Formation of national self-awareness and national consciousness in Azerbaijani youth Erestun Bakhshaliyev
Yüklə 137,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Introduction
- Əsas hissə / Main part
| Məqaləyə istinad:
Baxşəliyev Ə., Rəhimova Q., Heydərova S. (2020). Azərbay- canlı gənclərdə milli özünüdərk və milli şüurun formalaşdırılması. «Azərbaycan məktəbi». № 2 (691), səh. 116-124 Məqalə tarixçəsi: Göndərilib — 03.04.2020; Qəbul edilib — 28.04.2020 Giriş / Introduction Milli özünüdərk və özünüqiymətləndirmə Azərbaycan gənclərinin şəxsiyyət kimi formalaşmasında ən başlıca amillərdən biri olmaqla bərabər, həm də onların mənəvi simasını səciyyələndirən sosial-psixoloji aktdır. Ona görə də təhsilalanların mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə olunması müasir təhsilin ən ümdə vəzifələrindəndir. Ölkəmizdə həyata keçirilən təhsil islahatlarına dair direktiv sənədlərdə də yetişən gənc nəsildə milli özünüdərkin formalaşması ideyası təlim-tərbiyə müəssisələrində çalışan mütəxəssislərin qarşısında mühüm vəzifə kimi qoyulur. Yetişən gənc nəslin milli ruhda inkişaf etdirilməsinə zəmin yaradan amillərin içərisində isə milli adət və ənənələr, o cümlədən azərbaycançılıq ideyası mühüm əhəmiyyət daşıyır. Ümumtəhsil məktəblərində yeniyetmə və gənclərə azərbaycançılıq ideyasının aşılanması, hər şeydən əvvəl, onlarda milli özünüdərk və milli ozünüqiymətləndirməyə zəmin yaradır. Əsas hissə / Main part Millilik və ümumbəşəriliyin vəhdətindən çıxış edən bu məfkurənin – azərbaycançılıq ideyasının məzmunu Azərbaycanda ilk dəfə ümümmilli lider Heydər Əliyev tərəfindən açılmışdır. Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və bu azərbaycançılığı – Azərbaycanın dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq [Baxşəliyev Ə.T. 2011, s.218]. Ulu öndərin irəli sürdüyü bu fikrə istinad edərək demək olar ki, azərbaycançılığı, ana dilini, mədəniyyətini, incəsənətini, zəngin mənəvi dəyərlərini və tarixin sınaqlarından çıxan adət-ənənələrini yaşada bilənlər onları öz milli məfkurəsinə çevirə bilərlər.Bunun üçün ilkin şərt kimi təhsilalanlara milli mənlik şüuruna güclü təsir edə biləcək didaktik materiallar əsasında məlumatlar verilməli, burada əsas diqqət azərbaycançılıq ideyasını şərtləndirən əsas xüsusiyyətlərə yönəldilməlidir. İnsanın xoşbəxtliyi müxtəlif meyarlarla ölçülə bilər, ancaq Vətən uğrunda ölmək daha böyük səadətdir. Azərbaycan xalqının tarixin bütün dönəmlərində qəhrəmanlar yetirdiyini nəzərə alsaq, XX əsrin sonlarında baş vermiş hadisələr, xüsusən Ermənistanın Azərbaycana xaincəsinə təcavüzü zamanı da vətənpərvər və cəsur insanların çoxluğu təbii qəbul edilməlidir. Vətənin belə bir çətin zamanında mərd, sadiq gənclərə böyük ehtiyac olduğunu nəzərə alsaq, gənclərdə vətənpərvərlik və vətəndaşlıq hislərinin daha da gücləndirilməsi sahəsində məqsədəuyğun və sistemli iş aparılması sistemli xarakter daşımalıdır [Əliyeva V.A. 1999, s.160]. Əsl böyük fəlsəfə fərdi «mən»lə dünya arasındakı münasibəti əks etdirir. Belə ki, fərdi «mən» ümumbəşəri və milli «mən»ləri ehtiva etmək imkanına malik olduğundan daha zəngindir. Lakin fərdi «mən» heç də həmişə özünü dərk edə 118 http://journal.edu.az AZƏRBAYCAN MƏKTƏBİ. 