1 azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏt bəDƏn təRBĠYƏSĠ VƏ Ġdman akademġyasi süleyman Hüseynov, Elvira Qaracayeva azərbaycan dġLĠ VƏ NĠtq məDƏNĠYYƏTĠ (Dərslik)

 

 

342 

Sual və tapĢırıqlar: 

1. Publisistik üslub nədir? 

2. Publisistik üslub bədii və elmi üslüblardan nə ilə fərqlənir? 

3. Qəzetlərdə şeir və hekayələr də nəşr olunur. Onları pub-

lisistik üsluba daxil etmək olarmı? Cavablarınızdan asılı olaraq 

səbəbini izah edin. 

4. Publisistik üslubda məcaziliyə, obrazlığa  yer  verilirmi? 

Fikrinizi əsaslandırın. 

5. Terminlərə qəzet səhifələrində niyə az yer verilir? 

6.  Nitqin  zənginliyi  dedikdə  nə  nəzərdə  tutulur?  Nitqin 

zənginliyi və ya kasıblığını necə müəyyənləşdirmək olar? 

7. Qəzet dilinin əsas keyfiyyəti nədir? Fikrin aydın ifadəsi-

nin ilkin şərti nə hesab olunur? 

ÇalıĢma. Mətni oxuyun, publisistik üsluba xas olan məqam-

ları göstərin. Bu nitq bədii və ya elmi üslubdan nə ilə fərqlənir? 

Azərbaycan Hava və Ekstremal İdman Növləri Federasiya-

sı Beynəlxalq Aviasiya Federasiyasının (FAİ) qərarı ilə bu qu-

ruma fəal üzv qəbul edilib. Dünyada mülki və idman aviasiyası 

üzrə standartları və ictimai münasibətləri müəyyən edən bu təş-

kilata üzv olmuş Hava və Ekstremal İdman Növləri Federasiya-

sı Azərbaycandan FAİ üzvi olan ilk və yeganə qurumdur. Bey-

nəlxalq  Aviasiya  Federasiyasının  120-dən  çox  ölkənin  nüma-

yəndələrindən  seçilmiş  idarə  heyəti  var.  Xatırladaq  ki,  bu  ya-

xınlarda  Azərbaycan  idmançılarının  təmsil  etdiyi  buzadırman-

ma  üzrə  milli  komandamız  Dünya  kuboku  yarışlarının  birinci 

mərhələsində  42  kişi  və  26  qadın  idmançı  arasında  keçirilən 

yarışlarda sürətlə dırmanma üzrə kişilərdən ibarət komandamız 

18-ci,  qadın  idmançılarımız  isə  17-ci  yeri  tutublar.  Həmçinin 

yarışlar zamanı bu növ üzrə hakimlər üçün keçirilən seminarda 

federasiyamızın  nümayəndələri  Yaqub  Əsədov  və  Yevgeniya 

Nəcəfova  Beynəlxalq  Alpinizm  Federasiyasından  (İJİAA) 

hakim sertifikatları alıblar ("Olimpiya dünyası" qəzeti, 29 yan-

var -1 fevral 2010-cu il). 

---

 

 

343 

ÇalıĢma. Yuxarıdakı mətndə Avropa dillərindən gələn söz-

lərə görə statistik təhlil aparın, onların termin yoxsa ümumişlək 

sözlər olduğunu izah edin. 

ÇalıĢma. Verilmiş sözlərin mənasını aydınlaşdırmağa çalı-

şın, onların nə vaxt termin, nə vaxt beynəlmiləl söz kimi işlən-

mə  məqamlarını  izah  edin,  onlara  ən  çox  hansı  üslubda  rast 

gəldiyinizi deyin: snoubord, fristayl, tras, buzadırmanma, alpi-

nizm, sertifikat, taekvondo, missiya, çempionat, konfederasiya, 

vitse-prezident, liqa, korner, legioner, limit, turnir, matç, arena, 

debüt. 

ÇalıĢma. Məşqçi kimi ixtisasınıza uyğun məşğələlər keçir-

mək istəyirsiniz. Onun haqqında məlumat yazın. 

