36
Azәrikimya İB-dә yanacaq, istilik vә elektrik enerjisinin sәrfi
cәdvәl IX. 7
S/s Enerji
daşıyıcıları
Ölçü
vahidi
Norma üzrә
sәrf
Faktiki
sәrf
(-qәnaәt)
(+izafi sәrf)
1 Yanacaq-
cәmi
o cümlәdәn: tәbii qaz
metan-hidrogen fraksiyası
t.ş.y
314385
237574
76811
247024
170213
76811
-67361
-67361
0
2
Elektrik enerjisi
min kVts
222642,40
235861,87
13219,47
3 Istilik
enerjisi
hkal
1685224,10 1669211,00 -16013,10
Cәdvәldәn göründüyü kimi, hesabat ilindә “Azәrikimya” İB-nin emal
müәssisәlәrindә yanacaq vә istilik enerjisindәn qәnaәtlә istifadә edilmişdir.
2013-cü ildә istehsal olunmuş neft-kimya mәhsullarının 22,8%-i respublika
daxilindә satılmış, 77,2%-i isә ixrac olunmuşdur.
37
X. MAYA DӘYӘRİ
Dövlәt Neft Şirkәtinin әsas son mәhsulları neft, qaz vә neft mәhsullarıdır. Neft
mәhsullarının maya dәyәrinin 85-90%-ni xam neftin alınmasına çәkilәn xәrclәr tәşkil
edir. Buna görә dә neftin vә qazın maya dәyәrinin tәhlili böyük әhәmiyyәt kәsb edir.
Maya dәyәri yalnız Şirkәtin tәrkibindә olan neftqazçıxarma idarәlәri üzrә araşdırılır.
2013-cü ildә 1 ton neftin istehsal maya dәyәri 98,31 manat tәşkil etmiş vә keçәn
ilin müvafiq dövrü ilә müqayisәdә 10,84 manat vә ya 12,4% artmışdır.
Şirkәt üzrә neft hasilatına çәkilәn faktiki xәrclәr aşağıdakı cәdvәldә verilir.
cәdvәl X. 1
Xәrc maddәlәri Ölçü
vahidi
2013
Xüsusi
çәkisi
2012
(müqayisә)
Xüsusi
çәkisi
Istifadә edilmiş material vә
komponentlәr
min manat
43503 6,4 35343 5,9
Yanacaq xәrclәri
-"-
2007
0,3
1677
0,3
Elektrik energisi
-"-
8637
1,3
7570
1,3
Әmәk haqqı xәrclәri
-"-
120761
17,7
105487
17,6
Sosial sığorta vә pensiya fondu
xәrclәri
-"-
23143
3,4
20162
3,4
Әsas vәsaitlәrin amortizasiyası
-"-
94517
13,9
103804
17,4
Әsaslı tәmir xәrclәri
-"-
96996
14,2
69371
11,6
Әsas vәsaitlәrә texniki xidmәt xәrclәri
-"-
14113
2,1
11033
1,8
Nәqliyyat vә nәqliyyat vasitәlәrinin
istismarı
-"-
106642
15,7
85362
14,3
Mühafizә xәrclәri -"-
14475
2,1
12406
2,1
Mәdәn vergisi
-"-
75264
11,0
75253
12,6
Digәr vergilәr -"-
26508
3,9
21885
3,7
Digәr xidmәtlәr
-"-
39916
5,9
34789
5,8
Digәr xәrclәr -"-
14659
2,2
13999
2,3
Cәmi istehsal xәrclәri
-"-
681141
100,0
598140
100,0
Әmtәәlik mәhsula çәkilәn xәrclәr -"- 666446
592662
Әmtәәlik mәhsul
ton
6778959,2
6775915,3
1 ton neftın maya dәyәri
manat
98,31
87,47
Daxili dövriyyә vә qalığın dәyişmәsinin
dәyәrlәndirilmәsi
min manat
14695
5478
Şirkәt üzrә neftin hasilatına çәkilәn cәmi istehsal xәrclәrinin tәrkibindә material vә
komponent xәrclәrinin xüsusi çәkisi - 6,4%, әmәk haqqı – 17,7%, sosial ehtiyaclara
ayırmalar – 3,4%, amortizasiya ayırmaları – 13,9%, tәmir xәrclәri 14,2%, texniki
xidmәt xәrclәri – 2,1%, nәqliyyat xәrclәri - 15,7%, mәdәn vergisi - 11,0% vә s. tәşkil
edir.
