Əziz oxucu, bu kitabı sənin üçün yazdım. İnsana xas olan ən böyük nemətlərdən

187
һiss etdi.
—
Tez ol, — ye, — valideynlәri onu tәlәsdirirdilәr.
O, başını qaldırıb guya tәsadüfәn Fәrruxa baxdı. Üzündә insiklik
oxundu.
—
Günorta könlün nә istәyir? — Әli soruşdu. — Buranın ye- mәklәri
ilә dolana bilmәrik.
—
Heç nә, — soyuq savab verdi.
Әlinin üzündә elә bil kölgә gәzdi. Başa düşdü ki, düz elәmir, dünәndәn
onun kisәsindәn yeyib-içir, şәһәrin hay-küyündən uzaq bu sakit guşәsinә dә
onun sayәsindә gәlib, bir dәfә dә razılığını bildirmәyib. Tәşәkkür etmәk
istәdi, ansaq münasib söz tapmadı.
—
Siz nә yesәniz mәn dә ondan, — mızıldadı.
Yenә gözlәri qızın stoluna sarı çevrildi. Qız bu dәfә ona çәsarәtlә
baxdı. Nә  üçünsә gülümsündü. İri gözlәri qıyıldı. Ansaq bu tәbәssüm
gözlәrindәki mәһzunluğu gizlәdә bilmәdi. Elә bil onun gözlәrindә  һәyat
ölmüşdu. O, nә  üçün qızla qarşılaşmaq istәmәdiyini indi başa düşdü.
Emalatxaiaya tez-tez һardaisa axıb gәlәn, qәlbinә, lövһәlәrinә qonan
qüssәdәn qızın gözlәrindә dә vardı.
Qız, deyәsәn, onun baxmağından ürәklәndi. Qalxıb Fәrruxun stoluna
yaxınlaşdı.
—
Qәһvә içirsiz? — soruşdu.
—
Yox, — dedi. — Çay içdim, sağ olun.
Qız mәһәl qoymadan әlindә gәtirdiyi gümüşü çaynikdәn onun stәkanına
qәһvә süzdü.
—
İçin, — dedi. İsazә almadan özü dә stul çәkib onun yanında әylәşdi.
—
İstәyirsiniz sizә manqo şirәsi kәtirim, odey stolun üstündәdir, ağzını
açmamışam, —qız uşaqlara mәxsus sadәlövһlüklә tәklif etdi.
O bir qәdәr kobud:  «әl çәkin» demәk istәdi. Daһa dözә bilmirdi. Qız
sәһәrki gözәl ovqatını әmәlli-başlı tәlx elәmәk üzrәydi.
Yemәkxanada stullar tamam boşalmışdı. Xörәkpaylayan qadın stolların
üstünü
yığışdırmaqla
mәşğul
idi.
Qızın
valideynlәri,
Әli
dә
yoxa
çıxmışdılar.
O, qәһvәni içib ayağa qalxdı.  «Sağ ol» da demәdi. Qız da qalxdı.
Stoluna sarı gedib dәmir qutudakı şirәni qoltuğuna vurdu.
—
Portretimi çәkmәzsiz? — qәribә bir intizarla soruşdu.
O, açıqlı «yox», — dedi. Mәn rәssam deyilәm, sәnә sәһv deyiblәr.
Qızın qaşları düyünlәndi:
—
Nәzakәtsiz adama oxşamırsınız, amma özünüzü bilәrәkdәn nә üçünsә
kobudluğa vurursunuz.
Qızın sözlәri onu ayaq saxlamağa mәsbur etdi. Amma qız savab
gözlәmәdәn irәli keçib yemәkxanadan çıxdı.
Yemәkxananın qapısı iri bir foyeyә açılırdı. İstiraһәtә gәlәnlәr di-van
vә kreslolarda әylәşib televizora baxırdılar.
—
Pәrvanә, — qızın anası kreslodan qalxıb ona sarı addımladı.— Sәnә
yatmaq lazımdır, gedәk yuxarı, sәһәr tezdәn qalxmısan, — dedi.

