6.2. 'Г a-’ r i f.
Ik ki miqdordan birining к marta orlishi (kama-
yisbi) bilan ikkinchisi bam к marta ortsa (kam aysa), ular to'g'ri
proporsional miqdorlar deyiladi.
Agar -j ==
к
b o is a ,
u holda
у
=
k x
b o ia d i. Bu yerda
к - pro-
porsionallik koeffitsiyenti
deyiladi.
Sonni berilgan sonlarga to‘g‘ri proporsional boiaklarga bo‘-
lish uchun uni berilgan sonlar yigindisiga boiish, so‘ngra natijani
berilgan sonlarning har biriga ko'paytirish kerak.
M a s a l a . Uzunligi 81 sm b o ig a n kesmani 4 : 5 nisbatda b o iin g.
81
81
Y e c h ilis h i. 1)4 + 5 = 9; 2 ) ---- 4 = 3
6
3) — 5 = 45 sm.
9
9
J a v o b : 36 sm; 45 sm.
6.3. T a ’ r i f .
Agar ikki miqdordan birining ortishi (kamayishi)
bilan ikkinchisi kamaysa (ortsa), и holda bunday miqdorlar teskari
proporsional miqdorlar deyiladi.
Bunday m iqdorlar k o'paytm asi o'zgarm as bo'ladi. A gar
x y
=
к
к.
bo'lsa, bundan
у — —.
Masalan, poyezdning ikki shahar orasidagi masofani bosib o'tishi
uchun ketgan vaqti poyezd tezligiga teskari proporsionaldir. Agar
poyezd 40 km/soat tezlik bilan yursa, Toshkent va Urganch shaharlari
orasidagi masofani 25 soatda, 50 km/soat tezlik bilan yursa, 20 soatda
bosib o'tadi. Demak, tezlik Щ = - |
nisbatda ortsa, masofani bosib
o'tish uchun ketgan vaqt xuddi shu ^ nisbatda kamayadi.
Dostları ilə paylaş: