Eylül 2016 İstanbul/Türkiye
Yüklə 4,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ahmet YILDIRIM **
- 1. Hoca Ahmed Yesevî’ye Göre Peygamberlik ve Hz. Muhammed Ta- savvuru
Hoca Ahmed Yesevî’nin Divân-ıI Hikmet’inde Ahmet YILDIRIM ** Mesajı yaşadığı dönemde kalmayıp günümüze kadar ulaşan kültürümü- zün önemli şahsiyetlerden birisi de Pîr-i Türkistan adıyla maruf Hoca Ahmed Yesevî (ö.562/1166) dir. Ona olan ilgi yaşadığı dönemden itibaren artarak de- vam etmiştir. O, bu ilgiyi ortaya koyduğu düşünceleriyle her zaman hak eden bir şahsiyet olmuştur. UNESCO tarafından 2016 yılının Hoca Ahmed Yesevî Yılı ilan edilmesi bunun ayrı bir tezahürüdür. Ayrıca Hoca Ahmed Yesevî’nın hayatı incelendiğinde onun ilme, irfana, ahlâka kısacası Hakk’a ve halka adamış biri olarak görülür. Onun düşüncesini şekillendiren pek çok unsur bulun- maktadır. Bunlar arasında Kur’an ayetleri yanında, Hz. Peygamber’in ahlâkî güzellikleriyle birlikte bilhassa O’nun sünneti gerek teorik ve gerekse pratik açıdan önemli olmuştur. Çünkü Hz . Peygamber’in güzel ahlâkını kendisine ör- nek alan Hoca Ahmed Yesevî,eserlerinde insanlara fazilet ve meziyet yollarını öğretme gayreti içinde olmuştur. Hatta bu manada Ahmed Yesevî’nin şah- siyet ve düşüncesinin harekât noktasını ve ideallerinin ufkunu Hz. Muham- med’in (s.a) oluşturduğunu söylemek mümkündür. Onun Hz. Peygamber hakkında derin bilgisi olduğunu ve ona samimi bir aşkla bağlı bulunduğunu eserlerinden anlamak hiç de zor değildir. Onun eserleri arasında yer alanDi- vân-ı Hikmet adlı eserinde Hz. Peygamber’le (s.a) ilgili önemli bilgilere yer verildiği görülür. Işte biz de bu tebliğimizde; 1- Hoca Ahmed Yesevî’de nübüvvet ve peygamber tasavvuru nasıldır? Bu- nunla birlikte nübüvvet ve peygamber tasavvuruyla ilgili olarak Divân-ı Hikmet adlı eserinde neler bulunmaktadır? 2- Hz. Peygamber’e (s.a) olan sevgisi, ona ve sünnetinebağlılığı nasıldı ve onu farklı kılan ne idi? * Prof. Dr., Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Islami Ilimler Fakültesi, ayildirim2000@hotmail.com 100 Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî Günümüz açısından da önemli olan bu hususların cevaplarının verilmesi gerekmektedir. Bu ve buna benzer konular tebliğ sınırları çerçevesinde ince- lenmeye çalışılacak, varılan neticeler ve tespitler genel bir değerlendirme ile ortaya konacaktır. 1. Hoca Ahmed Yesevî’ye Göre Peygamberlik ve Hz. Muhammed Ta- savvuru Islam inanç esaslarından biri de peygamberlere imandır. Her Müslüman gibi Hoca Ahmed Yesevî de, Islâm inanç esasları arasında yer alan peygam- berliğe (nübüvvet müessesesi) ve bunun Allah’ın iradesiyle gerçekleşen bir makam olduğunu ve inanılması gerektiğini kabul eder ve inanır. Divân-ı Hik-
ni Allah’ın son peygamberi “Hz. Muhammed’dir. Daha sonra Hz. Âdem, Hz. Ibrâhim, Hz. Mûsa, Hz. Îsa, Hz. Yûsuf, Hz. Yunus, Hz. Süleyman, Hz. Zeke- riyya, Hz. Eyyüp, Hz. Lokman gibi peygamber isimleri dikkati çekmektedir. Zekeriyyâ gibi bu başıma bıçkı koysam Eyyub gibi bu bedenime kurtu koysam Musa gibi Tur dağında ibadet eylesem, Bu iş ile yâ Rab, seni bulur muyum? Yunus gibi deniz içinde balık olsam, Yusuf gibi kuyu içinde gece-gündüz olsam, Yâkub gibi Yusuf için ağlayıp inlesem, Bu iş ile yâ Rab, seni bulur muyum? 1 Peygamberlik müessesiyle ilgili olarak Hoca Ahmed Yesevî doğruluğu tar- tışmaya açık olmakla birlikte peygamberlerin sayısıyla ilgili şöyle demektedir: Dört yüz kırk dört peygamber, mürsel, nebi Kalmadı bu cihanda geçti hepsi 2 Ayrıca Hoca Ahmed Yesevî Hz. Peygamber’i peygamberlerin öncüsü ve âleme yol gösterici olarak görür. 1 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, ,s. 160, (Hikmet, 56). Diğer beyitler için bkz. s. 363-364, 421 (Hikmet, 178, 215) 2 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet,s. 237, (Hikmet, 104). Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî 101
Muhammed ki aleme yol göstericidir O günde olacaktır yardımcı 3 Yüce hazrettesin keremli gurbettesin Peygamberlerin öncüsü ya Mustafa Muhammed 4 Allah nuru, Allah dostu o Mustafa Kimler için geldi Rasûl bildiniz mi? 5 Yesevî’ye göre Hz. Peygamber, serverdir, rehberdir, ışıktır. Dolayısıyla bü- tün kullar, hidayete erebilmek, ebedî kurtuluşu yakalayabilmek için O’nun örnek kişiliğini, özelliklerini yakından tanımalı ve O’nu sevmelidirler: On sekiz bin âleme server olan Muhammed; Otuz üç bin ashâba rehber olan Muhammed. 6 Enbiyalar çırağı, haklı olan Muhammed. Özünü koyup mihnete, türlü-türlü zahmete, Asi, cafi ümmete, Kevser olan Muhammed. 7
rı içerisinde yer alan peygamberlik (nübüvvet) kurumunun varlığı, peygamber- liğin sübûtu, onların mu’cize göstermeleri, şefaat etmeleri, vahye muhatap olmaları, ahlâk ve ahvâlini benimseme ve uyma gibi peygamberlikle ilgili hu- suslara inandığı anlaşılmaktadır. Onun bu anlayışının Islâm kelâmı içerisinde yer alan ehl-i sünnet anlayışıyla genelde örtüştüğünü söylemek mümkündür. Bütün peygamberlerin peygamberliğine inanan Ahmed Yesevî’nin son peygamber Hz. Muhammed’in onun dünyasında ayrı bir aşkı, muhabbeti, yeri ve değeri vardır. Bu yüzden Ahmed Yesevî’nin şahsiyet ve düşüncesinin harekât noktasını ve ideallerinin ufkunu Hz. Muhammed oluşturur. Onun Hz. Peygamber hakkında derin bilgisi olduğunu ve ona samimi bir aşkla bağlı 3 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 127, (Hikmet, 34) 4 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 134, (Hikmet, 39) 5 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 133, (Hikmet, 38) 6 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 136, (Hikmet, 40) 7 Ahmed Yesevî, Divan-ı Hikmet, s. 411, (Hikmet, 208) Yüklə 4,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|