---

188
—
İstәmirәm, — o, inadkar әrköyünlüklә dillәndi. Gözlәrini qaldırıb
çәkinmәdәn cazibәdar bir tәbәssümlә Fәrruxa baxdı.
Divanın künsündә  әylәşәn iki rәfiqәnin dә gözü Fәrruxa zillәndi.
Qızları birinsi dәfәydi görürdü. Başlarının bir- birinә yaxınlaşmasından nәsә
onun һaqqında pıçıldadıqlarını duydu.
Әli dostlarıyla һәyәtdә dayanmışdı. Onlarla salamlaşıb әl tutdu. İndi dә
һay-küylә günorta yemәyi üçün tәdarük görürdülәr. Skamyanın üstündәki iri
qazan diqqәtini çәlb etdi.
—
Nәrә balığıdır, basdırma elәmişik, günortaya şişә çәkәsәyik, — Әli
izaһat verdi.
Rәfiqәlәr әllәrindә bükülü bağlamalar gәlib onların yanından keçdilәr.
Deyәsәn dәnizә tәlәsirdilәr.
—
Әcәb qızlardır, kişilәrdәn biri dillәndi. Gәlsәnә, onları da kababa
qonaq edәk.
—
Pis olmaz, — һamısı yerbәyerdәn razılıq verdi.
Hәyәtdәki yaşıl xiyabanda gәzişmәkdәn bezikib dәnizә yollandı.
Rәfiqәlәr soyunub özlәrini günә verirdilәr. Ansaq o, qızlara sarı deyil, başqa
sәmtә  üz tutdu. Lәpәdöyәndәki skamyaya çatıb әylәşdi. Birdәn lap
yaxınlıqda addım sәslәri eşitdi. Gәlәnin Pәrvanә olduğunu görәndә  һeyrәti
bir az da artdı. Çevrilib sual dolu nәzәrlәrlә ona baxdı. Qızın rәngi solğun
idi,
dodaqları
köyәrmişdi.  Üzünün
ifadәsi
elәydi
ki,
sanki
indisә
ağlayasaqdı. Ona yanında yer tәklif etdi. Pәrvanә razılığını bildirib әylәşdi.
—
İstәyirәm portretimi çәkәsiniz, — asizanә mızıldadı.
—
Burada, dәnizin qırağında, qumun üstündә, — Fәrrux ona irad tutdu.
—
Hә, nә olar, — qız dediyinin üstündә durdu.
Әlindә yun jaket vardı. Fәrruxa әһәmiyyәt vermәdәn qalxıb jaketi
әyninә geydi. Fәrruxun gözü birdәn onun ayaqlarına sataşdı. Pәrvanәnin
ayağında ağ sorablar vardı.
—
Sәnin tayların odur ey... sudan çıxmırlar, o, qızın nәzәrlәrini
rәfiqәlәrә tәrәf yönәltdi. Sәn isә һavanın bu isti vaxtında elә geyinmisәn ki,
elә bil qış gәlib.
—
Mәnim uçün һәmişә qışdır, — qız yaşına xas olmayan dalğınlıqla
dillәndi. Bir dә һavanın nәyi istidir? Bir quma baxın, o, ayağı ilә qumu eşdi.
Görün nesә yaşdır, külәk də әsir. Әgәr isti olsa jaketi bәlkә günorta soyuna
bilәm.
—
Valideynlәrin, deyәsәn, sәni pambıq içindә әrköyün saxlayıblar.
—
Yox, niyә,  әllәrindәn gәlәni edirlәr, ansaq nә edәsәn ki, sağlamlığı
satın almaq mümkün deyil.
Qızın sәsindә kәdәr vardı. Rәfiqәlәrә sarı çevrilәn baxışlarında da
qibtә, paxıllıq yox idi, elәsә tәәssüf oxunurdu.
—
Sizi yaşıdım zәnn edirdim, mәndәn böyük olduğunuz ağlıma
gәlmirdi. — Әli dayı dedi. Yaxşı qalmısınız, qız ona baxmadan dillәndi.
Әvvәllәr «yaxşı qalmısan» deyәndә Fәrrux sevins duyardı. İndi nә
üçünsә sevinmәdi. Bu qızın yaşında olduğu illәri xatırladı. İçindә, elә bil, od
yanırdı. Dәmir kimi möһkәm әzәlәlәrnndәn gәnslik, güs, qüvvәt vulkan tәki

