Əziz oxucu, bu kitabı sənin üçün yazdım. İnsana xas olan ən böyük nemətlərdən

185
bilmәk istәmişdi. Әli gözlәrini döyә-döyә:  «yәqin ki, yaxşıdır, әlbәttә
yaxşıdır, sәn çәkdiyin mәgәr pis olar?!» — demişdi.
Әliyә oturmaq üçün stul tәklif etdi.
—
Yox, sәnin sanın üçün vaxtım yoxdur. Uşaqlar gözlәyir, qoyun
almışıq, һamımız ora gedәsәyik. Sәnә görә gәldim. Deyirәm gedib bir-iki
gün һavanı dәyişәsәn. İşlәrinә dә xeyir olar. Sәnin üçün putyovka
götürmüşәm, lüks nömrәdir.
Fәrrux onu eşitmirdi. Sәsi kәlmәsәydi lap içәridә olduğunu da
unudardı.
Әlinin getmәsindәn xәbәr tutmadı. Bәrk asımışdı. Stolun üstündә çörәk
qırıntılarından başqa gözünә  һeç nә dәymәdi. Pәnsәrәdәn düşәn gün yavaş-
yavaş ölgünlәşirdi. O isә  һәlә qurtarmamışdı. Axşamın һәzin qәribliyi
eyvanın açıq qapısından otağa dolur, әtrafa qüssә, qәm elәyirdi. Sizgilәr
görünmәz olur, rәnglәr әvvәlki aydınlığını, tәravәtini itirirdi. Yağış tәki
sәpәlәnәn bu nәһayәtsiz qüssә tozanağı lövһәyә qonur, һәvәsini öldürür,
ona mәyusluq gәtirirdi.
Çәkdiyi indi ona dәyәrsiz, һeç bir şey tәki görünürdü. Fikrini
yayındırmaq üçün televizorun düymәsini basdı. Köһnә televizor elәsә
guruldadı, nә sәsi çıxdı, nә dә bir şey göstәrә bildi.
Lövһәnin üstünә gözüyumulu sumdu. Gözüaçıq onu sırmağa әli
gәlmirdi. Sanki lövһәdәn qan axasaqdı, bu һәm dә onun qanı idi, bütün gün
әrzindә lövһәyә һopdurmuşdu.
Әlinә telefonun dәstәyi gәldi. Әsәrlәri ilә Fәrruxun arası dəyәsәyini,
elә bil, Әli qabaqsadan bilirmiş, nömrәdә oturub onun zәngini gözlәyirdi.
Sәsindә insiklik yox idi. Fәrruxa avtobusla gәlmәyi dә qıymadı. Dalınsa
maşın göndәrdi.
Әlinin qayğısına, ona tәmәnnasız qulluq göstәrmәsinә alışmışdı.
Әslindә onun özünә bağlılığının sәbәbini anlaya bilmirdi. Әli imkanlı adam
idi. Fәrruxa eһtiyası yoxdu. Anası Әlinin xәtrini istәyirdi: «Yaxşı dost tanrı
һәdiyyәsidir,» — deyirdi.
Әli ilә onunku tutmurdu. Hәyata münasibәtlәri, dünya düyumları başqa-
başqaydı. Tәsadüfәn xarisdә, meһmanxanada tanış olmuşdular. O vaxtdan
Fәrruxdan әl çәkmirdi. Tez-tez evә, bağa, müxtәlif yerlәrә dәvәt edirdi.
Onunla dostluğu fәxr bilirdi. Bu tәmәnnasız bağlılığın qabağında Fәrrux da
tәslim olurdu. Danışmağa söz tapmırdılar. Ansaq bu münasibәt arada
soyuqluq yaratmırdı. Әliyә ondan һeç nә lazım deyildi, elәsә Fәrruxu
yanında
görmәklә
şad
olurdu.
Onun
mәһәbbәti
һardasa
anasının
mәһәbbәtinә bәnzәyirdi.
* * *
Әlinin dostları istiqanlı adamlar idi. Ansaq onlar da Әli kimi sәnәtdәn
bir şey qanmırdılar. Televizorun qabağına yığışıb domino, nәrd şaqqıldadır,
siqaret tüstülәdirdilәr.
Tәmiz һava, möһkәm şam zamanı onlarla içdiyi araq ona tәsir etmişdi.
Gözlәri xumarlanır, onu yuxu basırdı. Çıxıb saһildә gәzişmәk istәyirdi.
Ansaq qaranlıq düşmüşdü. Tanımadığı adamlarla da danışmaq һәvәsi yox

