G.Ə. Mustafayeva, D. V. Mustafayev
bir kəs mütləq bildirçin əti və yumurtasından istifadə
Yüklə 193,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
21
bir kəs mütləq bildirçin əti və yumurtasından istifadə etməlidir. Bildirçin yumurtasının çox böyük əhəmiyyətini dərk edən həvəskar bildirçinçilər özləri üçün, öz ailələrinin tələbatını ödəmək üçün bildirçin saxlayırlar. Bazarda isə bildirçin məhsullarına təlabat ildən-ilə artır. Satış üçün qablaşdırılmış bildirçin əti Bildirçinçilik çox gəlirli sahədir. Bu sahənin rentabelliyi 60-80%-dir. Bildirçinçilik həm də tez dövr edən bir biznesdir : bildirçin 40-45 gündə yumurta qoyur, ildə qoyulan yumurtanın sayı 280-300 ədəd olur. Bildirçin yumurtası və ətinin əhali arasında gündən günə məşhurlaşması, yəni bu məhsulların xeyrinin daha çox dərk edilməsi bildirçinçilik biznesinin böyük perspektivindən xəbər verir. Hal-hazırda xarici dövlətlərdə bildirçinlər laboratoriya obyektləri kimi istifadə olunur, bildirçinçilik məhsulları isə təzə funksional məhsulların istehsalında xammal kimi istifadə olunur. Avropa Birliyi (Almaniya, Fransa, Macarıstan, Çexoslovakiya) eləcə də Cənub-Şərqi Asiya dövlətləri (Yaponiya, Çin, Hindistan, İndoneziya) bu sahədə fəaliyyətlərini gündən-günə genişləndirirlər. 22
Bildirçin yumurtasının istifadə sahələri aşağıdakılar ola bilər: -
İmmunprofilaktika məhsulları - vaksinlər, antizərdablar; -
İmmunobioloji dərman maddələri – I növbədə antiallergik və antiastmatik preparatların hazırlanması; -
Bioloji aktiv maddələr (əlavələr), (yod və selen mikroelementləri olan əlavələr); -
Uşaqların və hamilə qadınların qidalanması üçün hazırlanan funksional qidanın tərkib hissələri (inqredinetlər ); -
Kosmik qida komponentləri; -
Spirtli içkilərin tərkib hissələri, rəngli araqların və müxtəlif içkilərin istehsalı; -
Hemopatik vasitələr – immunostimulyatorlar və seksual stimulyatorlar. Bildirçinlər haqqında bu həqiqəti bilmək də çox maraqlıdır. Kosmosu fəth edənlər içərisində bildirçinlər də vardır. Kosmosda doğulan ilk canlı məhz bildirçin olmuşdur. Xüsusi kosmik inkubatorda 22 mart 1990-cı ildə ilk bildirçin cücəsi dünyaya göz açmışdır. Sonradan digər bildirçin cücələri II, III və sairə bildirçinlər göz açmışlar. Lakin bu quşların kosmosda yemləndirilməsi qeyri mümkün olduğundan onlar məhv olmuşlar. 1999-cu ilin fevral ayında «Mir» orbital stansiyasında xüsusi kosmik inkubatorda 56 bildirçin yumurtasından 37 bildirçin cücəsi sıxmışdır. 2 gün sonra bu lələkli kosmonavtlar xüsusi kameraya yerləşdirilərək, yerə qaytarılmışlar. Yolda 7 bildirçin balası çox soyuğa dözməyərək tələf olmuşlar. Kosmosda doğulmuş ilk canlı məhluqlar yenidən Yer kürəsinə qaytarıldılar. Çox maraqlı bir faktı bilmək lazımdır - 1 qram yükün kosmosa qaldırılması 1000000 $-a başa gəlir. 11-12 23
qramlıq bildirçin yumurtasının kosmosa göndərilməsinin çox böyük məbləğdə pul tələb etdiyini hesablamaq çox da çətin deyildir. Lakin elm üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini xatırlamaq kifayətdir ki, bu xərclərin mahiyyətini dərk edəsən. Beləliklə, bildirçin yumurtası həm qiymətli qida maddəsi olmaqla yanaşı, həm də olduqca böyük müalicəvi təsirə malik olan bir mikroaptekdir. Hər bir insan gündə 2- 3 ədəd səhər tezdən bildirçin yumurtası qəbul etsə, o öz orqanizminə lazım olan gündəlik vitamin və qida maddələri almış olur. Beləliklə, orqanizm bütün gün ərzində sağlam və gumrah olur. Ətraf mühüt müasir dövrdə çox çirklənmiş, insan üçün müxtəlif xəstəliklərə gətirib çıxarmışdır. Məhz buna görə də bəşəriyyət ətraf mühitin, ekologiyanın zərərli təsirlərini aradan qaldıra bilən bu