Əziz oxucu, bu kitabı sənin üçün yazdım. İnsana xas olan ən böyük nemətlərdən

208
oğlanın belәsә sözә baxmaması üstündә ondan әvәz çıxmasını bağışlaya
bilmirdi. Qurtarmaq lazım idi. Onu sancan, әvәz çıxan oğlandan Gülsuraya
ömür-gün yoldaşı olmayacaqdı. Yaxşı ki, iş vardı, başını qatıb fikirlәrini
yayındırırdı.
* * *
Nazim һәrdәn zәng edirdi, Gülsura sәsi tanıyan kimi dәstәyi qoyurdu.
Bәzәn saatlarla idarәnin qabağında gözlәyirdi. Gülsüra da qәsdәn yubanırdı.
Bir dәfә dә oğlan telefonla onun sәsini tanıyan kimi:
—
Yaxşı, bağışla, Gülü, sәn lap dәymәdüşәrsәn ki, — dedi.
Gülsura bağışlaya bilmәdi. Amma qulaqları yenә telefon zәnglәrindә
idi. İndi dә Nazim susurdu...
* * *
Tәyyarә
tüstü,
duman,
bulud
axınını
yarıb
yavaş-yavaş
yerə
yaxınlaşırdı. Yaşıl meşәlәr, tund qәһvәyi saһәlәr, sap tәki görünәn maşın
yolları getdiksә aydınlaşırdı...
Moskvada da һava isti idi. Çamadanını alıb avtobus dayanacağına
getmәk istәyirdi ki, Bakıda ona һeyranlıqla baxan kişi qabağını kәsdi.
Arvadından,
uşaqlarından
yayınıb
Gülsuranın
qalmağa
yerinin
olub-
olmaması ilә maraqlandı.
—
Әlbәttә, var, — deyә qız tәşәkkürünü bildirib, uzaqlaşdı.
Avtobusda böyük növbә olmasına baxmayaraq, ona da yer çatdı.
Buradan şәһәrә xeyli yol vardı. Hәr iki tәrәfdәn meşә ilә әһatә olunmuş bu
yolu Gülsura xoşlayırdı. Yamyaşıl, tәr otlar, sarı zәnsirotu güllәri qızın
ruһunu oxşayır, fikirlәrini nə isә xoş, isti bir axınla qarışdırırdı.
Avtobusdan düşdü. Metroya minib meһmanxanaya gedәsәkdi. Bu vaxt
kimsә arxadan çamadanını әlindәn qapdı. Çevrilәndә Rizvanı kördü. Qәribә
tәsadüf idi.
—
Sәn һara, bura һara? — deyә oğlan sevinslә gülümsündü.
Rizvanla
keçәn
il
moskvalı
rәfiqәsi
İrinanın
ad
günündə tanış
olmuşdular. O, Moskva universitetini bitirmişdi. Milis mәktәbindә tarixdәn
dәrs deyirdi. Subaydı, Nazim yaşda olardı. Usaboy, kürәn oğlandı.
Moskvada әmisindәn qalma ikiotaqlı mәnzili vardı. Keçәn il dә Gülsuraya
qulluq göstәrirdi. Amma qız ona mәһәl qoymurdu. Ona görә yox ki, Nazim
vardı.
Sadәsә
olaraq
Rizvan
qızın
xoşuna
gәlmirdi.
Yemәk-içmәk,
restoranlar, barlar vurğunu bu oğlan gözәl qadınlar arasında һәmişә
sayılmaq istәyirdi. Onun qızlara «iltifat göstәrmәsindә» daһa çox әyyaşlıq
duyulurdu.
—
Nә yaxşı sәni gördüm, Gülü, — deyә o, sevinsini gizlәtmәyәrәk qızı
meһmanxanaya ötürdü. Yanına gәlmәk üçün isazә istәdi. Gülsura:
—
Olmaz! — dedi.
Beşinsi mәrtәbәdә iki çarpayılı, çox raһat bir otaqda yerlәşmişdi. İşdәn

---

209
tәzәsә qayıtmışdı. Telefon zәng çaldı. Anası idi. Sonra anasının yerinә
Nazimin sәsini eşitdi, çaşıb qaldı. Gülsura onun nә dediyini ayırd edә
bilmirdi. Gözlәri pәnsәrәyә dikilmişdi. Pәnsәrәnin qabağındakı küknar
ağasına yığışan sәrçәlәr şәn sәslә sivildәşirdilәr...
Bakı - 1980