---

186
idi. Valideynlәrinin qoluna girib һәyәtdә gәzişәn, tez-tez ona sarı boylanan
qızla qarşılaşmaqdan nә üçünsә eһtiyat edirdi.
Әli düşdüyü otağa sarı addımladı. Nömrә doğrudan lüks idi. Döşәmәyә
әlvan naxışlı, iri xalı sәrilmişdi. Enli çarpayı yumşaq idi. Döşәkağı, balışüzü
tәmiz idi, yaxşı nişastalanmışdı. Dәmirlәri çıxmış qozbel divandan sonra
belә yumşaq çarpayıda yatmaq ona lәzzәt verirdi. Eyvanın açıq qapısından
layla çalırmış kimi dalğaların sәsi gәlirdi.
* * *
...Qağayıların qaqqıltısına ayıldı. Bayırda könlü vәsdә gәtirәn sәrinlik,
tәravәt duyulurdu. Әlini oyatmamaq üçün sakit geyinib çıxdı.
Hәlә çox erkәn idi. Dәnizin saһilindә bu böyüklükdә istiraһәt evindәn
vur-tut iki-üç adam var idi. Gözlәrinә inanmadı. Qız da saһildәydi. Ansaq
valideynlәri ilә deyil, tәk idi. Deyәsәn üşüyürdü. Buna baxmayaraq göy
donunun üstündәn geydiyi ağ pensәyini düymәlәmәk istәmirdi. Tez-tez
çevrilib Fәrruxa baxırdı. Nәsә deyirdi ki, bu erkәnlikdә qız saһilә elә onun
üçün gәlib. Dünәn Әli onları tanış etmiş, qız һaqqında bәzi şeylәri demişdi:
«On sәkkiz yaşı var, ata-anasının yeganә övladıdır, memarlıq fakültәsindә
oxuyur».
Qız da onun һaqqında, yәqin, bu qәdәr bilirdi. O, qızla sa- lamlaşmadan
ötmәk istәdi. Qız xoşuna gәlmirdi. Yaşından qosa görünürdü. Üzü böyüklәrә
mәxsus qayğılıydı.
—
Dәnizi çәkәsәksiniz? — qız onu salamlayıb soruşdu.
—
Yox, işlәmәyә gәlmәmişәm, — nә üçünsә әsәbi savab verdi.
Qıza sarı baxmadan saһil boyu üzü yuxarı addımlarıiı yeyinlәtdi.
Qağayılar qaqqıldaşa-qaqqıldaşa suları dimdiklәyir, dalğalara sumur,
ağarıb-açılan dәnizdә, elә bil, nә isә qiymәtli cәvaһirat gәzirdilәr. Gözü
çәkib aparan mavilik, tünd göyümtül, zümrüdü sular һәlә çox soyuq idi.
Günәşin şüaları bir-birinin ardınsa saһilә qatarlanan dalğalara sәrilib, elә
bil, onları qızdırmağa tәlәsirdi.
O, sübһ tezdәn elә dәnizi tәkbaşına seyr etmәk üçün qalxmışdı.
Paltarlarını çıxarıb atdı. Onu kimi dәnizә yuyunmağa girәn günәşin ardınsa
üzmәyә başladı. İşıldayan ağ uzun donunu dәniz boyu mavi sulara sәrmiş
günәş onu ovsunlayıb dalınsa çәkirdi. Nazlana-nazlana bu dalğadan o
dalğaya sәyriyir, ağ donunun әtәyini qaldırıb süruşkәn çılpaq bәdәnini
göstәrirmiş tәki bәrq vurub göz qamaşdırırdı. Bu gözәl gәlinlә qaçdı-tutdu
oyunundan qızışaraq suların soyuqluğunu unudur, onun ilıq donunun
әtәyindәn yapışıb sanki suların içәrisindәn çәkib qopartmaq istәyirdi.
Sәһәr yemәyinә gesikmişdi. Әli öz payını yesә dә onun xatirinә stoldan
qalxmamışdı. Memarlıq fakültәsinin tәlәbәsi ondan iki stol aralı valideynlәri
ilә  әylәşmişdi. Göy donunu dәyişib ağ rәngindә ona çox yaraşan qısaqol
paltar geymişdi. Saçlarını çiyninә dağıtmışdı. Qızın yaşını xatırladı. O, һәlә
ikinsi
onilliyini
başa
vurmamışdı.
Fәrruxsa
dördünsü
onilliyinin
yarısındaydı.
Qız ona sarı baxmasa da Fәrrux onun bütün fikrinin özündә olduğunu

---