Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 603

---

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 603

7

BIST’te Sürü Davranışı: Hwang ve 

Salmon Yöntemi ile Bir Araştırma

Özet

Sosyal psikolojinin çalışma konusu olan sürü davranışının hisse senedi piyasa-

larındaki formu, hisse senedi alım satım kararlarında yatırımcıların kendi fikirle-

rini göz ardı ederek piyasanın kararı doğrultusunda hareket etmeleri olarak ta-

nımlanabilir. Bu durum etkin piyasalar hipotezinin dayanak noktası olan rasyonel 

yatırımcı kavramıyla çelişmesi bakımından önemlidir. Hisse senedi piyasaların-

da sürü davranışının ölçülmesi için geliştirilmiş birçok yöntem bulunmaktadır. Bu 

çalışmanın amacı Hwang ve Salmon (2004) tarafından geliştirilen yöntem kulla-

nılarak BIST’te (Borsa İstanbul) sürü davranışının varlığının araştırılmasıdır. Bu 

kapsamda BIST’te yer alan 15 farklı sektörün günlük, haftalık ve aylık verileri kul-

lanılmıştır.  Sonuç olarak yatırımcıların bazı dönemlerde sürü davranışı göste-

rebildikleri gözlemlenmiştir. Buna ek olarak sürü davranışının kısa frekanslarda 

daha belirgin olduğu ve yatırımcıların reel sektör hisse senetlerine kıyasla finan-

sal sektör hisse senetlerinin alım satımında sürü davranışı göstermeye daha eği-

limli oldukları ileri sürülebilir.

Anahtar Kelimeler: Hisse Senedi Piyasalarında Sürü Davranışı, Hisse Senedi 

Betaları, Hwang ve Salmon (2004), BİST’te Sürü Davranışı.

Herding in BIST: An Investigation Using the 

Methodology of Hwang and Salmon 

Abstract

Herding which is a subject of reasearch in social-psychology is also referred to in 

the study of stock markets as investors' acting in parallel with the decision of the 

market when trading thus ignoring their own ideas. This is crucial since it cont-

radicts with the reference point of the efficient market hypothesis, the fact that 

investors are rational. There are various methodologies to measure herding in 

stock markets. The purpose of this study is to examine the existence of herd be-

havior in BIST (Borsa İstanbul) using the methodology of Hwang and Salmon 

(2004). In this context the daily, weekly and monthly data of 15 different industri-

es in BIST were employed. In conclusion, we observed that the investors could 

show herd behavior in some periods. Besides it can be asserted that herd be-

havior was more visible in the short range frequencies and investors were pro-

ned to herd more in financial sector stock trading compared with the real sector.

Keywords: Herding in Stock Markets, Stock Betas, Hwang and Salmon (2004), 

Herding in BIST.

Hatice DOĞUKANLI

1

Bahadır ERGÜN

2

1

 

Prof. Dr., Çukurova Üniversitesi, 

İ.İ.B.F., İşletme Bölümü, 

[e-mail] 

2

 

Yrd.  Doç.  Dr.,  Adana  Bilim 

ve  Teknoloji  Üniversitesi,  İşletme 

Fakültesi  Uluslararası  Ticaret  ve 

Finansman Bölümü, 

[e-mail]

H. DOĞUKANLI - B. ERGÜN

---

8

BIST’te Sürü Davranışı: Hwang ve Salmon Yöntemi ile Bir Araştırma

1. GİRİŞ

Bir  piyasanın  bilgisel  anlamda  etkin  olabilmesi 

için, ulaşılabilir tüm bilgilerin doğru bir şekilde fi-

yatlanmış olması gerekir (Fama, 1970, s.383). Bu-

rada doğru fiyatlama ile yatırımcıların rasyonel ol-

maları ifade edilmektedir. Bu bağlamda rasyonel 

yatırımcılar olasılıklı beklentiler oluştururlar ve is-

tatistiksel ilkelere göre  eldeki  verileri kullanarak 

beklenen  fayda  maksimizasyonu  doğrultusunda 

kararlar verirler.

Kahneman ve Tversky (1979), yatırımcıların ka-

zanç ve kayıplara farklı olasılık düzeylerinde fark-

lı ağırlıklar verdiklerini belirterek, algılanan riskin 

beklenen riskten daha önemli olduğunu ileri sür-

müşlerdir. Kahneman ve Tversky’nin karar verme 

konusundaki çalışmaları finans biliminde Davra-

nışsal Finans olarak adlandırılan yeni bir akımın 

ortaya çıkışına zemin hazırlamıştır. Bu yaklaşıma 

göre Etkin Piyasalar Hipotezinin yatırımcıların her 

zaman rasyonel olduğu varsayımı, insan psikoloji-

si ve karmaşık karar verme süreçleri gibi faktörler 

sebebiyle  her  zaman  gerçeği  yansıtamamaktadır. 

Karar verenin yani yatırımcının ruh hali (duygula-

rı) ve olgulara ilişkin sabit psikolojik eğimleri (ba-

kış açıları) gibi bir takım içsel güdüler karar verme 

sürecini etkileyebilmektedir (Barak, 2008, s.68).