yumurtalara çox möhtacdır. İndi bizim hamımız bu “qızıl quşların”-bildirçinlərin verdiyi “qızıl yumurtalara” çox möhtacıq. Əgər özümüzü möhkəm və gumrah görmək, uzunömürlü olmaq istəyiriksə, gəlin bu qızıl quşları hamılıqla sevək, onlara dost olaq, onların məhsulundan daha çox istifadə edək. Çünki onlar insanı həmişə sağlam və gumrah saxlayan bir nemətdir. Bildirçin yumurtasından və ətindən hazırlanan yeməklər Rusiyada hələ çox qədimlərdən bildirçin ətindən yemək hazırlamışlar. Çox qədim rus kulinar kitablarında müxtəlif reseptlərə rast gəlmək olur ki, orada vəhşi bildirçin ətindən müxtəlif yeməklər hazırlanır. 24
Bildirçin yumurtalarından qida məqsədilə çiy, bişmiş, qızardılmış və ya marinada qoyulmuş halda istifadə olunur. Kulinariyada bu yumurtalardan omlet, qayğanaq və mayonez hazırlanmasında istifadə olunur. Bildirçin yumurtasını uşaqlar çox sevir və onu həvəslə yeyirlər. Uşaqları həmin yumurtaların qeyri-adi rəngli qabığı və ölçülərinin kiçik olması cəlb edir. Həkimlər tam əmin olmuşlar ki, bildirçin yumurtası çox faydalıdır və ondan istifadə etmək üçün heç bir əks göstəriş yoxdur. Bildirçin ətindən hazırlanan yemək «şah yeməyi» adlanır. Bildirçin əti müxtəlif ədviyyatlarla qrildə. 1 ədəd sarımsaq dilimi, 1 çay qaşığı tmin, yarım soğan, 1 çimdik istiot, 2 xörək qaşığı zeytun yağı bildirçinə sürtülür və 2 saat saxlanılır. Sonradan bu tavaya tökülür, az miqdarda su əlavə olunur. Bişdikdən sonra cəfəri və limon dilimləri də qoyulur və süfrəyə verilir. II yemək – Bildirçin əti yuyulur və duzlanır, qazana yağ tökülür, bildirçin əti yağın içinə qoyulur ki, yağ tamamilə əti örtsün. Qazanın qapağı bağlanır və qaynadılır. Sonradan qazan əvvəlcə güclü, sonra isə zəif 25
istilikli sobaya qoyulur. 50-60 dəqiqə saxlanılır. Süfrəyə verilməmişdən əvvəl göyərti ilə bəzədilir. Bildirçin ətindən hazırlanmış yemək Qızardılmış bildirçin - Bildirçin əti duzlanır və dərin tavada qızardılır. Süfrəyə verilməmişdən əvvəl bütöv bişirilmiş bildirçin yumurtası ilə bəzədilir. Qızardılmış bildirçin əti 26
Bildirçin salatı – uzunsov formada çox nazik doqranmış bildirçin əti , duzlanmış və təzə xiyar, qabığı soyulmuş alma, qaynadılmış kartof və qabıqdan təmizlənmiş bildirçin yumurtası xırda doğranılır, limon suyu, yaxud sirkə turşusu əlavə olunur, duzlanır, üstdən çox az miqdarda qənd tozu əlavə olunur. Cəfəri və şüyüd göyərtisi, eləcə də bildirçin yumurtası dilimləri və qırmızı alma dilimləri ilə bəzədilir. Qızardılmış yumurtalar – Yumurtalar sındırılır, bircinsli məhlul şəklinə salınır və isti yağın içərisinə tokülür. Sonra bişmiş yumurta şüyüd və cəfəri göyərtiləri ilə bəzədilir. Bildirçin yumurtası ilə buterbrod. Ağ və ya qara çörəyin nazik dilimlərinin üzərinə yağ çəkilir, üstünə bir qat xırda doğranmış duzlu balıq qoyulur, sonra onun üzərinə yarıya bölünmüş bildirçin yumurtası , xırda doğranmış göyərti və soğan dilimləri səpilir. Çiy yumurta içkisi - 3-5 ədəd çiy yumurtanı meyvə şirəsinə (yaxud kofeyə) töküb zövqə görə şəkər tozu əlavə edilir. Belə şirəli içkini hər gün istifadə etmək çox xeyirlidir. Uşaqlar üçün reseptlər: Qoqul-moqul : 4-6 ədəd bildirçin yumurtası şəkər tozu ilə çalınır, zövqə görə süd və ya meyvə şirəsi əlavə olunur və qarışdırılır. 27
