1-mavzu: Xulqi og`ishgan bolalar psixologiyasi kursining predmeti va og`ishgan xulq klassifikatsiyasi Reja

Madaniy oqartuv ishlari - ota-onalar, tarbiyachilar, o‘qituvchilarga mo‘ljallangan bo‘ladi. Bunda bola taraqqiyoti asosiy qonuniyatlari, yosh psixologik xususiyatlari, har bir yoshning qiyinchiliklari, muammolari va ularni bartaraf etish bo‘yicha umumiy tavsiyalar beriladi.
Maslahat va tavsiyalar berish ishi bola boshidan kechirgan qiyinchiliklar sabablarini aniqlash asosida olib boriladi. Bunda psixolog ota-onalar, o‘qituvchilar, tarbiyachilar hamda bolaning bajaradigan ishlarini tavsiyanomada beradi. Mehnatni ko‘p talab etadigan psixologning tuzatish ishi - ota-onalar, o‘qituvchilar, tarbiyachilar va bolalar guruhi, yoki individual bir bola bilan hamkorlikda olib boriladi. Ishning ana shu turi ancha mehnat, vaqt, ko‘p metod va metodikalarni qo‘llashni talab etsa ham ancha natijali hisoblanadi.
Bolalar psixik taraqqiyotini tuzatish muammosi bo‘yicha chet el psixologiyasiga murojaat qilishimiz quyidagilar bilan bog‘liq:
1) Chet el psixologiyasida tuzatish ishlarining texnikasi, uni o‘tkazish tartiblari, metodlari, juda yaxshi ishlangan bo‘lib, amaliy psixologik vazifalariga moslashtirilgandir:
2) So‘nggi vaqtlarda tuzatish metodlari va texnikalarini, ularning nazariy manbalari va asoslarini tahlil qilmasdan to‘g‘ridan - to‘g‘ri notanqidiy o‘zlashtirish kuchaymoqda;
Chet el psixologiyasidagi bola psixik taraqqiyotini tuzatish muammosidagi barcha nuqtai nazarlarni 2 guruhga ajratamiz:
a) psixodinamik nuqtai nazar bo‘yicha terapevtik kuch ongni, uning tuzilishini rivojlantirishga qaratiladi:
b) xulqiy nuqtai nazar bo‘yicha individning tashqi muhitda aktivligini aniqlaydigan stimul-reaksiya bog‘lanishining ko‘rinishini o‘zgartirishdan iborat.
Psixodinamik nuqtai nazar − ishlangan va obro‘yga ega bo‘lgan psixoanalitik yo‘nalish bo‘lib, Freyd va gummanistik psixologiya asoschisi K.Rodjers nazariyalarida aks etgan.
Psixodinamik yo‘nalish 19- asrning 50-60-yillarida davolanishning ikkinchi asosiy usuli sifatida qo‘llanilgan. Bu yo‘nalishda o‘yin, san’at bilan davolash yoki rasmlar bilan davolashdir. Bolalar yoshi uchun tuzatish ishlarining yaxshisi sinalgan usuli o‘yin bilan davolash hisoblanadi.
Davolovchi bola bilan birga o‘ynaydi va bolaning o‘zi erkin o‘ynashi mumkin va shu o‘rinda uch asosiy tuzatish vazifalari bajariladi:
1. Bola o‘zini ko‘rsatishga imkoniyati kengayadi.
2. Hissiy barqarorlik va o‘zini boshqarishda erishiladi.
3. Bola kattalar sistemasidagi munosabatlari korreksiya qilinadi.