121
Əməliyyatdan sonra xəstələrin CRŞ-nə daxil olduğu zaman birinci qrup
xəstələrdə ilk sutkalarda hemokoaqulyasiyanın sonrakı aktivasiyası qeydə alınmışdır.
Trombositlərin aqreqasion aktivliyi yüksək olaraq qalırdı, R+K və AHTVZ
göstəriciləri normal hüdudlardan aşağı idi, HFMK miqdarının sonrakı artması baş
verirdi. Həmçinin, normal hüdudları aşan FPA konsentrasiyası da artırdı. Beləliklə,
aparılan heparinoterapiya qanın laxtalanma sistemi aktivasiyasının qarşısını almırdı.
Bunun əlavə təsdiqi olaraq FDM və D-dimer miqdarının əhəmiyyətli dərəcədə
göstərmək olar.
Laborator məlumatların analizi və kliniki şəklin qiymətləndirilməsi əsasında
DDLS-nun hiperkoaqulyasion mərhələsının destruktiv pankreatitli xəstələrdə ağır
vəziyyətlərin formalaşması haqda nəticə çıxarmaq olar. Xəstələrin çoxunda DDLS-
nun kəskin və yarımkəskin gedişi qeyd olunmuşdur. Xəstələrimizdə DDLS-nun
inkişafının təsdiqi - Lıcev V.Q. və Barkagan Z.S tərəfindən hazırlanmış alqoritm
əsasında hesablanmış MDA yüksək rəqəmləridir. Xəstələrimizin əksəriyyətində
MDA 0,95 göstəricisini aşırdı və 95% və daha çox hallarda DDLS-nun inkişafını
göstərirdi.
Kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı 3-5-ci sutkalar ərzində müayinə olunan
xəstələrdə qanın damardaxili laxtalanması proseslərinin dərinləşməsi müşahidə
olunurdu. Trombositlərin sayı və onların aqreqasion aktivliyi aşağı düşürdü, PTİ
azalması baş verirdi. HFMK və FPA miqdarları başlanğıc dəyərləri əhəmiyyətli
dərəcədə aşırdı. Bununla birgə, bu göstəricilər arasında tərəfimizdən şiddətli
korrelyasion asılılıq (q=0,48) müəyyən edilmədi. Biz bunu onunla əlaqələndiririk ki,
HFMK müəyyən edən test daha inertdir, belə ki, qanda fibrin monomerlərinin əriyən
komplekslərinin sirkulyasiya vaxtı FPA-dan xeyli çoxdur. Bundan başqa, HFMK
səviyyəsinə bir çox faktorlar təsir göstərə bilir, fibrinogen miqdarı və
retikuloendotelial sistemin aktivliyi.
Buna görə də, trombinemiya səviyyəsinin qiymətləndirilməsi zamanı FPA
konsentrasiyasını müəyyən etmək bizim nəzərimizcə, daha məqsədəuyğundur.
122
Həmçinin birinci qrup xəstələrində 3-5-ci sutkalar D-dimer və FDM
konsentrasiyasının da artdığı qeyd olunmuşdur. AT-III və QFA aktivlikləri
əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdı. Beləliklə, 3-5-ci sutkalar hemokoaqulyasiyanın
maksimal aktivasiyası fonunda əsas antikoaqulyant mexanizmlərin depressiyası baş
verir (AT-III səviyyəsinin aşağı düşməsi, QFA depressiyası).
7-ci sutkada müsbət nəticədə əsas göstəricilərin normalizasiya tendensiyası
qeydə alınmışdı. Birinci qrup xəstələrini retrospektiv olaraq nəticədən asılı iki
yarımqrupa bölmüşdülər. Sonda əməliyyata göstərişi artan xəstələrdə damardaxili
laxtalanma güclənirdi.
Müayinə qruplarında KP xəstələrin AT-III göstəriciləri
80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
100
I qrup
II qrup
III qrup
IV qrup
1 sut
3 sut
5 sut
7 sut
%
123
Bütün xəstələrdə hemostaz sistemi göstəricilərinin öyrənilməsi ilə paralel
olaraq, əməliyyatdan sonra ilk sutkalar ərzində APACHE II şkalası üzrə ağırlıq
dərəcəsinin qiymətləndirilməsini aparılırdı. Tədqiqatımıza görə birinci qrup
xəstələrinin CRŞ-ə qəbul olunduğu ilk sutkalar ərzində vəziyyət ağırlıq dərəcəsi
16,2±3,2 bal olmuşdur. Sonralar əməliyyata göstərişi olmayan xəstələrin retrospektiv
analizində vəziyyət ağırlıq dərəcəsi 12,1±2,7 bala, əməliyyat olunan xəstələrdə isə
19,9±2,8 bala(p<0,05) uyğun gəlirdi.
Xəstəliyin nəticəsindən asılı olaraq hemostaz sistemi göstəricilərinin analizi
zamanı qeyd etmək mühümdür ki, əməliyyatdan sonra ilk sutkalarda mənfi proqnozlu
xəstələrdə D-dimer miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə çox olmuşdur.Biz əməliyyatdan
sonrakı ilk sutkalarda hemostazın öyrənilmiş göstəriciləri ilə APACHE II şkalası üzrə
xəstələrin vəziyyət ağırlıq dərəcəsi arasındakı korrelyasion asılılığı tədqiq etdik.
Plazmada D-dimer miqdarı ilə vəziyyət ağırlığını qarşılaşdırdıqda düz korrelyasion
asılılıq müəyyən olundu (q=0,71). Hemostazın digər parametrlərinin arasında və
həmçinin FDM səviyyəsi və xəstələrin vəziyyət ağırlıq dərəcəsi arasında qarşılıqlı
əlaqə tədqiqatın bu mərhələında müəyyən olunmadı.
Kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı əməliyyatdan sonrakı ilk günlər ərzində
xəstələrdə aşkar etdiyimiz D-dimerin yüksək səviyyəsi fibrinin mikrosirkulyator
kanallarda çökməsini və DDLS şəraitində onun dağılmasını göstərir. Endogen
əkslaxtalanma sistemlərinin fibrin əmələgəlməsinin qarşısını ala bilmək qabiliyyətinə
malik olmaması pis proqnostik əlamətdir. Qeyd etmək mühümdür ki, bu nəticələr
antikoaqulyant terapiya zamanı əldə olunmuşdur. Kapillyar şəbəkədə fibrinin
çökməsi ilə təzahür edən qanın damardaxili laxtalanması orqan və toxumaların
oksigenlə təchiz olunması pozğunluğuna gətirib çıxarır və metabolitlərin xaric
olunmasını pisləşdirir. Bu yayılmış irinli peritonitli və destruktiv pankreatitli
xəstələrdə POÇ-nın inkişafının vacib faktorudur.
Kliniko-laborator qarşılaşdırmada biz müəyyən etdik ki, hemokoaqulyasiyanın
belə pik aktivasiyası və antikoaqulyant sistemlərin depressiyaları POÇ-nın maksimal
Dostları ilə paylaş: |