Mövzu
8
. A zərb ay can d a gender siyasətinin sosioloji
tədqiqi. Q a d ın sosial siyasətin obyekti kimi (4 saat).
A z ərb ay ca n d a q a d ın m cinlərin vəziyyətinin tarixi
yeri və ro lu n u n m etodoloji tədqiqi. Azərbaycan tarixində
q a d m a m ünasibətin özünəməxsusluğu. İçtimai-siyasi fıkir
tarixi nüm ayəndələrinin dünyagörüşündə gender ideyası;
(N izam i, M əh səti, F üzuli, N a t ə v a n , M .F .A x u n d o v ,
Ə ,B a k ıx a n o v , H .Z ə r d a b i, Ə .A ğayev, Ə .H ü se n y z a d ə ,
C .M ə m m ə d q u lu z a d ə ; Y .V .Ç əm ən zəm in li; C .C a b b a rlı;
H .C avid və s.)
İctimai
rəydə q a d m məsələsi. Q a d m
problem inə Dövlət sistemində və qanunverici o rq a n la rd a
münasibət.
İctimai q a d m h ə rə k a tla rm m təhlili.
M üasir A zərb ay can kişi və q a d m münasibətlərinin
sosial p ro b le m lə rlə q a r ş ı h q h sintezi. A n a və
u şa q
məsələsində ailənin sosiallaşm asm m gender ölçüləri. Kişi
və q a d m identikHyində adət, ənənə və milU mentalitetdən
y an a şm a tərzi.
A z ə r b a y c a n d a
q a d m
h ə r ə k a tm m
in k iş a f
d in am ik A sm a və ya q a d m l a n n öz hüquqları u ğ ru n d a
m übarizə tarixinə baxış Q u ra n i K ərim də q a d m məsələsi.
A zərbaycan maarifçilərinin əsərlərində gender ideyası: və
s.^ B ə rab ərh ü q u q lu q məsələsi A D R dövrünədək, A D R
dövrü, Sovet dövrü və postsovet dövrü.
1988-2003-ci ildə A z ə rb a y c a n d a q a d m hərəkatı:
q ad m lar, ictimai təşkilatlarda; Q a d m və siyasət. Q a d m
h ü q u q la ru . A z ə r b a y c a n d a
genderin inkişafı. G e n d e r
siyasəti. G e n d e r statistikası. G e n d e r siyasəti və yoxsulluq.
Beynəlxalq və MiUi qanunvericiHyin gender ekspertizası.
9. KİÇİK E N SİK L O P E D İY Ä
Alturizm
- (lat. alter - b aşq a) - m üxtəlif insanların
faydalılıq fu n k siy alan a ra s ın d a m üsbət asılılıq.
A ndrokratiya - (y an an . ander, yiyəlik h a ld a - kişi,
kvateria - hakim iyyət) - kişinin ta m hakimiyyəti.
Diskrim inasiya
- (lat. diskrim inatio - fərq) - insanla-
rm hər hansı bir q r u p u n u n milliyyətindən, irqindən, dini
m ən su b iy y ə tin d ən , cinsindən asılı o la r a q h ü q u q la r m m
m əhdudlaşdırılm ası.
S ek s
- (lat. sexus - cins) - cinsi m ünasibət.
Seksizm
- (lat. sexus - cins) - q a d m və kişilərə qarşı
s ır f
cinsi
m ə n s u b iy y ə tin ə
görə
tə tb iq
o l u n a n
m ə h d u d la ş d ıra n hərəkət və qaydalar.
Sufrajizm
- (ing. Suffrage - seçki h ü q u q u ) - q a d m la r a
seçki h ü q u q u verilməsi u ğ ru n d a q a d m hərəkatı.
Emansipasiya
- (lat. em an tip astjo -azad olm a) -
a sıh h q d an , tabeçilikdən, istism ardan, m ö v h u m a td a n azad
o lm a prosesi.
Kvota
- (lat. q u o ta - hissə, neçə) - hissə, pay, n o r m a
və s.nin Ölçüsüdür, fem inologiyada isə q a d m m cəmiyyətin
bütün sahələrində, xüsusən də siyasətdə iştirakıdu*.
M askulinlik
- (lat. m a sc u h n u s kişiUk) - kişilərə xas
olan so m a tik , psixiki və d avranış xüsusiyyətləri h a q q m d a
təsəvvürlər...
Feminizm
- (fransızca feminizme, lat. fem ina) - kişi-
lərlə h ü q u q bərabərliyi u ğ r u n d a X V III əsrdə yayılmış
q a d m hərəkatıdu'.
Feminist
- feminizm tərəfdan.
Fem inologiya
- q a d m la rm cəmiyyətdə r o lu n u ta m
konsersiyasm ı verməyi özünə m əqsəd bilən üm um i həyat və
fəaliyyət q a n u n a u y ğ u n lu q la n b arəd ə elmdir.
Fem inlilik
- q a d m l a n xas
o h ın i t a ə t k a r h q ,
y u m u ş a q h q , zorakılığm inkarı ilə eyniləşdirilən psixiki,
so m a tik d av ram şla rı bildirən xüsusiyyətlər h a q q m d a olan
təsəvvürlər.
Q adm m əsələsi
q a d m a z a d h ğ n n m dəqiq p r o q r a m n
olan sosial-iqtisadi problem in üm um i hissəsidir.
Q adm hərəkatı
- q a d m m öz h ü q u q ları u ğ r u n d a
m übarizəsinin m üxtəlif m etodları.
1). Dövlət qadın siyasətinin Həyata keçirilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
A z ə r b a y c a n
R e s p u b lik a s m m
bütün
dövlət
q m 'u m la n n d a fəaliyyət növü nəzərə alm m aq la q a d m la rm
rəhbərlik səviyyəsində kişilərlə bərabər təmsil olunması
tə'm in edilsin.
1. Dövlət Statistika Komitəsi Q a d m Problemləri
üzrə D övlət Komitəsi ilə birlikdə respublikada q a d m la n n
vəziyyətinə d a ir beynəlxalq s t a n d a r tl a r a c a v a b verən
statistik m əlum at hazırlasm,
2. N azirlər K abinetinə tapşınlsm ki:
- Ölkədə gedən iqtisadi çərçivədə h əy ata keçirilən
işlərdə gender siyasəti tələblərini rəhbər tu tm a q la q a d m la r
üçün kişilərlə b ərab ər im k an lar yaradılm asm ı təıtıin etsin;
- Q açqm və m əcburi köçkün q a d m la rm məşğul-
lu ğ u n u n təmin edilməsi məqsədi ilə on larm m ünasib işlə
təm in edilməsi p ro q ra m ı hazırlayıb h əy ata keçirsin;
Q a d m l a n n
h ü q u q l a r m m
m üdafıəsinin
gücləndirilməsi məqsədi ilə A zərbaycan R espublikasm m
q a n u n la r m d a müvafıq dəyişikliklər və əlavələr edilməsi ilə
m övcud qanunvericiliyi təhlil edib təkliflər versin;
- H ə r il m a r tm I-nə qədər bu fərm an m yerinə
yetirilməsinin gedişi h a q q m d a A zərbaycan Respublika-
sm m prezidentinə m əruzə təqdim etsin;
- Bu fərm an d an irəli gələn digər məsələləri həll
etsin.
Heydər Əliyev,
Azərbaycan Respublikasmın Prezidenti.
Bakı şəhəri, 6 mart 2000-ci il.
Dostları ilə paylaş: |