ÇalıĢma.  Uzaqda  yaşayırsınız:  Ailənizə  min  manat  pul 

göndərdiyiniz barədə teleqram vurun. 

 

 

RƏSMĠ-KARGÜZARLIQ ÜSLUBU 

 

Rəsmi-kargüzarlıq  üslubu  "əməli  üslub",  "rəsmi-əməli 

üslub",  "ictimai-siyasi  üslub",  "iĢgüzar  üslub"  adları  ilə  də 

işlənir.  Rəsmi  sənədlər,  təlimatlar,  qanunvericilik  aktları  və  s. 

rəsmi-kargüzarlıq üslubuna uyğun tərtib olunur, yazılır. Bu üslu-

bun  əsas  xüsusiyyəti  ifadə  düzgünlüyü,  fikir  dəqiqliyi  və  yığ-

camlıqdır.  Rəsmi  sənədlərin  dilində  artıq,  mətləbdənkənar 

sözlərə,  təkrarlara,  bədii  ifadələrə  yer  verilmir,  dəqiq  söz  və 

terminlər  işlədilir,  qrammatik  normalara  riayət  edilir,  ştamp 

xarakterli  standart  sözlərdən,  basmaqəlib  (trafaret)  ifadə  və 

cümlələrdən  istifadə  olunur.  Bu  üslub  öz  forma  və  məzmunu 

etibarilə  kütləvi  mahiyyət  daşıyır,  ixtisasından,  peşəsindən,  hə-

yatda tutduğu vəzifəsindən asılı olmayaraq insanlar əməli yazıla-

ra müraciət edirlər. Rəsmi-əməli üslub, adından göründüyü kimi, 

həyatın  praktik  tələbləri  ilə  bağlıdır.  O,  dövlət  və  ictimai 

idarələrin bir-biri ilə, vətəndaşların idarə, müəssisə və təşkilatlar-

la  əlaqəsini  təmin  edir.  Rəsmi-kargüzarlıq  üslubunu  inzibati-

---

 

 

344 

idarə  üslubu,  dəftərxana  üslubu  da  adlandırırlar.  Dəftərxana 

sənədləri  rəsmi  xarakterdə  olduğu  üçün  özünəməxsus  cəhətləri 

ilə seçilir. Bu üslubun onlarla sənəd növü vardır: qanun, fərman, 

sərəncam,  qətnamə,  viza,  nota,  ittihamnamə,  təlimat,  protest, 

etimadnamə,  hökm,  qərar,  göstəriş,  əmr,  akt  və  s.  Dövlət 

əhəmiyyətli  rəsmi  sənədlər  xüsusi  ayrılmış  adamlar  tərəfindən 

hazırlanır,  dövlət  başçısı  tərəfindən  imzalanır.  Rəsmi-

kargüzarlıq sənədləri yazışma məqsədi daşıyan (teleqram, anket, 

təliqə,  ərizə,  raport  və  s.),  müəyyən  faktı  təsdiqləyən  (vəsiqə, 

arayış, vəkalətnamə və s.), hər hansı hadisə və faktı əks etdirən 

(akt,  protokol,  müqavilə  və  s.)  və  iclas,  toplantı,  yığıncaq, 

konfransların  qərarları-protokol,  hesabat  və  s.  formasında  olur 

(14, səh. 4) Tələbə və məzunlarımıza lazım ola biləcəyini nəzərə 

alaraq  əməli  üslubun  tələblərini  özündə  əks  etdirən  əsas  rəsmi-

kargüzarlıq sənəd növlərini aşağıda əlifba sırası ilə veririk. 

 

 

1. AFĠġA 

 

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi 

Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası 

27 may 2017 

Respublikanın xalq artisti, professor 

Məsum Ġbrahimovun  

iştirakı ilə Niyazi adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası 

artistlərinin 

Xeyriyyə konserti 

Proqramda:  Azərbaycan  muğamları,  xalq  mahnıları  və 

bəstəkarların populyar musiqi əsərləri 

Əldə olunan vəsait Qarabağ Veteranlarının Yardım Fondu-

nun hesabına köçürüləcəkdir. 

Konsert saat 15.00-da Akademiyanın akt zalında olacaqdır. 

Biletlər foyedə satılır. 

*** 

---