351
26 Oktyabr – Yazıçı, publisist, dramaturq Ağarəhim Rəhimovun 70 illiyi,(1948)
Ağarəhim Nüsrət oğlu Rəhimov 26 oktyabr 1948-ci
ildə Ucar rayonunun Boyat kəndində anadan olub. 1972-ci
ildə Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitutunu bitirib. 1985-ci ildə
namizədlik, 1993-cü ildə doktorluq dissertasiyaları müdafiə
edib.1992-ci ildə Bakı Qızlar Universitetini təsis edib. Həmin
ildən onun rektorudur. Alimin pedaqoji elmlər sahəsində
magistr və doktorantların hazırlanmasında böyük əməyi
vardır. A.N.Rəhimov yüksək elmi-təşkilati fəaliyyətinə görə
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin fəxri fərmanlarını, Qabaqcıl Təhsil
işçisi medalını alıb. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Qızıl Qələm”, “Qızıl
ürək” mükafatlarının laureatıdır. A.N.Rəhimov etik fəlsəfə sahəsində “Allahla
ünsiyyət“, “Ölüm və ölməzlik“, “Zəka simfoniyası“ “Düşüncələr”, “Qüdrətdən
doğan nur” kitabları və fəlsəfi-əxlaqi esselərin müəllifidir. Yazıçı hekayə, povest,
roman, esse, pyes və kinossenarilərdən ibarət 31 bədii kitabın müəlifidir. 20 cilddə
seçilmiş əsərlərini çap etdirib. Sənətkarın 200-ə qədər hekayəsi, o cümlədən müdrik
kəlamlar, portret-oçerk və müsahibələrin müəllifidir. A.N.Rəhimovun “Əsgər
anası”, “Məhəbbət və cinayət”, “Pul hərisləri” əsərləri tamaşaya qoyulub, “Canavar
balası“ və “Qırmızı qar” əsərləri əsasında film çəkilib. A.N.Rəhimovun bədii
yaradıcılığı haqqında “Sözün divanı və vətəndaş yanğısı”, “Sənət və şəxsiyyət”,
“Kökün və sözün yaddaşı”, “Bir nəsrin poetikası”, “Zamanın üzü, yazıçının sözü”,
“Qələmin ucu, qılıncın gücü”, “Nəsrin axarı: zaman və məkan konteksti”,
“Dramaturq: sənət və həqiqət”, “Ağarəhim Rəhimov bədii nəsrinin dil və üslub
özəlliyi”, “Yazıçı karyerası: dilin və sənətin işığında” monoqrafiyaları çap olunub.
Yaradıcılığında etik fəlsəfə sahəsində tədqiqat xüsusi yer tutur. "Allahla ünsiyyət"
(1997), "Ölüm və ölməzlik" (1998), "Zəka simfoniyası" (1999) və s. əsərləri buna
sübutdur. "Əsgər anası", "Məhəbbət və cinayət" pyesləri tamaşaya qoyulmuşdur.
"Canavar balası", "Qırmızı qar" kinossenariləri əsasında bədii televiziya filmləri
çəkilmişdir.
Kitabları: “Allahla ünsiyyət”, “Ölüm və ölməzlik”, “Zəka simfoniyası”
“Qüdrətdən doğan nur”, “Əsgər anası”, “Canavar balası”, “Pul hərisləri”, “Uçurum”
və “Qəzəb”, “Hörümcək toru”, “Qana qan”, “Kələkbazlar”, “Quzğun”, “Ala qarğa”,
“Bazar həngaməsi və ya gicbəsərlər”, “Qırmızı qar”, “Qızıl əllər”, “Namərd
körpüsü”, “Şərikli uşaq”, “Hikkəbaz Gülsənəm”, “Bu ki komediyadır”.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
352
30 Oktyabr – Yazıçı Əli Əmirlinin 70 illiyi, (1948)
Əli Əmirli 1948-ci il oktyabrın 30-da Ağdam rayonunun
Novruzlu kəndində anadan olmuşdur. Ağdam şəhərində 1
saylı orta məktəbi bitirəndən sonra Bakıda Elektrik
maşınqayırma zavodunda fəhlə işləmiş, eyni zamanda
BDU-nun fılologiya fakültəsinin axşam şöbəsində təhsil
almışdır (1967-1972). Bu dövrdə zavodun çoxtirajlı
"Elektrik" qəzetində kiçik oçerk və hekayələrlə çıxış
etmişdir. "Qızıl Şərq" mətbəəsində korrektor işləmişdir
(1969-1971). "Azərbaycan" jurnalında (1971, N8) çıxan "İrs", "Görüş", "Qağayı"
adlı hekayələri ilə ədəbi aləmdə diqqəti cəlb etmişdir. "Meydan" romanı
"Azərbaycan" jurnalında (1992, N 1-2, 3-4) dərc olunmuşdur. Azərbaycan Dövlət
Plan Komitəsi Elmi-Tədqiqat Elmi-Texniki İnformasiya və Texniki-İqtisadi
Tədqiqatlar İnstitutunda ədəbi işçi olmuş (1971-1973), bir il əsgəri xidmətdən sonra
həmin institutda redaksiya-nəşriyyat şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləməyə
başlamışdır (1975-ci ildən). Onun "Ərizə", "Meydan", "Cəza", "Bala, bəla
sözündəndir?", "Ağqoyunlular və qaraqoyunlular", "Onun iki qabırğası", "Yeddi
məhbusə", "İtkin ər", "Səhnədə məhəbbət", "Varlı qadın", "Mesenat" və sairə
pyesləri 1990-2003-cü illərdə Bakı teatr səhnələrində tamaşaya qoyulmuşdur.
