KARS’IN SELİM İLÇESİNDE BULUNAN KOÇ HEYKELİ FORMLU BİR
MEZAR TAŞININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.62-63: Erzurum Müzesi’ndeki Koç Heykeli Formlu Mezar Taşları (Yunus Berkli’den)
Foto.64: Tunceli’den Koç Heykeli Formlu Mezar Taşı (İbrahim Halil Baran’dan)
Foto.65-66: Tunceli Pertek ve Ovacık İlçelerinden Koç Heykeli Formlu Mezar Taşları
(Mustafa Aksoy’dan)
Sayfa 829 / 847
Muhammet ARSLAN
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.67-68: Muş / Varto Kovik (Oğlakçı) Köyü’ndeki Koç Heykeli Formlu Mezar Taşları
(Hasan Yuvanç’tan)
Foto.69-70-71: Iğdır / Karakoyunlu İlçesindeki Koç Heykeli Formlu Mezar Taşları (Yücel
Tanyeri’nden)
Sayfa 830 / 847
KARS’IN SELİM İLÇESİNDE BULUNAN KOÇ HEYKELİ FORMLU BİR
MEZAR TAŞININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.72: Iğdır / Melekli Köyü’ndeki Koç Heykeli Formlu Mezar Taşı (Mustafa Aksoy’dan)
Foto.73: Iğdır / Çakırtaş (Amarat) Köyü’ndeki Koç Heykeli Formlu Mezar Taşı (Iğdır Doğuş
Gazetesi)
Sayfa 831 / 847
Muhammet ARSLAN
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.74-75: Moldova’da Kişinev ve Gagavuz Türklerine Ait Koç Heykeli Formlu Mezar
Taşları (Mustafa Aksoy’dan)
Foto.76-77: Güney Kore’de Kral Joeson Dynasty ve Kral Kongmin’e Ait Kral
Mezarlarındaki Koç Heykelleri
(Ko Ki Man-Cherkan)
Sayfa 832 / 847
KARS’IN SELİM İLÇESİNDE BULUNAN KOÇ HEYKELİ FORMLU BİR
MEZAR TAŞININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.78-79-80: Güney Kore’de Kraliçe Hyun Duk’s, Kral Sejo’s ve Kral Seonjong’a Ait Kral
Mezarlarında Koç Heykelleri
Sayfa 833 / 847
Muhammet ARSLAN
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
(Lee Boyung Chul-MC Han-thd4)
Foto.81: Sümerler’e Ait Bir Koç Heykeli – M. Ö. 2200-2000 (Semra Bayraktar’dan)
Foto.82: Mısır Karnak Tapınağı’ndan Koç Heykelleri Dizisi
Sayfa 834 / 847
KARS’IN SELİM İLÇESİNDE BULUNAN KOÇ HEYKELİ FORMLU BİR
MEZAR TAŞININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.83: Roma Dönemine Ait Bir Lahitte Koç Başları (Özgür Turak’tan)
Foto.84-85: İstanbul ve Rize/Fındıklı’dan Evelere Asılan Koçboynuzları (yasminiss- Mehmet
Akyaşar / tofo.me)
Foto.86: Iğdır / Karakoyunlu’da Bir Evin Duvarındaki Koçbaşı (mhasras / tofo.me)
Sayfa 835 / 847
Muhammet ARSLAN
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
Foto.87-88: Kosova / Gora ve Prizen’de Bir Ahır ve Ev Kapısına Asılan Koçboynuzları
(Mustafa Aksoy’dan)
Foto.89-90: Türkmenistan Nokur (Nokhur) Köyü’ndeki Koçboynuzlu Hece Taşları
Sayfa 836 / 847
U L U S L A R A R A S I S E M P O Z Y U M
“AZERBAYCANŞİNASLIK: GEÇMİŞİ, BUGÜNÜ VE GELECEĞİ”