2013-cü ildә 1000 m
3
qazın faktiki istehsal maya dәyәri 38,02 manat tәşkil etmişdir
ki, bu da keçәn illә müqayisәdә 6,09 manat vә ya 13,8% azalmışdır.
Şirkәt üzrә qaz hasilatına çәkilәn faktiki xәrclәr aşağıdakı cәdvәldә verilir.
cәdvәl X. 2
Ölçü
vahidi
2013
Xüsusi
çәkisi
2012
(müqayisә)
Xüsusi
çәkisi
Istifadә edilmiş material vә
komponentlәr
min
manat 11356
5,0
12044
4,7
Yanacaq xәrclәri
-"-
524 0,2 571 0,2
38
Elektrik enerjisi
-"-
795
0,4
1203
0,5
Әmәk haqqı xәrclәri
-"-
25388 11,2 30171 11,8
Sosial sığorta vә pensiya fondu
xәrclәri
-"-
5555
2,5
6414
2,5
Әsas vәsaitlәrin amortizasiyası
-"-
60901 26,9 78455 30,6
Әsaslı tәmir xәrclәri
-"-
26755 11,8 24746 9,7
Әsas vәsaitlәrә texniki xidmәt
xәrclәri
-"-
1299
0,6
3936
1,5
Nәqliyyat vә nәqliyyat
vasitәlәrinin istismarı
-"-
33558
14,8
34028
13,3
Mühafizә xәrclәri
-"-
3427 1,5 4427 1,7
Mәdәn vergisi
-"-
38482 17,0 38127 14,9
Digәr vergilәr
-"-
7315 3,2 7809 3,0
Digәr xidmәtlәr
-"-
8104 3,6 9680 3,8
Digәr xәrclәr
-"-
2976 1,3 4442 1,7
Cәmi istehsal xәrclәri
-"-
226435
100,0
256051
100,0
Әmtәәlik mәhsula çәkilәn
xәrclәr
-"-
221734
256051
Әmtәәlik mәhsul
min m3
5831636,6
5804658,4
1000m3 qazın maya dәyәri
manat
38,02
44,11
Daxili dövriyyә vә qalığın
dәyişmәsinin dәyәrlәndirilmәsi
min
manat
4701
Şirkәt üzrә qaz hasilatına çәkilәn cәmi xәrclәrin tәrkibindә material vә komponent
xәrclәrinin xüsusi çәkisi - 5,0%, әmәk haqqı – 11,2%, sosial sığortalara ayırmalar –
2,5%, amortizasiya ayırmaları – 26,9%, tәmir xәrclәri 11,8%, texniki xidmәt xәrclәri –
0,6%, nәqliyyat xәrclәri – 14,8%, mәdәn vergisi – 17,0% vә s. tәşkil edir. Şirkәt üzrә
1000m
3
әmtәәlik qazın maya dәyәri 2012-ci illә müqayisәdә 6,09 manat (13,8%)
azalmışdır. Bununla әlaqәdar olaraq, cәdvәl üzrә әmtәәlik mәhsul vahidinin maya
dәyәrinin (mәdәn vergisiz) göstәricisini müqayisә edәk.
cәdvәl X.3
Ümumi mәhsulun istehsal maya
dәyәri (mәdәn vergisiz), manat
2012-ci ilә nisbәtәn
2013 2012
%
+,-
1. Neft, 1 ton
87,21
76,36
114,2
10,85
2. Qaz,1000m
3
31,42
37,54
83,7
-6,12
Cәdvәldәn göründüyü kimi Şirkәt üzrә neftin maya dәyәri artmış, qazın maya dәyәri isә
azalmışdır. Neftin maya dәyәrinin artması keçәn ilә nisbәtәn material vә
komponentlәrin, әmәk haqqının, әsas vәsaitlәrin amortizasiyası, nәqliyyat vә nәqliyyat
vasitәlәrinin istismarı vә digәr xәrclәrin artması hesabına baş vermişdir. Belә ki,
material vә komponentlәr üzrә - 8160 min manat (23,1%), әmәk haqqı xәrclәri üzrә -
15274 min manat (14,5%), nәqliyyat vә nәqliyyat vasitәlәrinin istismarı xәrclәri-21280
min manat (24,9%), digәr xәrclәr üzrә - 660 min manat (4,7%), artmışdır. Tәhlil
nәticәsindә aydın olur ki, neftin maya dәyәrinin artması sәbәbi kimi hasilatın vә
bununla әlaqәdar istehsalatla bağlı zәruri xәrclәrin artımını göstәrmәk olar.
Dostları ilə paylaş: |