270
gətirib çıxarır.
Yuxarıda qeyd olunan xörəklərə müalicəvi otlar qatmaq
məsləhət görülür ki, bu da artıq qıcqırmanın qarşısını alır. Belə ki,
noxuda mərzə va ya zirə, paxlaya-kəkotu qatılır. Qaz adətən qida
qəbul edildikdən 1 saat sonra əmələ gəlir. Bu, ona görə baş verir
ki, zülalın həzm olması üçün tripsin fermenti lazımdır. Paxlalılar
isə tripsini neytrallaşdıran maddəyə malik olur.
Paxlalılar zülaldan başqa, qiymətli sellülozaya, B qrupu
vitaminlərinə, makro və mikroelementlərə malik olur.
Paxlalılarda olan fitinlər, mineral maddələrin mənimsənil-
məsini çətinləşdirir, ona görə də ancaq sağlam yaşlı insanlar
qidalanmada, noxud, paxla və mərcimək istifadə edə bilərlər.
Müxtəlif kilsə rahiblərinin sağlamlığı üzərində aparılan müşa-
hidələr göstərmişdir ki, qidalanmada xeyli miqdarda paxlalılar qə-
bul edilməsi onlarda xolesterinin miqdarının müəyyən olunan
normadan artıq olmamasına səbəb olur.
Çörək məmulatlarında da zülal vardır. O, daha çox kobud
üyünmə ilə alınan unda olur və həmin buğdadan hazırlanmış kökə,
nisbətən pis həzm olunması və tərkibində olan fitinin qaz yarat-
ması ilə fərqlənir. Buna görə də belə undan hazırlanan çörəyin
səhər yeməyi zamanı istifadəsi, buğda unundan hazırlanan çörəyin
istifadəsi isə şam yeməyində məsləhət görülür.
Pendirlər ağır məhsullara aid olub, yaşlı insanlar onu ancaq
səhər yeməyi zamanı istifadə etməlidirlər.
Şam yeməyinə şor və təzə tərəvəz və ya quru bitki ədviyyələri
qatılmış (məsələn, zirə, mərzə, ardıc 5:1:1 nisbətində) pendir
yemək olar. Belə əlavələr bağırsaqda gedən qıcqırmanı azaldır və
ya aradan qaldırır. Süd məhsulları Ca, Mg, Kr, P və D vitamini
üçün yaxşı mənbə sayılır. Məlumdur ki, kalsium ən yaxşı süddən
və süd məhsullarından mənimsənilir. Pendirdə kalsiumun miqdarı,
şordakından artıq olur. Belə qəbul olunmuşdur ki, yaşlı insanlar
üçün 1 kq kütləyə 1,5 q zülal lazımdır. Bu onunla əlaqədardır ki,
zülal maddələrinin çox hissəsi yaşlı insan orqanizmi tərəfindən
mənimsənilmir.
Həm də məlumdur ki, zülal çatışmazlığı
kimi heç
nə insanın qocalmasına səbəb olmur, çünki zülalların hesabına