Sıyıq, kəsmik, kartof püresi, qatıqlara əlavə. Yağsız və ya az miqdarda yağla hazırlanmış ilıq və ya soyuq yeməklərə bildirçin yumurtası çiy halda qatılır, yaxşı -yaxşı qarışdırdırılır. Omlet - 12-15 ədəd yumurta 1 stəkan südlə qarışdırılır, duz, xırda doğranmış soğan, kolbasa, yaxud hisə verilmiş balıq qatılır. Tavada 1 xörək qaşığı yağ tökülür, yağ qaynadıqnda hazırlanan qarışıq əlavə olunur. Bu yemək süfrəyə qaynar-qaynar verilir. Salat - 12-15 ədəd bildirçin yumurtası 100 q kolbasa, 1 duzlu xiyar, 1 stəkan yaşıl noxud, 2 qaynadılmış kartof yumrusu, 200 qram smetan və yaxud mayonez, duz, şüyüd, cəfəri yarpağı tələb olunur. Bunlar xırda doğranır, mayonezle qarşıdırılır, üstdən xırda doğranmış göyərti ilə bəzədilir. Bildirçin yumurtası düyü və kartof püresi ilə - Bişirilmiş düyü yaxud kartof püresi dəyirmi formada tökülür, orta hissəssinə isə qabıqsız yumurtalar qoyulur. Bildirçin yumurtasını qabıqsız bişirmək mümkündür. Bunun üçün 1 litr qaynar suya 1 xörək qaşığı sirkə turşusu, 1 çay qaşığı duz əlavə olunur. Sonra bildirçin yumurtaları bir-bir sındırılıb qaynar suya salınır. 2-3 dəqiqədən sonra yumurtalar bütöv bişmiş olur. 28
Yağda bişirilmiş bildirçin yumurtaları İçi doldurulmuş bildirçin. Toyuğ və ya dananın qara ciyəri soyuq suda isladılır, pərdə və qan damarlarından təmizlənilir. Baş soğan yağda qızardılır, qara ciyər əlavə edilir və birlikdə 20-25 dəqiqə müddətdə bişirilir. Bildirçin ətindən hazırlanmış yemək Soyuduqdan sonra ətçəkənin kiçik gözündən iki dəfə keçirilir. Alınmış kütləyə zövqə görə kərə yağı, duz, istioğ, sarıkök əlavə edilir. Kütlə quru olarsa, bir qədər bulyon əlavə edilir. 29
Təmizlənmiş bildirçinlərə duz, turşu və ya nar şirəsi çəkilir, içinə paştet doldurulur və sobaya qoyulur. Dərin tavaya yağ töküb, hər tərəfini qızıartmaq da olar. Qızarandan sonra üzərinə bir qədər bulyon və ya su töküb qapağı bərk bağlanılır, hazır olana qədər qaynadılır. Bildirçin ləvəngisi. 150-200 qr qoz ət maşınından keçirilir. 3-4 ədəd baş soğan da ət maşınından keçirilir, tənziflə sıxılır və suyu çıxarılır. Həmin kütlə çəkilmiş qozla qarışdırılır, turşu, zövqə görə duz və istiot əlavə edilir. Soğan yağda qovrulur, ət maşınından çəkiləndən sonra da olunur. Hazırlanmış bu içlə 3-4 bildirçinin içi doldurulur. İçi doldurmazdan əvvəl bildirçin əti duzlanır, turşu çəkilir. İçi doldurulmuş bildirçinlər sobaya qoyulub bişirilir. Mündəricat Bildirçinçiliyin inkişafı ....................................................3
Müalicəvi əhəmiyyəti……. ............................................7 Bildirçin yumurtasından və ətindən hazırlanan yeməklər ...............................................24 Bildirçin əti müxtəlif ədviyyatlarla qrildə ............................................................................ 25 Qızardılmış bildirçin .....................................................................25 Bildirçin salatı ............................................................................26 Qızardılmış yumurtalar ................................................................. 26 30
Bildirçin yumurtası ilə buterbrod. .....................................................................26 Çiy yumurta içkisi .............................................................................27 Qoqul- moqul ...............................................................................27 Sıyıq, kəsmik, kartof püresi, qatıqlara əlavə ...........................................................27 Omlet ..............................................................................27 Salat ...............................................................................27 Bildirçin yumurtası düyü və kartof püresi ilə ......................................................27 İçi doldurulmuşbildirçin ...........................................28 Bildirçin ləvəngisi ......................................................................29 Yüklə 193,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|