Özellikle  karar  verme  sürecinde,  kişinin  irrasyo-

nel olması konusunda; hevristikler ve bilişsel ön-

yargılar gibi bireysel nedenlerin yanında, mensubu 

olunan grubun yaklaşımları da etkili olabilmekte-

dir. Dâhil olunan grubun etkisi ile kişinin fikirleri-

ni revize etmesi ve gruba paralel kararlar vermesi 

durumu, sürü davranışı olarak adlandırılmaktadır. 

Bunun nedenleri diğer yatırımcıların varlık fiyat-

ları hakkında farklı verilere sahip olacağına ilişkin 

inanç, fon yöneticilerinin performanslarının pazar 

ortalaması  ile  karşılaştırılarak  değerlendirilmesi 

ve yatırımcıların diğerlerinin kararlarına uyma ko-

nusunda içsel tercihlerinin olması olarak sıralana-

bilir (Bikhchandani ve Sharma, 2000, s.280). Di-

ğer taraftan sahte ve gerçek sürü davranışının bir-

birinden ayrılması gerekmektedir. Sahte sürü dav-

ranışı piyasaya gelen yeni yeni bilgiler doğrultu-

sunda yatırımcıların benzer hareket etmeleri sonu-

cu ortaya çıkan sürü davranışıdır.

Yatırımcıların gösterebildikleri sürü davranışı ön-

celikle Etkin Piyasalar Hipotezi ile çelişmesi bakı-

mından  araştırmacıların  ilgisini  çekmektedir.  Di-

ğer  taraftan  finansal  krizlerle  yatırımcıların  gös-

terdikleri sürü davranışı arasındaki ilişki de konu-

nun önemini arttırmaktadır. 1997 Asya Krizi son-

rası özellikle Uzak Doğu ülkelerinde konuya iliş-

kin çalışmaların artmış olması bu bağlamda önem-

lidir.  Bu  çalışmada  BIST’te  (Borsa  İstanbul)  yer 

alan 15 farklı sektörde Hwang ve Salmon (2004) 

tarafından geliştirilen yöntem yardımıyla günlük, 

haftalık ve aylık veriler kullanılarak sürü davranışı 

araştırılmıştır. Bahsedilen yöntemin tercih edilme 

sebebi kendinden önceki yöntemlerin aksine sahte 

ve gerçek sürü davranışını ayırabilmesidir.

2. SERMAYE PİYASALARINDA SÜRÜ 

DAVRANIŞININ ÖLÇÜMÜNE YÖNELİK 

YAKLAŞIMLAR

Sermaye  piyasalarında  sürü  davranışının  ölçül-

mesi  konusunda  geliştirilmiş  bazı  yöntemler  bu-

lunmaktadır.  Bu  yöntemlerden  literatürde  kendi-

ne en çok yer bulmuş olanlar Lakonishok, Sclei-

fer ve Vishny (1992), Christie ve Huang (1995), 

Chang,  Cheng  ve  Khorana  (2000)  ve  Hwang  ve 

Salmon (2004) olarak sıralanabilir. Diğer taraftan 

bu çalışmada Hwang ve Salmon’un (2004) ortaya 

koydukları yöntem kullanılmıştır. Hwang ve Sal-

mon (2004) sürü davranışını ölçmek üzere kendin-

den önceki çalışmalardan hareketle yeni bir yön-

tem geliştirmişlerdir. Özellikle birçok sürü davra-

nışı ölçüm yönteminin aksine gerçek ve sahte sürü 

davranışını ayırabiliyor olmasından dolayı bahse-

dilen yöntem diğerlerinden ayrılmaktadır. Bu yön-

tem  temel  olarak  hisse  senetlerinin  daha  çok  pi-

yasa getirisi gibi faktör duyarlılıklarının yatay ke-

sitlerinin dağılımlarına göre sürü davranışını test 

eden bir yöntemdir. Yazarlara göre yatırımcıların 

davranışsal olarak etki altında kalmaları durumun-

da  risk-getiri  algıları  da  bozulur.  Eğer  piyasa  ile 

aynı doğrultuda hareket ederek sürü davranışı gös-

terirlerse bireysel varlık getirileri de piyasa yönün-

de hareket eder. Bu durumda da Sermaye Varlıkla-

rı Fiyatlama Modeli (CAPM)”beta”ları denge de-

ğerinden sapar. Diğer bir deyişle hisse senedi beta-

ları, geleneksel CAPM‘in ileri sürdüğünden farklı 

olarak sabit kalmaz, yatırımcı duyarlılığındaki de-

ğişmelere göre dalgalanır. Bunun bir sonucu olarak 

sürü davranışı durumunda hisse senedi betalarının 

yatay kesit dağılımlarının daha küçük değerler al-

ması beklenir. Christie ve Huang’ın (1995) geliş-

tirdikleri yönteme çok benzemesine karşın bu yak-

laşım getirilerin yatay kesit sapmalarındansa fak-

tör  duyarlılıklarının  yatay  kesit  sapmasına  odak-

---