Gazel Fuzuli (Beni candan usandırdı)
Gazel 10 (Fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün)
Yüklə 289,2 Kb.
|
Gazel 10 (Fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün) Hansı gülşen gülbüni serv-i hırâmânunca var Hansı gülbün üzre gonce la’l-i handânunca var Hansı gülzâr içre bir gül açılur hüsnün kimi Hansı gül bergi leb-i la’l-i dür-efşânunca var Hansı bâğun var bir nahli kadün tek bârver Hansı nahlün hâsılı sîb-i zenahdânunca var Hansı hûnî sen kimi cellâda olmuşdur esîr Hansı cellâdun kılıcı nevk-i müjgânunca var Hansı bezm olmış münevver bir kadün tek şem’den Hansı şem’ün şu’lesi ruhsâr-ı tâbânunca var Hansı yerde tapılur nisbet sana bir genc-i hüsn Hansı gencün ejderi zülf-i perîşânunca var Hansı gülşen bülbülin derler Fuzûlî sen kimi Hansı bülbül nâlesi feryâd ü efgânunca var
Mende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var
N’ola kan dökmekde mâhir olsa çeşmüm merdümi Nutfe-i Kâbildür ü gamzen kimi üstâdı var Kıl tefâhur kim senün hem var menüm tek âşıkun Leylî’nün Mecnûn’ı Şîrîn’ün eğer Ferhâd’ı var Ehl-i temkînem meni benzetme ey gül bülbüle Derde yoh sabrı anun her lahza min feryâdı var Öyle bed-hâlem ki ahvâlüm görende şâd olur Her kimün kim devr cevrinden dil-i nâ-şâdı var Gezme ey gönlüm kuşı gâfil fezâ-yı ışkda Kim bu sahrânun güzer-gâhında çok sayyâdı var Ey Fuzûlî aşk men’in kılma nâsihden kabûl Akl tedbîridür ol sanma ki bir bünyâdı var Gazel 12 (Mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün) Demiş her gonceye âşıklığım râzın sabâ derler El ağzın tutmak olmaz korharam ey gül sana derler Esîr-i derd-i ışk u mest-i câm-ı hüsn çoh ammâ Bizüz meşhûr olan Leylî sana Mecnûn mana derler Senün mihr ü vefâ gösterdüğün ağyâra çoh gördüm Galatdur kim seni bî-mihr ohurlar bî-vefâ derler Sana derler büt-i Çîn zülfüne zünnâr söylerler Zihî îmânı yohlar küfr söylerler hatâ derler Mana derlerdi evvel bir melekdür sevdüğün hâlâ Görenler men fakîre gökden inmiş bir belâ derler Marîz-i aşk akd-ı zülfün eyler arzû zîrâ Mu’âlicler bu mühlik derde müşkildür devâ derler Fuzûlî âşıka derler olar kim terk-i aşk eyle Demezler mi hatâ tağyîr kıl hükm-i kazâ derler Gazel 13 (Fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün) Âşiyân-ı murg-i dil zülf-i perîşânundadur Kande olsam ey perî gönlüm senün yanundadır Aşk derdiyle hôşem el çek ilâcumdan tabîb Kılma dermân kim helâküm zehri dermânundadur Çekme dâmen nâz edüp üftâdelerden vehm kıl Göklere açılmasun eller ki dâmânundadur Gözlerüm yaşın görüp şûr itme nefret kim bu hem Ol nemekdendür ki la’l-i şekker-efşânundadur Mest-i hâb-ı nâz ol cem’ et dil-i sad-pâremi Kim anun her pâresi bir nevk-i müjgânundadur Bes ki hicrânundadur hâsiyyet-i kat’-ı hayât Ol hayât ehline hayrânem ki hicrânundadur Ey Fuzûlî şem’ veş mutlak açılmaz yanmadan Tâblar kim sünbülinden rişte-i cânundadur Gazel 14 (Mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün) Ey her tekellümün hat-i sebzin hikâyeti Verdim hemişe mushaf-i ruhsârın âyeti
İrmiş sahîh nakl ile ervâh-i kudsden Îsi’ye mu’ciz-i leb-i lâ’lin rivâyeti
Dil kişverini gâret ederlerdi hûblar Men’etmeseydi şıhne-i şevkin hımâyeti
Bildim tarik-i aşk hatar-nâkdir veli Ben dönmezem bu yoldan ölüm olsa gâyeti
Kaddin helâkiyim düşebilmen ayağına Bir derde düşmüşüm ki bulunmaz nihâyeti
Bes kim seni görende gider benden ihtiyâr Gelmez beyâne mihnet-i aşkın şikâyeti
Şükr et Fuzûlî etme figân yar kılsa cevr Kim ehl-i aşkla cevrdir anun inâyeti
