Redaktor və
buraxılışa məsul: Şəhla Qəmbərova
Tərtibçi: Könül Səmədzadə
Tarixin ən böyük savaşı: Faşizm üzərində qazanılmış
qələbə münasibəti ilə respublika uşaq kitabxanaları üçün
hazırlanmış metodiki vəsait / tərt. ed. K.Səmədzadə; red. və
burax. məsul Ş.Qəmbərova; F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanası.- Bakı, 2016.- 46 s.
©F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası, 2016
TƏRTİBÇİDƏN:
“Azərbaycan xalqı İkinci Dünya müharibəsində həm
döyüş meydanlarında, həm də arxa cəbhədə əsl şücaət və
əzmkarlıq nümunələri göstərmişdir. Müharibə başlanandan
keçən qısa müddət ərzində Azərbaycan Respublikası
ərazisində 87 qırıcı batalyon, 1124 özünümüdafiə dəstəsi
təşkil edilmişdir. 1941-1945-ci illərdə respublikanın 600
mindən çox oğlan və qızları cəbhəyə getmişdir”.
Heydər Əliyev
Ümummilli lider
9 May tarixi bütün bəşəriyyət tərəfindən faşizm
üzərində Qələbə Günü kimi qeyd olunur. Bəşər tarixinin ən
qanlı müharibəsi olan İkinci Dünya müharibəsində 50
milyondan çox insan həlak olmuş, milyonlarla insan
yaralanmış, şikəst olmuş, itkin düşmüş, əsir düşərgələrində
işgəncə və zülmlərə məruz qalmışdır. Minlərlə şəhər, kənd,
qəsəbə dağıdılmışdır.
75 il öncə, iyunun 22-də səhər tezdən yayılan acı
xəbər hər bir kəsi sarsıtdı. Hitler ordusu hücum etmək
barəsindəki müqaviləni xaincəsinə pozaraq, Sovet İttifaqına
qarşı qəfil hərbi əməliyyata başladı. Sovet İttifaqına hücum
etməsi ilə İkinci dünya müharibəsinin gedişində yeni
mərhələ başlandı.
Əziz oxucularımız, 1941-1945-ci illər müharibəsində
Qələbənin 71 illiyi ilə bağlı hazırladığımız bu vəsait
ümidvarıq ki, sizin istifadə edə biləcəyiniz vəsaitlərdən biri
olacqdır. Vəsaiti hazırlamaqda məqsədimiz Böyük Vətən
müharibəsinin tarixi ilə tanış olmaq və bu müharibədə oz
qeyrəti və namusu ilə hamıya nümunə olacaq igid
sərkərdələrimiz haqqında sizlərə məlumat verməkdir.
Məqsədimiz xalqımızın igid oğullarının döyüş və ömür
yolu, onların müharibədə göstərdikləri şücaətləri, gənc ikən
həlak olmuş igidlərin acı taleyi ilə sizləri yaxından tanış
etməkdir.
BÖLMƏ I:
Qələbənin 71 illiyi və tarixi yaddaş.
Faşizm üzərində qazanılmış qələbədə Azərbaycan
xalqının, Bakı neftinin, igid həmvətənlərimizin böyük
xidmətləri olmuşdur.
Heydər Əliyev
Ümummilli lider
1939-cu il sentyabrın 1-də başlanan İkinci dünya
müharibəsi iki imperialist ittifaq arasında aparılsa da, sovet
İttifaqına da ciddi təhlükə yarandı. İlk gündən Hitler
ordusunun SSRİ sərhədlərinə yaxınlaşması ölkənin qərb
istiqamətində mövqeyini möhkəmlətməyi tələb etdi.
Müharibənin SSRİ-yə qarşı qaçılmaz olduğu barədə fikrini
Hitler hələ 1940-cı ilin iyulunda bildirmişdi. O demişdir:
“Rusiya gərək məhv edilsin. Müddəti-1941-ci ilin yazı”.
Bundan sonra “Barbarossa” adlanan yeni planda müəyyən
düzəlişlər aparıldı. Hitler 17 iyun 1941-ci ildə SSRİ-yə qarşı
müharibənin iyunun 22-də başlamaq əmrini verdi. Beləliklə,
1941-ci il iyunun 22-də faşist Almaniyası Sovet İttifaqına
hücum etdi. Bununla da Sovet xalqının Böyük Vətən
müharibəsi başlandı. Onu da qeyd edək ki, müharibə sovet
xalqları tərəfindən xilaskarlıq, ədalətli Vətən müharibəsinə
çevrildi. Sovet ittifaqının bütün xalqları, o cümlədən
Azərbaycan xalqı azğınlaşmış Hitler ordusunun qarşısını
almaq üçün Vətən uğrunda müharibəyə başladı. Qarşıya çox
çətin, ağır bir vəzifə qoyulmuşdu. Faşizm blokuna daxil olan
ölkələrin hücumunun qarşısını almaq və dağıdıcı, qaniçən,
qəddar Hitler ordusunu darmadağın etmək. Bununla yanaşı,
Avropa öklələri faşizm əsarətindən xilas edilməli, dünya
svilizasiyası faşizm təhlükəsindən qurturmalı idi. SSRİ-nin
müharibəyə qoşulması İkinci dünya müharibəsinin Hitler
blokuna qarşı duran qüvvələrin ədalətli, antifaşist və azadlıq
müharibəsinə çevrilməsi üçün həlledici amil idi.
Qeyd edək ki, faşist Almaniyasının şərq siyasətində
Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana xüsusi diqqət yetirilirdi.
Rozenberqin başçılığı ilə təşkil edilən Şərq İşləri üzrə
Nazirliyin nəzdində olan strukturlardan biri Qafqaz
Komissarlığı idi. Hələ 1941-ci il aprelin 29-da yaradılan
Oleburq iqtisadi qərargahı tərəfindən təsis edilmiş planda
Qafqazın, xüsusilə, Bakının işğalı qarşıya qoyulmuş əsas
vəzifələrdən biri idi. Hitler hələ 1941-ci il iyulun 16-da
hökumət üzvlərinin toplantısında demişdi: “Bakı alındıqdan
sonra bura hərbi məntəqəyə cevriləcək” Hitler bundan xeyli