Fiskal institut

9-topshiriq.
Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida integral va logarifm usulidan foydalanib, ishlab chiqarish hajmiga omillar ta’sirini aniqlang, tahlil qiling va xulosa yozing:

Ko‘rsatkichlar	2022 yil	2023 yil	Farqi	omillar ta'siri (Integral)	Omillar ta'siri(logorifm)
1	2	3	4	f=xyz.	lgf=lgx+lgy+lgz
1. Korxonaning jami xodimlari soni, kishi (x)	117	113	-4	-1509366,67	-1509366,667
2. O‘rtacha bitta xodimga to‘g‘ri keladigan mahsulot hajmi, dona (y)	1890	1930	40	908033,3333	908033,3333
3. Mahsulot birligining o‘rtacha bahosi, so‘m (z)	180	215	35	7687283,333	7687283,333
4. Jami tovar mahsuloti ishlab chiqarish hajmi, ming so‘m (U)	39803400	46889350	7085950	7085950	7085950

Xulosa:
Integral usulidan foydalanib, ko'rsatkichlarning o'zgarishi bo'yicha omillar ta'sirini hisoblaymiz:
1. Korxonaning jami xodimlari soni, kishi (x):
- 2022 yilda: x = 117
- 2023 yilda: x = 113
- Farqi: Δx = 113 - 117 = -4
Omillar ta'siri (Integral): f = xyz = -1509366.67

Omillar ta'siri (Logarifm): lgf = lgx + lgy + lgz = lg(117) + lg(1890) + lg(180) ≈ 5.177 + 3.276 + 2.255 ≈ 10.708

2. O'rtacha bitta xodimga to'g'ri keladigan mahsulot hajmi, dona (y):
- 2022 yilda: y = 1890
- 2023 yilda: y = 1930
- Farqi: Δy = 1930 - 1890 = 40
Omillar ta'siri (Integral): f = xyz = 908033.333
Omillar ta'siri (Logarifm): lgf = lgx + lgy + lgz = lg(113) + lg(1890) + lg(180) ≈ 4.727 + 3.276 + 2.255 ≈ 10.258
3. Mahsulot birligining o'rtacha bahosi, so'm (z):
- 2022 yilda: z = 180
- 2023 yilda: z = 215
- Farqi: Δz = 215 - 180 = 35
Omillar ta'siri (Integral): f = xyz = 7687283.333
Omillar ta'siri (Logarifm): lgf = lgx + lgy + lgz = lg(113) + lg(1890) + lg(215) ≈ 4.727 + 3.276 + 2.332 ≈ 10.335
4. Jami tovar mahsuloti ishlab chiqarish hajmi, ming so'm (U):
- 2022 yilda: U = 39803400
- 2023 yilda: U = 46889350
- Farqi: ΔU = 46889350 - 39803400 = 7085950
Omillar ta'siri (Integral): f = xyz = 7085950
Omillar ta'siri (Logarifm): lgf = lgx + lgy + lgz = lg(117) + lg(1930) + lg(215) ≈ 5.177 + 3.285 + 2.332 ≈ 10.794
Integral usulidan foydalanish bilan, ko'rsatkichlar o'zgarishi bo'yicha omillar ta'sirini topishimiz mumkin bo'ladi. Bu misolda, jami xodimlar soni, mahsulot hajmi, birlashmalarning bahosi va ishlab chiqarish hajmi o'zgarishi ko'rsatilgan. Omillar ta'siri integral usulidan foydalanilganda va logarifm usulidan foydalanilganda bir xil natija olinishi mumkin.

10-topshiriq.

Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida, farqlarni ko‘paytirish va nisbiy farq usullarini qo‘llab, mahsulot qiymatiga baho va miqdor o‘zgarishining ta’sirini aniqlang va tahlil qilib hulosa yozing.