AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
98
r
əsmi müraciət etdi. Müraciət bu nüfuzlu Avropa təşkilatının bərabərhüquqlu üzvü
olmaq üçün ilk addım olmaqla bərabər Avropa ölkələri
ilə siyasi, iqtisadi, mədəni
v
ə humanitar sahələrdə əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi məqsədi daşıyırdı.
1996
-
cı ilin iyunun 2-6-da Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının
t
əşkilata üzv olmayan ölkələrlə əlaqələr komissiyasının sədri Jak Setlenjin başçılıq
etdiyi nümay
əndə heyətinin Bakıya səfəri zamanı Azərbaycan Prezidenti Heydər
Əliyevlə görüşündə Azərbaycanın Avropa Şurasında “xüsusi dəvət edilmiş
qonaq”statusunun verilm
əsi məsələləri müzakirə edilmişdir. Həmin il iyun 26-28-
d
ə AŞPA-nın növbəti sessiyası zamanı Assambleyanın Bürosu Azərbaycana
“xüsusi d
əvət edilmiş qonaq”statusunun verilməsi barədə qərar qəbul etdi.
2001-
ci il yanvarın 25-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin iştirakı ilə
Starsburqda ölk
əmizin bu təşkilata üzv qəbul edilməsi münasibətilə rəsmi mərasim
keçirilmiş və dövlətimizin üçrəngli bayrağı ucaldılmışdır. Bu hadisəni ümummilli
lider Heyd
ər Əliyev yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Azərbaycanın Avropa
Şurasına qəbul edilməsi nəinki müstəqil, suveren, demokratik, dünyəvi dövlət kimi
tanınmasıdır, həm də Avropa ailəsinin bərabərhüquqlu üzvü kimi Azərbaycan
dövl
ətinin inkişafında yeni mərhələnin başlanğıcıdır”
19
.
Az
ərbaycanın Avropa Şurasının bərabərhüquqlu üzvü olması – respublika-
mızın mühüm problemlərinin dünya ictimaiyyətinin diqqətinə obyektiv çatdırılması
üçün yeni v
ə çox mötəbər tribuna vermiş oldu. Dövlət başçısı Heydər Əliyev Av-
ropa Şurasının tribunasından Azərbaycanın mənafeyinə uyğun şəkildə istifadə
edilm
əsi üçün uğurlu bir addım atdı. Belə ki, Avropa Şurası Parlament Assamble-
yasındakıAzərbaycan nümayəndə heyətinə millət vəkili İlham Əliyevin rəhbərlik
etm
əsi və daha sonra cənab İlham Əliyevin AŞ PA-dakı fəaliyyəti ümummilli
liderimiz Heyd
ər Əliyevin qarşıya qoyduğu bütün vəzifələri reallaşdırdı.
Az
ərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri cənab İlham Əliyev özünün
m
əntiqi çıxışları, konkret təklifləri ilə bu nüfuzlu beynəlxalq təşkilatda tez bir
zamanda diqq
əti cəlb etmiş və Azərbaycanın nüfuzunu daha da qaldırmışdır. O,
Az
ərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri kimi ilk dəfə bu qurumun kürsüsündən
Erm
ənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ və daha 7
rayonunun işğal olunduğunu, işğal edilmiş ərazilərin terrorizm və narkotik
madd
ələrin tranzitinə çevrildiyini bəyan etmişdir. Avropa Şurasının sənədlərində
Erm
ənistan təcavüzkar dövlət kimi tanınmış, işğalçı qoşunların dərhalAzərbaycan
torpaql
arından çıxarılması tələb edilmişdir. Söylənilən bu faktlar AŞ PA-nın
s
ənədlərində öz əksini tapmışdır. Bundan əlavə, AŞ PA-nın 2001-ci il sentyabrın
24-28-d
ə keçirilən plenar sessiyasında Azərbaycan nümayəndə heyəti tərəfindən
hazırlanmış "Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi" adlı digər
mühüm s
ənəd yayılmışdır.
M
əhz cənab İlham Əliyevin prinsipial və ardıcıl fəaliyyəti
nəticəsində AŞ
PA-
nın 2002-ci ilin sentyabrında keçirilən payız sessiyasında ilk dəfə olaraq bu
beyn
əlxalq qurumun sənədlərində Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Dağlıq
Qarabağın işğalı faktı rəsmi şəkildə öz əksini tapdı. Bu hadisə Azərbaycan
nümay
əndə heyətinin, xüsusilə, nümayəndə heyətinin rəhbəri cənab İlham Əliyevin
q
ətiyyətli mövqeyinin nəticəsi idi.