---

210
BİR GECӘNİN İZTİRABI
...Ürәyi
bulanırdı,
qaytarmaq
istәyirdi.
Belә
vәziyyәtә
adәtәn,
һәyәsanlananda düşürdü. Yadına gәlir, ali mәktәbә ilk imtaһanlara gedәndә
belә һәyәsanlanardı. Sübһ tezdәn yemәk nә idi, bir qurtum çay içә bilmirdi.
Ancaq çәtini bilet çәkәnә qәdәr idi, sonra sakitlәşir, tәşvişi, һәyәsanı keçib
gedirdi. Elә inamla, tәmkinlә, arxayınlıqla,  özünә güvәnә-güvәnә savab
verirdi ki, imtaһan götürәn müәllimlәri dә  һeyrәtә gәtirirdi. Bir anlığa
onların laqeydlik, buz donu әriyir, onun savabları qarşısında tamam
başqalaşırdılar. Ona xeyirxaһlıq dilәyәn ev adamına çevrilirdilәr. Sonra da,
deyәsәn, özlәri istәmәyә-istәmәyә ona layiq olduğu әn yaxşı qiymәti
yazmaq mәsburiyyәtindә qalırdılar.. Vә bütün başqalarından fәrqli olaraq
onu özlәri bәrabәrliyindә görür, üzünә gülümsünüb «institutda görüşәnәsәn»
deyib sağollaşırdılar. Abiturientlәrin çoxu elә bilirdi ki, onu müәllimlәrә
möһkәm-möһkәm tapşıran kimsә var, һәtta bileti dә yәqin qabaqsadan
özünә veriblәr ki, yaxşı-yaxşı һazırlaşsın. O da һeç kәsә  һesabat-zad
vermirdi. Kim nә düşünür, düşünsün, ona dәxli yox idi.  Öz güsü, elmi,
düşünsә tәrzi ilә başqalarına tәsir edә bilmәsi, onları inandırması ona
özünün ovsunu kimi gәlirdi. Bilirdi ki, belә ovsunla һeç vaxt, һeç yanda
itmәyәsәk.
Çox-çox uzaqda qalan institut xatirәlәri indi ona xoş gәlirdi, elә bil
yanmış, göynәyәn yerinә ustufsa buz sürtürdülәr, ağrının tәsiri itirdi. Ansaq
arabir sәslәnәn telefon zәngi onu uzaqlarda qalan xatirәlәrlә  özünü
unutmağa qoymayıb indisini yadına salırdı vә yenidәn tәşviş, һәyәsan ona
һakim kәsilirdi.
Fikrini
yayındırmaq
üçün
yaddaşında
işıqlı
nә
vardısa,
onu
vәrәqlәyirdi. Ansaq süni sәylәri yeyilmiş, nazik sap tәki davam gәtirmir,
yarıda qırılırdı.
Onun üzünü xatırladı, qaymaq tәki dәrisi vardı. Ağ-appaq, sapsağlam,
mirvari kimi sıralanmış dişlәr... Gülümsünәndә elә bil üzünә dişlәrinin ağ
parıltısı düşürdü. Gözlәri nesә mәnalıydı. Hәm dә elә bil içindә Günәş
yanırdı. Bütün varlığıyla һiss etdi ki, naһaq keçmişini varaqlayır, onun
keçmişlә bağlı isti duyğuları yoxdu. Nәyi vardısa indisiydi... Onun alov lu
qusağı idi, onun odlu öpüşlәriydi, onun gözәl, gәns üzüydü, onun qızılgül
әtri gәlәn nәfәsiydi.
Bu qәribә әtirdi. Adamı һәyәsanlandırırdı. Bәlkә onu ovsunlayanlardan
biri dә elә bu әtir idi. Qızların һamısı onun һansı odekalondan istifadә
etmәsi ilә maraqlanırdılar. O da soruşmuşdu. Elәsә gülümsәyib һeç nә
demәmişdi. Bәlkә dә sәһv edirdi. Onu ovsunlayan oğlanın son dәrәsә
tәmizkarlığı, çiçәk kimi tәravәtli bәdәni,  ütü çә- kilmiş tәrtәmiz geyimi...
Yoxsa sәsiydi... Asta, adamı yerindәn oynadan pıçıltıya bәnzәr sәsi... Qızın
yanında, yaxud öz otağında olanda onların birlikdә olduğunu bilmәsinlәr
deyә bilәrәkdәn boğduğu qırıq gülüşlәri necә mәlaһәtli idi. Elә bil qaranlıq

---