Hekayə, povest və romanlardan ibarət 7 kitabın müəllifidir. 2006-cı ildə "15 pyes"
adlı kitabı nəşr edilib. 2000-ci ildə ədəbi uğurlarına görə "Humay İlahəsi"
mükafatına layiq görülüb və 30 dekabr 2015-ci ildə Azərbaycanın əməkdar
incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür.
Kitablari: “Bir qış günü” (1977), “Yeddi hekayə” (1980) “İldırımötürən” (1983),
“Haram” (1992), “Axirətdən qabaq gəzinti” (roman) (1989), “Ölü doğan şəhər”
(1999), “Meydan” (1992), “15 pyes” (2006) və s.
Filmoqrafiya: Bala-başa bəla! (1995)
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org
353
İncəsənət
10 Oktyabr – İtalyan bəstəkarı Cüzeppe Verdinin 205 illiyi, (1813-1901)
Cüzeppe Verdi 10 oktyabr 1813-cü ildə Şimali İtaliyadakı
Ronkole şəhərində, hazırda muzey kimi istifadə olunan evdə
dünyaya göz açıb. Ailəsindən heç kim musiqi ilə məşğul olmasa
da Verdi musiqiyə çox düşkün idi. O, kilsə orqançısından ilk
musiqi dərslərini alıb. 10 yaşından etibarən bazar günləri
kilsədə orqan çalmağa başlayıb. Heç vaxt musiqi ilə məşğul
olmayan ailəsi onun musiqi təhsili alması üçün böyük səy
göstərir, köhnə piano aldıqdan sonra Busetto qəsəbəsinə
göndərərək oradakı bədii mühitdən yararlanmasını təmin edib.
Busettoda ailəvi tacir dostları Antonio Barezzinin evində qalan
Verdi latın dilindən və musiqidən dərslər alır. Milan Konservatoriyasına daxil
olmaq istəyən Verdi, piano texnikasından zəif olduğu üçün imtahanlardan keçə
bilmir. Bir neçə onillikdən sonra Milan Konservatoriyasına Cüzeppe Verdinin adı
veriləcəkdi. Verdi Konservatoriyaya daxil ola bilməsə də, La Skala Teatrının rəhbəri
Vinsente Laviqnadan 2 il müddətinə xüsusi dərs almaq fürsətini qazanır. Barezzinin
xərclərini ödəməsi sayəsində dərs alan Verdi opera musiqisini öyrənməyə
başlayır.Verdi, Busettoya geri gələndə şəhər orkestrinin rəhbərliyini icra etməyə
başladı. O, 1838-ci ildə ilk bəstəsini hazırladı. Orkestr şefliyindən ayrılaraq Milanda
yaşamağa başladı. 1838-ci ildə yazdığı "Operto" adlı ilk operası Milanda o dövrün
məşhur sənətkarları tərəfindən çox bəyənildi. Verdi özü qeyd edirdi ki, məhz bu
opera ilə o, əsil yaradıcılığa başlamışdır. Bu opera doğurdan da tamaşaçı kütləsi
tərəfindən böyük maraq və heyranlıqla qarşılanmışdır. Dahi bəstəkar 1901-ci il
yanvarın 21-də, 88 yaşında Milanda "Grand Hotel"in otağında dünyaya göz yumdu.
O, yalnız 20 adamın və kiçik hərbi birliyin qatıldığı səssiz və musiqisiz cənazə
mərasimi vəsiyyət etmişdi. İstəyinə uyğun cənazə mərasimi keçirilsə də, bir ay sonra
onun və həyat yoldaşı Cüzeppinanın tabutları Milandakı qəbiristanlıqda olan
müvəqqəti məkanlarından çıxarılaraq böyük mərasimlə "Casa di Riposo"ya aparıldı.
İtalyan kral ailəsi üzvlərinin, millət vəkillərinin, diplomatların da qatıldığı
mərasimdə minlərlə adam "Nabukko" operasındakı məşhur ilahini xor halında
səsləndirdi.
İnternetdə:
https://az.wikipedia.org