F. I. Haydarov, N. I. Xalilova psixologiya fanlarini qitish metodikasi

I. Seminar mash ulotlari tuzilishi 
I. Mash ulot mavzusi 
1. Mavzu tanlashni asoslab berish. 
2. Kurs dasturidagi rnini aniqlash. 
3. Mash ulot maqsadi, vazifalari: ta'limiy, tarbiyaviy, metodik. 
4. Adabiyotlarni qib chiqish, hajmi, matnning murakkabligini 
hisobga olib adabiyotlarni tanlashni asoslab berish. 
II. Seminarni tashkil etish shakli 
1. Auditoriya tayyorgarligi xarakteri bilan bo liq seminar 
tkazish shaklini tanlashni asoslab berish: 
a) savol-javobli; 
b) reja asosida keng suhbat; 
d) zaro tanqidiy baholab axborot berish; 
e) yozma referatlarni munozara elementi bilan muhokama qilish. 
f) guruhli muhokama: y naltirilgan, erkin quv-rolli yin. 
42 

---

2. Talabalarni adabiyotdagi mavzu, masalalar, obyektlar, 
mash ulot xususiyati, muhokama ishtirokchilari rollarini taqsimlash, 
referatlar, hisobotlar, talabalar, mavzuni muhokama qilish shakli va 
xususiyatiga dastlab y naltirish dasturi. 
III. Mash ulot borishini rejalashtirish va konspektlar tayyoriash 
1. Mash ulot mazmuni dasturi: mavzuning asosiy b limlari, 
uning vazifalari, k rilayotgan muammoni hal etilishi davomida asosiy 
qarama-qarshiliklarni qayd etish. 
2. Dastur b limlari mazmunini konspektlashtirish. K rilayotgan 
nuqtayi nazarlarni asosliligi va isbotlanganligi, qarama-qarshiliklarni 
aniqlashni ta'minlovchi didaktik uslublarni k rsatish. Guruhli 
muhokama shaklini k zda tutuvchi qoidalar va vazifalarni k rsatish. 
Mash ulotning turli bosqichlarida guruhlar aloqalari uslublari. 
3. Seminar mash ulotida muhokama etilgan mavzu b yicha 
xulosalar, 
4. Seminar mash ulotini tkazgandan keyin uning borishini 
rganib chiqish. 
Laboratoriya va amaliy mash ulotlar psixologiya kursini 
qitishning ajralmas qismi hisoblanadi. Ularda na'ruzalarda olingan 
nazariy bilimlarini faollashtiradi, mustahkamlaydi va aniqlashtiradi. 
Laboratoriya mash ulotlarida talabalar psixologik tadqiqotlarning 
oddiy usullari va k nikmalarini zlashtiradilar, ulardan keyinchalik 
maktabda kundalik ishlarida foydalanishlari mumkin b ladi. 
Bu yerda ular tkaziladigan tajribalarda tekshirilayotganlar sifatida 
ishtirok etadilar va ularni mustaqil tkazishga rganadilar. 
Tajribalarda ishtirok etish va turli test topshiriqlarini yechish 
talabalarda alohida qiziqish uy otadi, chunki bu ularga zlarini 
anglab yetishga, mavjud psixologik sifatlarini rganishga, zining 
rivojlanganlik darajasini aniqlashga imkon beradi. 
Turli psixologik masalalarni yechishda ham talabalar z 
bilimlarini amalda k rsatishlari mumkin. Shunga xshash masalalarni 
hal etib, talabalar yana bir bor b lajak amaliy ishlari uchun psixologik 
bilimlarning zarurligiga ishonch hosil qiladilar. Amaliy mash ulotlarda 
masalalardan foydalanish qituvchiga ham quv materialini 
zlashtirib borishi va shu bilan bu jarayonni nazorat qilishni 
kuchaytirishga yordam beradi. 
Amaliy mash ulotlarda kompyuter texnikasidan foydalanish 
talabaning butun intellektual imkoniyatlarini maksimal darajada 
jamlaydi, faqatgina nazorat qilish va amalga oshirishni ta'minlaydi, bu 
talabani ziga baho berishini shakllanishiga va uning shaxsini tarkib 
topishiga yordam beradi. 
Laboratoriya va amaliy mash ulotlarni tkazishda q llanilishi 
mumkin b lgan ishlarning turli xillari mavjud. Ularning har biri aniq 
43 

---

mash ulotni tanlab olish, mash ulot mavzusini va qituvchining
; 
real imkoniyatiga, shu jumladan, texnik imkoniyatlarga ham bogiiq 
boiadL Umumiy talablar esa qituvchining talabalarni tayyorlash 
hamda har bir mash ulot oldidan tekshirish kiradi. 
Tajriba ishlarini bajarish uchun talabalar ikkita daftarga ega 
boiishlari kerak: ish davomida yozuvlarni qayd etib borish uchun va 
ishlari natijalarini yaxshilab ishlab chiqib, tartibga solib hisobot berish 
uchun kerak boiadi. Hisobot daftarida bayonnoma rasmiylashtiriladi. 
U yoki bu usul bilan maktabda olingan maiumotlar asosida 
mash ulotlarni maktab materiallarida tkazsa yaxshi boiadi. Bu 
psixologiya b yicha quvchi bilimlarini chuqurlashtiradi va 
aniqlashtirish imkonini beradi, yosh psixologiyasi masalalariga 
qiziqishini oshiradi.