Bütün bunların məntiqi davamı kimi 2003-ci il yanvarın 27-də siyasi qabi-
liyy
əti, diplomatik məharəti və prinsipiallığı ilə xüsusi seçilən Azərbaycan nüma-
AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
99
y
əndə heyətinin rəhbəri cənab İlham Əliyevin AŞ PA-nın vitse-prezidenti və quru-
mun
Büro üzvü seçilm
əsi ilə müstəqil Azərbaycan tarixinə yeni səhifə yazmış oldu.
Az
ərbaycan Respublikasının Parlament nümayəndə heyətinin səyi ilə AŞ
PA-
da münaqişə haqqında obyektiv müsbət rəyin formalaşması nəticəsində 2005-ci
ilin qış sessiyasında qəbul edilən sənəd ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Bel
ə ki, 2005-ci il yanvarın 25-də Devid Atkinsonun hazırladığı və AŞ PA-da
müzakir
əyə çıxarılan “ATƏT-in Minsk qrupu tərəfindən araşdırılan Dağlıq Qara-
bağ münaqişəsi” adlı məruzəsi qətnamə və tövsiyə adlanan iki hissədən ibarət idi
20
.
M
əruzənin 1416 saylı qətnamə hissəsində Azərbaycan ərazisinin böyük bir
hiss
əsinin Ermənistan qoşunlarının işğalı altında olduğu, eləcə də Dağlıq Qarabağ
regionuna h
ələ də separatçı qüvvələrin nəzarət etdiyi göstərilirdi. Bununla yanaşı,
s
ənəddə qeyd edilirdi ki, Avropa Şurasının üzvü olan bir ölkənin başqa ölkənin
ərazilərini işğal altında saxlaması həmin ölkənin öz üzərinə götürdüyü öhdəliklərə
açıq-aşkar ziddir və Assambleya öz yerlərindən qaçqın düşmüş insanların geri
qaytarılması hüququnu bir daha təsdiqləyirdi
21
.
Hal-
hazırda Azərbaycan-Avropa Şurası əməkdaşlığı daha intensiv xarakter
almışdır. Azərbaycan nümayəndə heyəti qurumun müxtəlif strukturlarında keçirilən
t
ədbirlərdə iştirak edərək müzakirə edilən məsələlərlə bağlı ölkəmizin mövqeyini
bu möt
əbər qurumun kürsüsündən Avropa ictimaiyyətinə çatdırır. Eləcə də
Az
ərbaycanda gedən proseslər Avropa Şurası tərəfindən diqqətlə izlənilir və buna
adekvat münasib
ət bildirilir.
Az
ərbaycanın Avropa Şurasının müvafiq qurumları ilə müxtəlif sahələrdə bir
sıra tədbirlərin keçirilməsi bu təşkilatla əməkdaşlığın bütün sahələrdə uğurla in-
kişaf etdiyinə sübutdur. Bütün bunlarla yanaşı, Azərbaycan Milli Məclisi 31 mad-
d
ədən ibarət Avropa Sosial Xartiyasının 18 maddəsini Azərbaycan Avropa Şuras-
ına üzv olduqdan cəmi 3 il sonra ratifikasiya etmişdir. Belə ki, Azərbaycan höku-
m
əti Avropa Sosial Xartiyasına 2004-cü il yanvarın 6-da qoşulmuşdur. Xartiyanın
əsas məzmunu üzv ölkələrin əhalisinin sosial hüquqlarını müəyyənləşdirir.
Az
ərbaycanın Avropa təhlükəsizlik və əməkdaşlıq institutları ilə münasibət-
l
əri, eləcə dəbu günə qədər əldə edilmiş uğurlar və Avropa inteqrasiya proseslə-
rind
ə iştirakı, ölkəmizin bu beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın genişləndirməsi,
el
əcə də öz maraqlarını bilavasitə təmsil etməsi baxımından əhəmiyyətli olduğu
üçün bu sah
ədə fəaliyyət Azərbaycan dövlətinin xarici siyasət prioritetlərindən
biridir.
ƏDƏBIYYAT
1.
H
əsənov Ə. M. Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbaycanın xarici siyasəti.
Bakı, 2006, s. 494.
2.
"Az
ərbaycan", 20 may 2004-cü il
3.
Comission of the European Communities. “European Neigbourhood Policy”,
Country Report Azerbaijan. Brussels, 2005, p. 3
4.
"Xalq q
əzeti", 13 mart 2004-cü il
5.
Az
ərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il martın 17-də Bratislavada
"Daha geniş Avropaya doğru: yeni gündəlik" mövzusunda keçirilən beynəlxalq
konfransda çıxışı - "Azərbaycan", 23 mart 2004-cü il.
6.
Az
ərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il mayın 19-da Brüsseldə
"Avropa İttifaqı və Azərbaycan - Tərəfdaşlıq üçün yeni üsullar" mövzusunda
keçiril
ən siyasi brifinqdə nitqi - "Azərbaycan", 22 may 2004-cü il