Âh eyledüğüm serv-i hırâmânun içündür
Ser-geşteliğüm kâkül-i müşgînün ucundan Aşüfteliğüm zülf-i perîşânın içündür Bîmâr tenüm nerkis-i mestün eleminden Hûnîn cigerüm la’l-i dür-efşânun içündür Yakdum tenümi vasl güni şem’ tek ammâ Bil kim bu tedârük şeb-i hicrânun içündür Kurtarmağa yağma-yı gamundan dil ü cânı Sa’yüm nazar-ı nergis-i fettânun içündür Cân ver gönül ol gamzeye kim munca zemândur Cân ile seni sakladuğum anun içündür Vâ’iz bize dün dûzahı vasf itdi Fuzûlî Ol vasf senün külbe-i ahzânun içündür Gazel 16 (Mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün) Gönülde min gamum vardur ki pinhân eylemek olmaz Bu hem bir gam ki el ta’nından efgân eylemek olmaz Ne müşkil derd olursa bulınur âlemde dermânı Ne müşkil derd imiş aşkun ki dermân eylemek olmaz Fenâ mülkine çok azm etme ey dil çekme zahmet kim Bu tedbîr ile def’-i derd-i hicrân eylemek olmaz Sahın gömlüm yıharsın pendden dem urma ey nâsîh Hevâ-yı nefs ile bir mülki vîrân eylemek olmaz Dehânun üzre la’lün istemiş dil def’i müşkildür Görünmez hîç cürmi yoh yire kan eylemek olmaz Du’âlar eylerüm menden yana bir dem güzâr itmez Ne çâre sihr ile servi hırâmân eylemek olmaz Fuzûlî âlem-i kayd içresin dem urma aşkundan Kemâl-i cehl ile da’vâ-yı irfân eylemek olmaz
Meni cândan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd eder ihsân Niçün kılmaz mana dermân meni bîmâr sanmaz mı Gamum pinhân dutardum men dediler yâre kıl rûşen Desem ol bî-vefâ bilmen inanır mı inanmaz mı Şeb-i hicrân yanar cânum töker kan çeşm-i giryânum Uyarur halkı efgânum kara bahtum uyanmaz mı Gül-i ruhsâruna karşu gözümden kanlu akar su Habîbüm fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı Degüldüm men sana mâ’il sen etdün aklumı zâ’il Mana ta’n eyleyen gâfil seni görgeç utanmaz mı Fuzûlî rind-i şeydâdur hemîşe halka rüsvâdur Sorun kim bu ne sevdâdur bu sevdâdan usanmaz mı
(Fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün)
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâra su Zevk-i tîgünden aceb yoh olsa gönlüm çâk çâk Kim mürûr ile bıragur rahneler dîvâre su Vehm ilen söyler dil-i mecrûh peykânun sözin İhtiyât ilen içer her kimde olsa yâre su Suya virsün bâğbân gülzârı zahmet çekmesün Bir gül açılmaz yüzün tek verse min gül-zâra su Ohşadabilmez gubârını muharrir hattuna Hâme tek bahmahdan inse gözlerine kare su Ârızun yâdıyla nemnâk olsa müjgânum nola Zâyi’ olmaz gül temennâsıyla viemek hâre su Gam güni etme dil-i bîmârdan tîgün dirîğ Hayrdur vermek karanu gicede bîmâra su İste peykânın gönül hecrinde şevkum sâkin et Susuzam bir kez bu sahrâda menüm-çün are su Men lebün müştâkıyam zühhâd kevser tâlibi Nitekim meste mey içmek hôş gelür hûşyâre su Ravza-i kûyuna her dem durmayıp eyler güzâr Âşık olmış gâlibâ ol serv-i hôş,-reftâre su Su yolın ol kûydan toprag olup dutsam gerek Çün rakîbümdür dahi ol kûya koyman vare su Dest-bûsı arzûsıyla ger ölsem dôstlar Kûze eylen toprağum sunun anunla yâre su Serv ser-keşlük kılur kumrı niyâzından meger Dâmenin duta ayağına düşe yalvare su İçmek ister bülbülün kanın meger bir reng ile Gül budağınun mizâcına gire kurtare su Tıynet-i pâkini rûşen kılmış ehl-i âleme İktidâ kılmış târîk-i Ahmed-i Muhtâre su Seyyid-i nev’-i beşer deryâ-yı dürr-i ıstıfâ Kim sepüpdür mu’cizâtı âteş-i eşrâre su Kılmağ üçün tâze gülzâr-ı nübüvvet revnakın Mu’cizinden eylemiş izhâr seng-i hâre su Mu’cizi bir bahr-i bî-pâyân imiş âlemde kim Yetmiş andan min min âteş-hâne-i küffâre su Hayret ilen