń pikrine qaraǵanda, eger málim psixik hádiyseler insan sanasında áyne bir waqtıniń ózinde bir-birinen izbe-iz payda bolǵan bolsa, olar ortasında assosiativ baylanıs payda boladı. Eger sol assosiativ baylanıstıń qandayda -bir elementi qayta tásir qilsa yamasa qayta nomoyon bolsa, ańimizda assosiativ baylanıstıń barlıq elementlerin qayta qayta tiklewge alıp keledi.
Sonday etip, assotsianizm eki tásirot ortasındaǵı baylanıs baylanısıwdıń zárúrli hám jeterli hasası - bul tásirinlerdiń insan sanasında áyne bir waqtıniń ózinde nomoyon bolıwı dep esaplaydı.
Assotsianistlar tómendegi assosiatsiya payda bolishniń tiykarǵı sharayatlardı kórsetediler. A) tiyisli ob'ektlerdiń zaman hám mákan izbe-izligi; b) ob'ektlerdiń bir-birine uqsaslıǵı, ob'ektlerdiń bir-birinen parqı, keriligi. Sol sharayatlarǵa uyqas túrde úsh túrli assosiatsiya ajıratılǵan: izbe-izlik assosiatsiyasi, uqsawlıq assosiatsiyasi, kontrastlıq assosiatsiyasi.
Biraq birdey sharayatta mudami birdey assosiatsiyalar shınjırı payda bolmaydı. Ol halda túrli kisiler birdey sharayatta birdey zatlardı eslab qalǵan bolar edi. Rasında bolsa baylanıslar saylanǵan súwrette payda boladı.
Geshtal'tizm (nemischa " gestalt" - obraz degen mánisti ańlatadı ) - psixologiyalıq teoriya. Bul teoriyanıń tiykarǵı túsinigi - geshtal't túsinigi bolıp tabıladı. Geshtal't túsinigi pútin, bir pútkil shólkemdi (bir pútkil organizmdi) strukturalıq bólimlerge bolıp bolmaytuǵın dúzilisin ańlatadı.
Bul teoriyaǵa kóre baylanıslar (baylanısıwlar) payda etiwdiń hasası retinde materiallardıń tashkil etilgenligi tán alıw etiledi. Materialdıń málim shólkemlestirilgen tártibi este alıp qalıwda úlken rol oynaydı. Biraq materialdıń dúzilisin ashıw hám bahalaw, aqıbette onı este alıp qalıwda tek ǵana sub'ekt iskerligi nátiyjesi tiykarǵı roldi oynaydı.
Házirgi zaman psixologiya páninde barlıq psixik processlerdi, sonday-aq este saqlaw processlerin de quram taptırıwǵa baslawshı bolǵan tiykarǵı faktor shaxs iskerligi bolıp tabıladı, dep qarawshı teoriyalar ele de kóbirek tán alıw etilip atır. Bul teoriyaǵa tiykarlanıp materialdı este alıp qalıw, este saqlaw, eske túsiriw processleri sub'ekt iskerliginde áne sol materiallardıń qanday orında turıwı menen belgilenedi.