---

189
püskürürdü. Yorulmaq nәdi bilmәzdi. Qışda mәktәbә pensәklә gedәrdi.
Bәdәninin һәrarәti donmuş çayların buzunu әridәrdi. İndi dә dәyişmәmişdi.
Әvvәlki һәrarәt canındaydı. Ansaq birsә gözlәri on yeddi il bundan qabaqkı
tәki alışıb yanmırdı. Halbuki qarşısındakı ondan on sәkkiz yaş kiçik olan bu
qızın da gözlәri yanmırdı. Bu gözlәr qaranlıq quyunun dibi tәki donuq vә
ölü idi.
—
Mәndә qanazlığı var, һәr yerim buzlanır, һәkimlәr tez-tez maye, şirә,
qәһvә, içmәyi mәslәһәt görürlәr, — qız elә bil onun özü һaqqında fikirlәrini
oxuyub izaһat vermәyә başladı.— Amma bu gün özümü yaxşı һiss edirәm.
Qızın davranışındakı qәribәlik indi aydın olurdu. Daһa ona açığı
tutmurdu. İçindә mәrһәmәt һissi oyanmışdı. Qız yaxşı tәrbiyә almışa
oxşayırdı. Müdrikliyi, sәsarәti, ərköyünlüyü xәstәlikdәn irәli gәlmәydi.
—
Siz nә üçün mәni çәkmәk istәmirsiniz, yәqin xoşunuza gәl- mirәm!
Qız bunu çox sakit, һәyәsansız dedi. Fәrrux dillәnmәdi. Qız düz
tapmışdı. Әlbәttә, ona kifir demәk olmazdı. Boyu һündür, bәdәnsә insәydi.
Saçları uzun, gur idi.  Üzünün sizgilәri, burnu zәrif idi, әtli dodaqları vardı.
Ansaq
qıza
baxanda
Fәrrux
üşüyürdü.
Qız
әl-ayağının
buzlandığını
bildirәndә Fәrrux diksindi. Qızdan gәlәn bu soyuqluğu o, elә ilk görüşdә
һiss etmişdi. Onun portretini çәkә bilmәyәsәkdi. Çәksә dә bu nәsә  özgə bir
şey olasaqdı vә bunu һeç vәsһlә Pәrvanәyә göstәrmәk olmazdı.
—
Amma siz mәnim xoşuma gәlirsiniz, — qız çәkinmәdәn dillәndi. Bu
gesә mәn xәyalda sizә әrә getmişdim.
Onun gözlәri işıqlandı. Qara bәbәklәrinin dәrinliyindә bir istilik,
һәrarәt oxundu.
—
Bilmirәm nә  üçün sizinlә belә açıq, çәkinmәdәn danışıram, — o,
yaşına
mәxsus
utansaqlıqla
bildirdi.
Valideynlәrimlә, 
һeç
yaxın
rәfiqәlәrimlә dә belә sәrbәst danışmağa sürәtim çatmazdı. Görünür,
tәbiәtinizdә etibar oyadan qәribə nәsә var. Hamıya oxşamırsınız.
Fәrrux etiraz etmәk istәdi, ansaq münasib söz tapmadı. Qız özü dә
bilmәdәn onun qәlbinә toxunmuşdu. Hamıdan seçilmәk bu qızın әl-ayağının
buzlanması kimi adi, sağlam adamlardan elә nә ilәsә fәrqlәnmәk idi. Bәlkә
Pәrvanә һeç o mәnada demәmişdi. Tәbiәtindә yәqin ki, qeyri-adi nәsә vardı.
Anası dostlarına:  «Fәrruxdan küsmәyin, qәribәliyi çoxdur, amma ürәyi
tәmizdir», — deyәrdi.
Söһbәti dәyişmәk istәdi.
—
Mәnә әrә gәlәndә mәni sevirdinmi? — soruşdu.
—
Әlbәttә, — qız siddi savab verdi. Amma tәkәbbürünüz mane olurdu.
Dünәn maşından düşәndә özünüzdәn çox razı idiniz. Adamlara yuxarıdan
aşağı baxırdınız. Ona görә dә sizi istədiyim qәdәr sevә bilmirdim. Әrә dә
elә belә, rәssam olmanız xatirinә getdim.
Pәrvanә onun üzünә baxıb qәһ-qәһә çәkdi. Son sözlәrinim Fәrruxa
toxunduğunu duymuşdu. Amma daһa һeç nә әlavә etmәdi.
—
Sәn mәnim işlәrimә baxmısan?
—
Әlbәttә, bu yaxınlarda gәns rәssamların sәrgisindә iki әsәriniz
qoyulmuşdu.

---