Firuddin cəFƏrov hasil fəTƏLİyev
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
325 hamiləlik dövründə maye 1200 ml və ikinci hamiləlik dövründə 1000 ml daxil olur. Nefrotik sindrom zamanı (şişmə, gündəlik proteinyriya 3,5- 4,0 q) böyrək çatışmazlığı olmadıqda zülalın miqdarı sidikdə ifraz olunan zülal nəzərə alınmaqla 1,5 q/kq hesabı ilə artırılır. Yağ və karbohidratların miqdarı yüngül nefrit formasında olduğu qədər təyin olunur. Mətbəx duzu hamiləliyin 1-ci yarısında 4-5, ikinci mərhələsində isə 3-4 qramadək məhdudlaşdırılır. Çox şişmə zamanı heyvani zülalın miqdarı azaldılır və əsasən bitki mənşəli yağlar təyin olunur. Tərkibində yüksək miqdarda kalium duzuna malik olan (300-400 ml) məhsullar məsləhət (bişmiş kartof, balqabaq, ərik, yunan qabağı, gavalı) görülür. Arterial təzyiqin bir az qalxması zamanı (140/90 mm civə sütunu) çuğundur şirəsi, quş üzümü, başınağacı, qara üvəz; anemiya zama- nı-dəmirlə, foli turşusu və kobaltla zəngin olan (çiyələk, meşə çiyələyi, alma, nar, üzüm, naringi şirəsi, təzə kələm) məhsullar məsləhət görülür. Xroniki nefritin hipertonik forması zamanı zülalın miqdarı 1- 1,2 kq-dək azaldılır. Zülala olan təlabat əsasən yumurta və kartofun hesabına ödənilir ki, bunların da tərkibində bütün əvəz- olunmayan aminturşuları vardır. Ətin tərkibində natrium çox olduğundan o, məhdudlaşdırılır. Xörək duzu rasionda 1-ci hamilə- lik dövründə 4-5 q-dək ikinci, hamiləlik dövründə isə 2-3 q azal- dılır. Qalan nutrientlər rasiona nefrotik sindromda olduğu kimi daxil olur. Xroniki nefritin qarışıq formasında pəhrizin kimyəvi tərkibi, xəstəliklərin əsas kliniki təzahürləri nəzər alınmaqla, yəni hiperto- nik və şişmə sindromlarının əlamətlərindən hansının üstünlük təş- kil etməsi ilə əlaqədar olaraq müəyyən olunur. Qidanın dad keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması üçün bişmiş soğan, sarımsaq, bibər, cəfəri, şüyüd və xardalın istifadəsinə icazə verilir. Tərəvəz və meyvələr çiy, qızardılmış, bişmiş və pörtlədil- miş halda istifadə edilə bilər. Rasionların gündəlik kaloriliyi hamiləliyin 1-ci yarısında 2700-2800 kkal, 2-ci yarısında isə 3000-3200 kkal olur. 326 Bir günlük rasion seçimi (hamiləliyin 1-ci və 2-ci yarısı üçün) aşağıdakı kimidir(qramla): balıq-100, yağsız şor-150, kefir-200, süd-200, xama-20, bitki yağı-25, kərə yağı-20, buğda çörəyi-250, şəkər-40, yarma və makaron məmulatları-60, kartof-200, çuğundur və yerkökü hərəsi-100, kələm-150, baş soğan-35, digər tərəvəzlər-200, meyvə-giləmeyvə-300, itburnu həlimi 200 və yumurta-2 ədəd. Sərbəst maye hamiləliyin 1-ci və 2-ci mərhələlərində müvafiq olaraq 1200 və 1000 ml olmalıdır. Xroniki qlomerulonefrit xəstəliyi olan hamilə qadınlar üçün birgünlük menyu (hamiləliyin birinci və ikinci yarısı üçün). Birinci səhər yeməyi: omlet (130 q), və ya ət, və ya balıq (suda bişmiş -75-100 q), xamalı yerkökü kotleti (240/10 q) və ya südlü düyü sıyığı (200 q); süd və ya südlü çay (200 q). Ikinci səhər yeməyi: pendir qutabı (120 q) və ya yerkökü şor suflesi (150 q) və ya suda bişmiş yunan qabağı (200 q), alma və ya ərik şirəsi (100 q). Nahar: düyü və ya qarabaşaq