Az rbaycan özü q d r b di

_____________________Milli Kitabxana_______________________

492

Siyas ti xalqın siyas ti olub. Ona gör  d  xalq bu siyas t  d st k verir. 

1995-ci ild  müsteqü Az rbaycan dövl tinin ilk Konstitusiyası q bul

olunduqdaıı sonra ölk mizd  üç parlament seçkisi kcçirilib. S viyy c ,

mahiyy tc , keyfiyy tc  bu seçkil rin biri dig rin   b nz mir. Zaman-zaman 

Az rbaycandakı seçki prosesl rind   i tirak ed n siyasi qüvv l rin k miyy ti v

kcyfiyy ti d yi ib, parlamentin özünün say t rkibi d yi m s   d , keyfiyy t

d yi ikliyi,  übh siz ki, ba  verib. Bu proses gedir v  bu model  trafında da 

c miyy t inki af edir. Professor Ramiz Mehdiyevin yeni  s rind  bütün bu 

prosesl ri t hlil predmetin  çevirm kl  yana ı, g l c k üçün aydın, müf ss l

perspektivl r mü yy nl dirir. 

F zail A amalı professor Ramiz Mehdiyevin  s rinin c miyy t  yeni bir 

t qdimat oldu unu vur uladı;

 Söhb t Az rbaycan xalqının tarixind  yeni bir m rh l nin

sasını qoymu

2005-ci il parlament seçkil rinin yekunlarından gedir.  s rd  parlament 

seçkil rind n sonra ölk d  yaranmı  yeni situasiya v  bu yeni situasiyanın h r bir 

v t nda ın, c miyy tin aparıcı insanları qar ısına qoymu  oldu u v zif l r, bu 

v zif l rd n ir li g l n m suliyy t, eyni zamanda, sabah v  daha sonrakı

m rh l l r üçün proqnozla dırılan mümkün prosesl r bar d  söhb t açılmı dır.

Professor Ramiz Mehdiyevin elmi ara dırmaların  da bel  bir sual çox aydın

kild  öz cavabını tapıb: nec  oldu ki, iqtidar 6 noyabr parlament seçkil rind  bir 

daha q l b  qazandı v  nec  oldu ki, müxalif t növb ti m

lubiyy t  u radı.

Mü llif iqlidarın q l b sini

rtl ndir n bir sıra fundamental s b bl ri

göst rmi dir. Bunlardan birincisi  sası ümummilli lider Heyd r

liyev t r find n

qoyulmu  prinsipl rdir. Müxalif t bu ill r rzind   h min siyasi kursa alternativ 

x tt formala dıra bilm di. kincisi ölk mizin sosial-iqtisadi  inki afının dinamik 

xarakter da ımasıdır. Bu h qiq ti h r bir Az rbaycan v t nda ı d rk edir v

qiym tl ndirir. Üçüncüsü Azerbaycanda ictimai-siyasi sabitliyin qorunub 

saxlanmasıdır. Az rbaycan dövl ti t r find n xüsusi h ssaslıqla diqq td  saxlanan 

bu amil hakimiyy tin q l b sini t min etmi

n ba lıca

rtl rd n biridir. 

Dördüncüsü, müxalif t dü rg sind n f rqli olaraq, iqtidar komandasının

monolitliyi amilidir.  qti- 

---

_____________________Milli Kitabxana_______________________

493

dar komandası seçkil r  vahid platforma, valı d prinsipl r sasında qo uldu vo 

seçkil ri u urla ba a çatdırdı. Be incisi, müxalif tin da ııuqlı ı, z ifliyi, 

müxalif tdax li ziddiyy tl rin k skin xarakter da ıması va müxalif tin düzgün 

taktika qura bilm m si m s l sidir. Müxalif t daxilind  hansı namiz d düzgün 

taktika qura bildis , dü rg daxili intriqalardan k narda dayanıb ancaq seçicil rin 

s si u runda mübariz  apardısa, qalib g ldi. Hansı namiz d  xüsus n "Azadlıq"

blokundakı namiz dl r. Özunün m hdud sosial bazasını qoruyub saxlamaq üçün 

ayrı-ayrı yerl rd  yürü l r, mitinql r keçirm k taktikasına üstünlük verdis , t bii

ki, o, labüd m

lubiyy t  u radı.