(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih)
GÜRCÜSTANDA AZƏRBAYCAN DİLLİ
MƏTBUATIN TARİXİNDƏN
Nizami MƏMMƏDZADƏ
1
Gürcüstanda Azərbaycandilli mətbuatın tarixi demək olar ki, 1830-cu
ildən başlayıb. Bu ilə qədər, yəni dəqiq qeyd etsək, 1828-ci ildə Tiflisdə
“Ti flisskoye vedomosti” rus, gürcü 1829-cu ildə fars və 1932-ci ildə
Azərbaycan dilində nəşr olunmağa başlayıb. Bir ildən sonra nəşri
dayandırılan həmin qəzet Azərbaycan dilində “ Tiflis əxbarı” adı ilə çıxıb və
onun oxucuları həm Güney Qafqazda, həm də İran və Türkiyədə bu qəzeti
alıb oxuyublar. Məlumata görə, qəzetin redaktoru P.S. Pankovski olub və o,
öləndən sonra Azərbaycan dillində nəşr olunan bu qəzet qapanıb. Bundan
sonra Tiflisdə 1838-ci ildə “Z akavkazskiy vestnik” adlı rusca qəzet nəşr
olunmağa başlayıb və sonra bu qəzet gürcü və Azərbaycan dillərində də
çıxıb. Azərbaycan dilində nəşr olunan qəzet “Qa fqazın bu tərəfinin xəbəri”
adlanıb və onun səhifələrində dövlət məlumatları, fərmanlar, qərar və
qanunnamələr dərc olunub və əhali içində yayımlanıb. Həmin qəzetin nəşri
1846-cı ildə dayandırılıb.
Gürcüstanda Azərbaycan ziyalılarının əməkdaşlıq etdiyi daha bir
qəzetin müsbət fəaliyyətini qeyd etmək yerinə düşər. Bu, 1846-cı ildən rus
dilində nəşrə başlayan “ Kavkaz” qəzetidir. Qəzet Azərbaycan yazıçı və
şairlərin, dövlət idarələrində çalışan qələm sahiblərinin əsərlərini,
məqalələrini və Aərbaycan ədəbiyyatı tarixində görkəmli yer tutan
yazıçıların əsərlərindən nümunələri tərcümə edərək, bu ədəbiyyat
məhsullarına öz səhifələrində geniş yer ayırıb. Azərbaycan ədəbiyyatı
nümunələrinin bu qəzetin səhifələrində dərc olunmasında İsmayıl bəy
Qutqaşınlı, M. F. Axundov, M. Səfiyev, M. Şahtaxtinski, S. Vəlibəyov, F. B.
Köçərli, E. Sultanov, M. Ş. Mirzəyev, H. N Vəzirov, C. Məmmədquluzadə
və bir sıra görkəmli Azərbaycan yazıçı və jurnalistlərin böyük əməyi olub.
Onlar öz qələmlərini “ Kavkaz”ın səhifələrində cəsarətlə sınayıblar. Bu
müəlliflərin təqdirəlayiq əməyi sayəsində Xəqani, Nizami Gəncəvi,
Məhəmməd Füzuli, M. P. Vaqif, M. V. Vidadi, M. Ş. Vazeh, A. Bakıxanov,
M. F. Axundov, Q. B. Zakir, Aşıq Pəri və başqa görkəmli Azərbaycan
ədiblərinin əsərlərindən nümunələr “Kafk az” qəzetinin səhifələrində dərc
olunub.
Sadaladığımız bu qəzetlər Azərbaycandilli mətbuatın tarixi demək
deyil. Bu, sadəcə olaraq Azərbaycan dilində yazmaq istəyən və millətin
dərd-sərini, yüksəlişini, təhsili barədə fikirləri, çatışmazlıqları əhaliyə
1
Araşdırmaçı-jurnalist, Gürcüstan Azərbaycanlı Jurnalistlər Birliyinin sədri
Sayfa 837 / 847