şorbası və ya vegetarian borşu, və ya çuğundur şorbası, və ya turş təzə kələm şorbası (250 q); suda bişmiş ətdən qulyaş (75 q) və ya buğda bişmiş balıq kotleti (100 q), və ya suda bişmiş balıq (100 q); çuğundur və ya kartof püresi (200 q); və ya suda bişmiş kələm (200 q); təzə tərəvəz salatı (100 q); təzə meyvədən kompot və ya kisel (200 q), və ya tomat şirəsi (200 q). Günorta qabağı: alma və ya ərik şirəsi, və ya quru meyvələr- dən kompot (100 q), və ya yumurta (1ədəd) və ya suda bişmiş balqabaq yağ ilə (200 q), və ya suda bişmiş yunan qabağı (200 q). Şam: suda bişmiş kartof, pörtlədilmiş kələm ilə (100/80 q) və ya tərəvəz raqusu (200 q), şəkərsiz şor zapekankası (100 q) və ya şor (200 q), və ya qarabaşaq sıyığı (200 q); süd və ya çay (200 q). Yatmazdan əvvəl kefir (150 q). Xroniki pielonefrit. Pəhrizə olan əsas təlabat və qidanın mət- bəx işlənməsi xroniki nefritdə olduğu kimidir. Xəstələr kifayət qədər maye qəbul (gündə 1,5 litrədək) etmə- lidirlər. Kompotlar, kisel, süd, meyvə və tərəvəz şirələri və zəif 327 minerallaşmış su məsləhət görülür. Xüsusilə quşüzümü və tərki- bində xeyli miqdarda natrium-benzoat olan mərsin morsu çox fay- dalıdır. Sonuncu qaraciyərdə amin-sirkə turşusunun təsirindən hippur turşusuna çevrilir ki, bu da böyrəklərdə və sidik ifrazatı yol- larında bakteriostatik təsir göstərir. Xörək duzunu ancaq şişmə və hipertenziya olan zaman məh- dudlaşdırırlar. Piylənmə. Piylənmə zamanı hamiləlik və doğuş çətinliklə ke- çir, dölün və yeni anadan olan uşağın inkişafı pozulur. Hər şeydən əvvəl piylənmənin mübadiləli-alimentar formasına rast gəlinir, çünki müalicəvi qidalanma, hamiləlik zamanı, bu patalogiyanın əsas müalicə üsulu sayılır. Birinci dərəcəli piylənmə zamanı (bə- dən çəkisi normadan 10-29% artıq olur) sağlam hamilə qadınlar üçün məsləhət görülən rasionla kifayətlənmək olar. II və III dərəcəli piylənmə zamanı (bədən çəkisi normadan müvafiq olaraq 30-49% və 50-99% arıtıq olur) az kalorili, kimyəvi tərkibinə görə balanslaşdırılmış pəhriz təyin etmək lazımdır. Belə pəhriz bütün hamiləlik dövrünə təyin edilməlidir. Əgər müalicə prosesi zamanı xəstənin bədən çəkisinin artması və ya azalması müşahidə olunar- sa rasiounun təyinatında düzəliş edilməlidir. Pəhrizin kimyəvi tərkibi belədir: zülallar 100-120 q, bu zaman heyvan mənşəli zülalların miqdarı-50%-dən az olmamalı, karbo- hidratlar-200 q-dək, yağlar-80 q olmalıdır. Rasionun gündəlik kaloriliyi 1900-2100 kkal-dən çox olmamalıdır. Hamiləliyin I və II yarısı üçün rasion təxminən eynidir. Piylənmə zamanı rasionların kaloriliyi əsasən karbohidratların he- sabına azaldılır. Bu məqsədlə sellüloza ilə zəngin olan az kalorili məhsullar (kobud üyünmə ununun çörəyi, tərəvəzlər, və meyvələr) məsləhət görülür. Hamilə qadınların pəhrizindən iştaha yaradan kəskin, duzlu xörəklər və ədviyyat çıxarılır. Xörək duzunun da miqdarı azaldıl- malıdır, çünki o, orqanizmdə mayenin ləngiyib qalmasına şərait yaradır. Birinci xörək kimi, tərəvəzli şorba, həftədə 2-3 dəfə isə zəif ət və ya balıq bulyonu məsləhət görülür. Ət və quş ətini (yağsız mal Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|