Bu m qamları d rin elmi t crübi t dqiqatın süzg cind n keçir n professor 

Ramiz Mehdiyev lıaqlı olaraq qeyd edir ki, bu qüvv l r majoritar qaydada seçki 

mübariz sin  qo ularaq seçicil ri il  düzgün i  aparmaq, öz platformalarını

v t nda lara çatdırmaq  v zin  perspektivsiz r ngli inqilablarla hakimiyy t

g lm k yolunu seçdil r.  lb tt , radikal müxalif ti buna  irnikl ndir n, onların bu 

kimi addımlarını stimulla dıran nıü yy n qüvv l r d  vardı: bir sıra beyn lxalq 

t kilatlarda Az rbaycanı sevm y n insanlar, ölk  xaricind ki mü yy n maraqlı

qüvv l r v  iqtidar daxilind  radikal müxalif t  gizli d st k ver n ayrı-ayrı satqın,

xain m murlar. Bütün bunlar radikal müxalif ti r ngli inqilablar yolu il

hakimiyy t   g lm y

irnikl ndirirdi v  onlar,  slind , deputat mandatı u runda

deyil, hakimiyy t   g lm k u runda mübariz  aparırdılar. Parlament seçkil rind

onların m

lubiyy tini

rtl ndir n bütün bu amiil r Ramiz Mehdiyevin "2005ci 

il parlament seçkil ri: ilkin t hlil (mülahiz l r, n tic l r, proqnozlar)" elmi-

t dqiqat s rind  aydın ifad sini tapmı dır. 

ndi ölk d  yaranmı  yeni siyasi situasiyanın sas m nz r si bundan ibar tdir 

ki, iqtidar çox güclü görünür, müxalif t is ,

fsuslar olsun ki, yen   d  çox 

da ınıqdır, daxilind  ziddiyy tl r yen   d  son h dd  çatıb. Artıq radikal 

müxalif tin siyasi arenada öz f aliyy tin  bird f lik " lvida" dem si,

Az rbaycanda, n hay t ki, normal, sivil, ölk mizd  demokratiyanın inki afına

çalı an konstruktiv müxalif tin formala ması üçün münbit  rait yeti ib. Amma 

konstruktiv müxalif t bundan ötrü g r k diskussiyalar aparsın, partiyalar bir araya 

g lsin, bu müzakir l rd  aqressiv müxali 

---

_____________________Milli Kitabxana_______________________

494

f t  qar ı özünün k skin radikal münasib tini ifad  etsin v  dü ünsun ki, 

konstruktiv müxalif tin ba lıca r qibi iqtidar deyil,  slind , radikal müxalif tdir. 

Aqressiv dü rg  bu gün konstruktiv müxalif tin lqolunu ba layan buxov rolunu 

oynayır. Amma konstruktiv mövqed  olan qüvv l rin toparlanması, onlara qar ı

öz f aliyy tini sa lam m crada qurması arlıq c miyy td n g l n sosial sifari dir. 

Bu tezis d  professor Ramiz Mehdiyevin  s rind  aydın x tl  göst rilir. 

H r bir c miyy td  iqtidarın m suliyy ti oldu u kimi, müxalif tin d

m suliyy ti var.  fsuslar olsun ki, bu gün ölk mizd  müxalif mövqed

dayananların mütl q ks riyy ti bu m suliyy ti anlamır, ba a dü m k ist mir. El

etm k lazımdır ki, müxalif t Az rbaycan c miyy ti qar ısında öz m suliyy tini

d rk etsin, f aliyy tini m hz bu istiqam td  qura bilsin. Bu gün Az rbaycanda

siyasi elitanın formala masına ciddi ehtiyac var v  bu prosesin u urla h yata

keçm sind   h m siyasi partiyaların, h m d  ölk  parlamentinin üz rin  böyük 

v zif l r dü ür. Parlament t msilçil ri olaraq xalqın biz  b sl mi  oldu u inamı,

etimadı yüks k s viyy d  do rultma a çalı malı, öz f aliyy timizi bir daha 

n z rd n keçirm li, yeni tarixi dövrün qar ımızda qoydu u v zif l ri 

mü yy nl dirm li, f aliyy timizi bu istiqam td  qurmalı, siyasi elitanın

formala masına töhf mizi verm liyik. Bütün bu m qamların hamısı professor 

Ramiz Mehdiyevin  s rind  özünün politoloji, elmi-n z ri h llini tapmı dır. M n

bel   g lir ki, bu  s rd  ir li sürülmü  mülahiz l r

trafında dü ünm y ,

fundamental xarakterli t hlil  söyk n r k Az rbaycanın öt n parlament seçkil ri, 

bugünü v  g l c yi haqqında daha geni  auditoriyalarda ciddi t hlill r aparma a

böyük ehtiyac var. 

Fazil Q z nf ro lu is   h r bir seçki prosesinin sonunda qalib v   m

lub 

t r fl rin olmasını seçkinin  sas m ntiqi kimi qiym tl ndirm k ba qa bir 

problemi ön  ç kdi:

 Az rbaycanda el  bir mühit yaratmalıyıq ki, problemimiz Avropaya 

da ınmasın. Az rbaycanın daxili probleml rini burada öz aramızda çözm liyik,

probleml rin Avropaya çıxarılmasının qar ısının alınması yollarını arayıb

tapmalıyıq. Bu tezis  professor Ramiz Mehdiyevin "2005-ci il parlament seçkil ri: 

ilkin t hlil (mülahiz l r, n tic l r, proqnozlar)" silsil  m qal l rind  d  geni  yer 

ayrılıb.

---