Qarı kəndlinin yanına gəlib ondan soruşdu:
– Ay bala, sən nə yaman güclü imişsən ?
Kəndli
gül
dü. Sonra
otlaqdakı
sürüləri,
bağ
ları, tarlalardakı bol məhsulu qarı nənəyə göstərib dedi:
–
Doğru deyirlər, qarı nənə! Bu dünyada insan hər şeydən güclüdür. Bir
qulaq as
!
ÇOXBİLMİŞ DÜŞÜNDÜRÜR
1. Nağılı rollar üzrə oxuyun və səhnələşdirin.
2. Nağılın məzmunu üzrə birbirinizə suallar verin.
3. Kəndlinin sözləri ilə razılaşırsınızmı? Bu mövzuda müzakirəyə qoşulun və öz
fikirlərinizi əsaslandırın.
4. Nağılda sözlərin bəziləri müxtəlif rənglərlə digərlərindən fərqləndirilib. Siz artıq
bunun nə üçün edildiyini bilirsiniz. Elə isə çəhrayı rəngdən başlayaq: bu sözlərin hansı şəkilçilərlə
düzəldiyini və həmin sözlərdə neçə şəkilçi işləndiyini izah edin.
5. Çoxbilmiş yaşıl rəngdə olan sözləri hansı sözlərlə əvəz edəcəyinizi demək istəyir. Çox
bilmişi qabaqlayıb, həmin sözləri özünüz söyləyin.
6. Narıncı rəngdə olan sözləri görən kimi, yəqin, Çoxbilmişin məqsədini başa düşdünüz.
Həmin sözlərdən birinin omonimi elə nağılın özündə işlənib. Əvvəlcə onu tapıb deyin, sonra isə
qalanların daha hansı mənada işləndiyini izah edin.
7. Nağılda bir neçə mürəkkəb söz işlənmişdir. Onları tapıb söyləyə bilsəniz, Çoxbilmiş sizdən
razı qalacaq.
8. Bu nağılla bağlı Çoxbilmişin axırıncı xahişini yerinə yetirin və üzərində ulduz işarəsi qoyul
muş sözləri ayrıayrı mənalarda cümlələrdə işlədin.
9. Lazım olan sözü artıraraq cümlələri tamamlayın. Necə bilirsiniz, artırdığınız söz çoxmə
nalıdır, yoxsa...? Fikirlərinizi əsaslandırın.
1) Dünəndən suyumuzu da, qazımızı da .
2) Nəhəng tut ağacı pəncərənin qabağını .
3) Uşaq konfeti görəndə ağlamağını .
4) Qabağımızı , qapıdan çıxmağa qoymadılar.
5) Yağış , gün çıxdı .
Sevimli dostlar! Dərs ilinin əvvəlində Çoxbilmiş Sizə verdiyi sözləri necə yerinə yetirdi,
ondan razı qaldınızmı, buna özünüz qiymət verəcəksiniz. Bilirsiniz ki, o, doğma dilini
sevdiyi kimi, sizləri də çox sevir. Ona görə də dilimizi öyrənməniz üçün əlindən gələni et
məyə çalışdı. İndi isə ayrılmaq vaxtı gəlib çatdı... Sizlərə uğurlar arzulayaraq, – “hələlik!”
– deyirik..
.
QƏLƏBƏ BİZİMLƏDİR, BUNA İNANIN!
103
Mən güclüyəm, ay qarı
Əkib yetirrəm
bar
ı.
Zəhmət çəkən də mənəm!
Yeri əkən də mənəm!
Tarla mənim, bağ mənim,
Bostanıma gələrsən,
Qovun, qarpız yeyərsən.
Onda mənim gücümü,
Qarı nənə, bilərsən.
əlləşmək– стараться
enliyarpaq – широколистный
birtəhər – коекак, какнибудь
SÖZLÜK_qabağını_kəsmək_–_остановить_suya_döndərmək_–_превратить_в_воду_qaşqa_–_животное_с_белым_пятном_на_лбу_SÖZ_EHTİYATI__Çap_üçün_deyil'>SÖZLÜK
qabağını kəsmək – остановить
suya döndərmək – превратить в воду
qaşqa – животное с белым пятном на лбу
SÖZ EHTİYATI
Çap üçün deyil
105
A
adət – обычай
adəti üzrə – по привычке
ahəng – гармония
axşamüstü – к вечеру
alabəzək – пестрый
aləm – мир
alın – лоб
anmaq – вспоминать
aramsız – беспрерывно
aran – равнина
arxayınlıq – спокойствие
astaasta – медленно
atlaz – атлас
aydın – ясный
ayılmaq– проснуться
ayna – стекло, зеркало
aynəbənd – застеклянная галерея, веранда
B
badam – миндаль
baməzə – шутник
bar – плод
barama – кокон
basdırmaq – сажать, посадить
bədbəxt – несчастный
bənövşəyi – фиолетовый
bənzəmək – походить, быть похожим
bəzəkli – украшенный
biçmək– кроить
birbaşa – прямо
bitki örtüyü – растительный покров
boy – рост
boy – раздел, сказание
boyaqçılıq – профессия красильщика
boyaqxana – красильня
boyamaq – красить
böyürəböyürə – мыча (мычать)
böyürtkən – ежевика
bürünmək – закутаться
büzüşmək – съеживаться
C
calamaq – присоединить
caynaq – когти
cazibədar – очаровательный, привлекательный
cəzalandırmaq – наказать
cır – дикий
cırcırama – стрекоза
cırnatmaq – дразнить
cırıltı – скрип
coşmaq – разбушеваться
cücü– насекомое
Ç
çalğı – музыка
çapmaq –
здесь: рубить
çaşdırmaq – запутывать
çəkinəçəkinə – стесняясь
çələng – венок
çəltik – неочищенный от шелухи рис
çəmən – луг
çəpər – забор
çətirli – кронистый
çığırmaq – кричать
çılpaq – голый
çil – пятнистый
çoxbilmiş – знайка
çox
güman ki, – возможно, вероятно
çöl – степь, поле, пустырь
çömçə – паловник
D
dağıtmaq – разрушать
dalğa – волна
dartınmaq – отдергиваться, дёргаться
daşımaq – носить
dayamaq – упереться
dəfələrlə – неоднокрaтно
dəmləmək – заварить
dənə –
здесь: капля
dənlənmək – кормиться зерном
dərə – долина, овраг, ущелье
dərhal – сразу
dərman – лекарство
dəyərli – ценный
dəyirmi– круглый
dəymiş – поспевший
dırmaşmaq – лезть на ...
dik – подъем
dikəlmək – приподняться
dilənmək – просить подаяния
dinməz – молчаливый
dirək – столб
dirrik – огород
diyar – страна, край
dolamaq– обвивать
dolça – кружка, кувшин
doyunca–
здесь: вдоволь
döyünmək – биться
dua – молитва
durnagülü – журавельник
SÖZLÜK
Çap üçün deyil