barmağın dişler kim itse istimâ Barmağından virdüği şiddet güni Ensâr’e su Dôstı ger zehr-i mâr içse olur Âb-ı Hayât Hasmı su içse döner elbette zehr-i mâre su Eylemiş her katreden min bahr-ı rahmet mevc-hîz El sunup urgaç vuzû’ içün gül-i ruhsâre su Hâk-i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl Başını daşdan daşa urup gezer âvâre su Zerre zerre hâk-i dergâhına ister sala nûr Dönmez ol dergâhdan ger olsa pâre pâre su Zikr-i na’tun virdini dermân bilür ehl-i hatâ Eyle kim def-i humâr içün içer mey-hâre su
Not: Fuzûlî hakkındaki en kapsamlı bibliyografya çalışmalarından biri Esma Şahin tarafından yapılmıştır. Çalışma ayrıca Genel Ağ ortamında da mevcuttur: http://www.academia.edu/1425180/A_Bio-Bibliography_in_Classical_Turkish_Literature_Fuzuli_Klasik_Turk_Edebiyatinda_Biyografi_Literaturu_Fuzuli ACAROĞLU, M. Türker (1956), Edebî Eserler Sözlüğü: Seçme 200 Eser, c.1, İstanbul. ALTINTAŞ, Ramazan, Fuzûlî’de (ö. 963/1556) Bilgi ve Tabiat Anlayışı, Cumhuriyet Üniversitesi. —————————-, web: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/331.pdf AYAN, Hüseyin, web: http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s1/2hayan.pdf BANARLI, Nihâd Sami (1985), Kültür Köprüsü, Kubbealtı Yayınevi: İstanbul. —————— (2004), Türkçenin Sırları, Kubbealtı Yayınları. ÇATBAŞ, Hasibe (1946), Fuzuli’nin Bir Mektubu, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, c. 6, S: 3. DERDİYOK, Çetin (2002), Prof. Dr. Cem Dilçin, Fuzuli Divanı Üzerine Notlar (Studies on Fuzuli’s Divan), Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S.2, Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınları. DİLÇİN, Cem (1991), Fuzûlî’nin Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal Yönden İncelenmesi, Türkoloji Dergisi, c.9, S.1. DURMUŞ, İsmail (2003), “Leylâ ve Mecnûn”, İslâm Ansiklopedisi, C. 27, TDV, Ankara
ERDOĞAN, Ayhan (2010), Fuzûlî’nin Arapça Divanından İki Kasidenin Edebi Tahlili, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S: 29 (Bahar 2010). ELİAÇIK, Muhittin (2010), Fuzûlî’nin Sıhhat u Maraz’ında Ahlât-ı Erbaanın İşlenişi ve Bir Tıp Eseri Terceme-i Hulâsa-i Tıb İle Mukayesesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.27. FUZÛLÎ, Muhammed b. Süleyman (1961), “Matlau’l-İ’tikâd fî Ma’rifeti’l- Mebde’i ve’l-Meâd, (tahk. Muhammed b. Tâvîtet-Tancî), çev. E. Coşan-K. Işık, Ankara. GÜLER, Zülfi (2011), Fuzûlî Divanı’na sosyal Psikoloji Açısından Bir Bakış (Ötekileştirilmiş Fuzûlî), Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.7. İPEKTEN, Halûk (2000), Fuzuli: Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Basımevi, Ankara. ——————- (1973), Fuzulî Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Ankara, Atatürk Üniversitesi Yayınları. KABAKLI, Ahmet (2006), Türk Edebiyatı, c. II, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, İstanbul, s.566. KARAHAN, Abdülkadir (1996), TDV İslam Ansiklopedisi, Fuzûlî maddesi, c.13, TDV, İSAM Araştırma Merkezi. ——————- (1989), Fuzûlî Muhiti, Hayatı, ve Şahsiyeti, K.B. Yay, Ankara. ——————- (1953), Kırk Hadîs Tercümelerine Umumî Bir Bakış ve Ankaralı İsmail Rüsûhî’nin “Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn”i, İÜ Türkiyat Mecmuası, c.X.
——————– (1956), Fuzûlî-Hâfız: İki Şair Arasında Bir Karşılaştırma, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayınları. ——————– (1956), “Fuzûlî’nin Farsça Divanı ile İlgili Araştırmalar”, AÜDTCF Dergisi, c. XIV, sy. 1-2, s. 73-85.
