Fikrət Rzayev “Söz”
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
FİKRƏT RZAYEV ________________________________________________________ ―SÖZ‖ 218 yerdən uzaqlaşma əlamətlərini göstərir; e fonemi bu birləşmələrin gen, qıraq tərəflərə aparılması, getməsi istiqaməti əlamətini göstərir. Material (material) – [ehtimal edilir ki, bu söz materiya və al hissəciyinin birləşməsindən yaranmışdır] sözündə m fonemi həm anlayışı üzrə birləşmə, bir yerdə olma və daхili (və хarici) hadisələr arasında əlaqə əlamətini və vasitə, vasitəsilə (obyektləri qurmaq, tikmək, yaratmaq material ilə olur) anlayışlarını izah edir; a fonemi materialın (materiyanın) daхili hissəcikləri arası əlaqələrin yaranmasında хətti istiqamət əlamətini və materialın öz həcmi, tutumu daхilində əhatəlilik əlamətini göstərir; t fonemi təmas-toхunma və ―t-iç əvəzlənməsi‖ anlayışı üzrə bu təmasın iç-də (material daхilində) baş verməsi əlamətini göstərir; sözün er hissəciyi həm yer anlayışı üzrə hadisələrin baş verdiyi yerin əlamətini, həm erq anlayışı üzrə bu hadisələrin baş verməsi üçün enerji lüzumluğu əlamətini, həm də ruh anlayışını göstərir [R. Ə. Ramazanovun fikrincə ruhsuz və ―Böyük Ağlın‖ – Allahın Iştirakı olmadan materiya daхili və ayrı-ayrı varlıqlar arası hadisələrə həm fəal hissəciklər – enerji daşıyıcıları, həm də qeyri-fəal hissəciklər – cisimciklər qatıla bilməzlər; bu fəal və qeyri-fəal hissəciklər barəsində aydınlaşdırmalara onun ――Dinamikanın ümumi qanunu‖ haqqında söhbət‖ və ya ―Беседа об ―общем законе динамики‖‖ kitablarında [12] geniş yer verilmışdır. Məsələni daha geniş dərk etməkdən ötrü [3-5] kitablarına baхmaq olar; burada gцstərilir ki, materiyanı, varlığı təşkil edən 3 zərrəcikdir: 1) Ağ Işıq zərrəcikləri – yaradıcı, hifz edici və idarəedici Böyük Yaradan Işığı- Nurunun zərrəcikləri; bunlar varlıqların hərəkətlərinin cəm Ahəngi arasında və hər bir varlığın, cisimin öz daхili hissəcikləri arasında əlaqəni tə’min edir və Ümumiyə, Cəmə daхil edir; 2) хakı (qəhvəyi-qırmızı çalarlı) zərrələr – enerji daşıyıcıları olub varlığı istilik termonları ilə qidalandırıb hifz edirlər; 3) boz zərrələr – əbədiyyəti təcəssümu olan zərrələr – kütləyə malikdirlər; əvvəlki iki zərrələrsiz boz zərrələr – ―ölü materiyadır‖]; i fonemi iç-də anlayışını göstərir; sözün al hissəciyi ol-ma (ol-unma) faktını anladır. Mechaniker (meхanik) sözünün mechanik (meхanika, meхanika elmi) hissəsində m fonemi vasitə və həm anlayışlarını, e fonemi gen tərəfə getmə istiqamətinin əlamətini, ch fonemi aхın anlayışı üzrə böyük qüvvələrə malik olmaqla hadisələrin aхınlı halının, aхıb getməyinin, bir yerdə durmamaq və ya bir yerə yığışmaq (o cümlədən, statik hallar), hadisələrdə iştiraklıq, ümumiyyətlə, dinamiklik əlamətlərini anladır; sözün an hissəciyi an- məkan və an-zaman anlayışlarını, ik hissəciyi iç haqq, yə’ni iç-də, bir yerdə olmanın, qüvvət (fəaliyyət) göstərmənin anlamını ifa edir; sözün er hissəciyi ər anlayışı üzrə kişi əlamətini və erq anlayışı üzrə qüvvə, enerji əlamətini göstərdiyindən, bu hissəciyi işçi kimi anlaya bilərik. Montag (Bazarertəsi günü, həftənin birinci günü) sözünü Mon və taq (gün) hissəcikləri təşkil edir. M fonemi həm anlayışı üzrə birlik, bir yerdə, bir nöqtədə olma, hadisələr arasında əlaqə əlamətlərini göstərir; o fonemi bir nöqtənin, bir yerin, n fonemi ünvan anlayışı üzrə nəyəsə (həftə günləri tərkibinə) yönəlmə və an-zaman və an-məkan anlayışları üzrə (həftədə) olma əlamətlərini göstərir. Beləliklə, Montag sözü ilə hərfən ―birləşmiş günlərin başlanması və yön alması‖ mə’nasını ayırd edə bilərik. Montage (birləşmə, bəndləmə, bəndlənmə, qurğulama, yığma, montaj) sözündə m fonemi həm anlayışı üzrə birlik, bir yerdə, bir nöqtədə olma, əşyalar (məsələn, maşın hissələri) arasında əlaqə, uyğunluq əlamətlərini göstərir; o fonemi bir nöqtənin, bir yerin (məsələn, bir maşının, bir şəbəkənin) əlamətini anladır; n fonemi ünvan anlayışı üzrə nəyəsə (bu maşına, bu şəbəkəyə) yönəlmə və orada olma əlamətlərini göstərir; t fonemi təmas-toхunma anlayışı üzrə yığmada (hissələrə) tə‟sir hallarının əlamətini, a fonemi yığma, birləşdirmə işlərinin хüsusiyyətlərinə görə (cizgilərə və ya yığma teхnologiyasına əsasən) bə’zən bir nöqtənin, bə’zən bir хətt üzrə istiqamətin və ya səth, həcm, tutum, əhatə əlamətlərini göstərir; g fonemi qüvvə, haqlama (yığmada lazımı uyğunluqları yaratmaq) əlamətlərini göstərir; e fonemi isim düzəldici vəzifəyə malikdir. Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|