2020. №2 bilmir. Ayrı-ayrı fərdlərin özünüdərk yolu milli və ümumbəşəri özünüdərklərin ancaq müəyyən elementlərini ehtiva edir [Əliyeva V.A. 1999, s.155]. Müharibə şəraitində olan Azərbaycanda milli şüurun inkişafı və vətənpərvərliyin yüksəldilməsi hər zaman diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir. Azərbaycanın qarşısında duran problemlərin həlli məhz gənclərin milli vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsindən, onlarda yüksək dövlətçilik şüurunun, mənsub olduğu millətə və dövlətə məhəbbət hislərinin formalaşdırılmasından çox asılıdır. Beləliklə, düzgün tərbiyə və tədrislə bu sahədə inkişafa nail olmaq mümkündür. Hər bir insanın mənəvi həyatı onun ailəsində aldığı tərbiyə ilə ölçülür.Şübhəsiz ki, uşaqların milli və mənəvi ruhda böyümələri üçün həm valideynlərin, həm də təhsil müəssisələrinin üzərinə böyük yük düşür. Vətənpərvərlik yalnız öz millətinin dəyərlərinə aludəçilik demək deyil. Milli əxlaqımızın mühüm hissəsini təşkil edən islami dəyərlərə hörmət milli vətənpərvərlik tərbiyəsinin inkişafında xüsusi rolu olan bir amildir. Məlum olduğu kimi, milli ideologiyanın əsasında azərbaycançılıq dayanır. İnsanda vətənpərvərlik hissi qəhrəmanlığın əsasını qoyan amildir. Müstəqil dövlətdə yaşayan hər bir gənc, ilk növbədə bu dövlətin müstəqilliyinin qorunmasını özünün əsas vəzifəsi və məqsədi hesab etməlidir. Gənclər bilməli və dərk etməlidir ki, Azərbacan üçün dövlət müstəqilliyi ən böyük hadisədir və bu bilik vətənpərvərlik hissinin aşılanması vasitəsilə təlqin edilə bilər. Milli şüur hər bir insanın mənsub olduğu millətə və vətənə bağlılıq hislərini əks etdirən, öz hərəkət və davranışına, düşüncə tərzinə, baxışlarına olan münasibətlərin məcmusudur. Mənəvi dəyərləri, milli adət-ənənələri özündə ehtiva edən milli şüurun formalaşmasında soy-kökə qayıdış, milli əxlaq, vətənə məhəbbət, vətənpərvərlik və qürur hisləri kimi mühüm göstəricilərlə yanaşı özünüdərk, öz layiqli yerini müəyyənləşdirmə kimi hislər də əsas rol oynayır. Milli özünüdərk amili vətənin müstəqilliyinin qorunmasına, yetişməkdə olan gənclərin mənəvi tərbiyəsinə müsbət təsir göstərir. Özünü dərk edən, milli şüura sahib olan insanın doğma vətənini sevməməsi isə mümkün deyil. Belə məsuliyyətli işin yüksək səviyyədə təşkilinin əsas vəzifələrindən biri təhsil müəssisələrində hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsinin rolunu yüksəltməkdən ibarətdir [Baxşəliyev Ə.T. 2008, s.400]. Hər bir ölkənin gələcəyi onun gənclərinin düşüncə tərzindən, intellektual səviyyəsindən, milli ruhdan və digər amillərdən asılıdır. Azərbaycan gəncliyi bütün dövrlərdə ölkənin taleyüklü məsələlərinə münasibətdə, həlledici məqamlarda öz aktivliyi və vətəndaşlıq mövqeyi ilə seçilib. Ölkəmiz müstəqillik əldə etdikdən sonra gənc nəslin üzərinə daha böyük məsuliyyət düşüb. Müstəqilliyin əldə edilməsində olduğu kimi, onun qorunub saxlanmasında da gənclərin rolu danılmazdır. Gənc nəsil həm də xalqın əsrlər boyu yaratdığı ənənələri, milli mədəniyyəti yaşadır və gələcək nəsillərə ötürür. Milli özünüdərk gənclərdə vətənpərvərlik hissi yaradır. Müasir dünyada gəncləri Vətəni sevməyə, onları milli kimliyini dərk etməyə yönəltmək http://journal.edu.az Yüklə 137,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|