——————– (1996), Fuzûlî Kitabı, 500. Yılında Fuzûlî Sempozyumu Bildirileri , İstanbul: http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/11.php#_ftn1 NAYIR, Yaşar Nabi (1991), Fuzuli, Varlık Dergisi, S.1000-1011. OKUYUCU, Cihan (2011), XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı, Açıköğretim Fakültesi Yayını. ÖZDEMİR, Hikmet (2012), Tüm Zamanların Şairi: Fuzûlî, Türkiye Dil ve Edebiyat Dergisi, web: http://www.tded.org.tr/images/logo/x/fuzuli.pdf SAİD, Raide (1983), “Fuzulî’nin Farsça Divanı: İnceleme-Transkripsiyonlu Metin”, Doktora Tezi, Bakü Devlet Üniversitesi. SELÇUK, Bahir (2005), Fuzûlî’de Gözyaşı, EKEV Akademi Dergisi, S.5. ——————–(2007), Fuzûlî’de Melamet Kavramı, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c.16, S. 2. ŞAHİN, Esma (2007), Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Literatürü: Fuzûlî, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.5., S.9. TANCİ, M. Tavit (1962), Matlau’l-İ’tikad fi Ma’rifeti’l-Mabda’i ve’l-Ma’ad Makaddimesi, çeviri: Esat Coşan ve Kemal Işık, Türk Tarih Kurumu, Ankara, s.XII. TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1997), Makaleler: Dil ve Edebiyat İncelemeleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Toronto Üniversitesi Fuzûlî Dîvânı Genel Ağ Erişimi, 2012-11-5, web: http://archive.org/details/divanfuzuli00fuzuuoft ÜZGÖR, Tahir (1997), Fuzûlî’yi Anlamak, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.3, Konya. VANLIOĞLU, Mehmet (1997), Beng ü Bâde ve Muhtevası, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.3, Konya. YAVUZ, Kemal (2005), Leylâ ile mecnûn Hikâyesinin Edebiyattaki Yeri, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, S.4 YILDIRIM, Ali (2004), “Fuzûlî’nin Beng ü Bâde Mesnevisi ve Bâde Sembolü” F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi C. 14, S.2, Elazığ. YÜKSEL, Sedit (1972), Sohbetü’l-Esmâr Fuzûlî’nin Değildir, Türkoloji Dergisi, S.s, s.115-136. Bu makale eğitim amaçlı olarak Ensar KILIÇ tarafından yazılmıştır. http://www.frmtr.com/turk-dili-ve-edebiyati/2943364-fuzulinin-gazelleri-ve-aciklamalari.html YAKARIŞ... Ya Rab hemişe lutfunu kıl reh-nüma bana Gösterme ol tariki ki yetmez sana bana Kat' eyle aşinalığım andan ki gayrdır Ancak öz aşinaların et aşina bana Bir yerde sabit et kadem-i i'tibarımı Ancak öz aşinaların et aşina bana Yok bende bir amel sana şayeste ah eğer A'malime göre vere adlin ceza bana Havf ü hatada muztaribim var ümid kim Lutfun vere beşaret-i afv-i ata bana Ben bilmezem bana gereğin sen Hakim'sin Men' eyle verme her ne gerekmez sana bana Habs-i hevada koyma Fuzuli-sıfat esir Ya Rab hidayet eyle tarik-i fena bana GAZELİN AÇIKLAMASI Tanrım! Lütfunu rehber kıl daima bana ve sakın sana ulaşmayan yolu bana gösterme! Senden başka her şeyden dostluğumu kes benim; yalnızca kendi sevdiklerini sevdir bana! (Yalnız sana dost olan kişileri benim için dost kıl, sana dost olmayanlardan yolumu ayır.) İtibar ayağımı öyle bir yerde sabitle ki, orada yalnızca dinin yol göstericisine (Hz. Muhammed'e) uyulsun, sadece onun yolundan gidilsin. Yazık ki sana layık bir amelim yok benim. Eğer adaletin beni amelime göre cezalandıracak olursa benim vay halime!.. Hata ve buna bağlı korkular içinde kıvranıp duruyorum. Umarım, lütfun bana hatalarımın bağışlandığı müjdesini verir (yoksa halim haraptır.) Ben bana tam olarak neyin gerektiğini bilemem.Hakim (her şeyi bilen Allah) sensin; bana gerekmeyeni bana verme! Beni Fuzuli gibi heva (hevesler, istekler, ihtiraslar veya dünya ilgileri) içinde hapis bırakma! Tanrım! Bana fena (Senin aşkında yok olma) yolunda kurtuluş nasip eyle (veya bu kö Yüklə 289,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|