Азярбайъан Республикасынын



 Bütün türklərin tərcümanı

 

~ 

171

 ~ 

 



 Vətən yolunda can və baş fəda etmək, namus ilə dünyadan 

köçmək,  namussuzluq  ilə  varıb  düşmənə  əsir  olmaqdan  min 

mərtəbə ləzzətli və şərəflidir (Darrürrahat müsəlmanları). 



 Hökumətini və dövlətini hifz edə bilməyən padişahın qadın 

kimi ağlaması gərəkdir (Darrürrahat müsəlmanları). 



  Cənabi-Haqqın  cümlə  hikmətləri  nəhayətsiz  dərəcədə 

böyükdür,  lakin  ən  böyük  hikməti  bəlkə  insana  verdiyi  ağıldır 

(«Darrürrahat müsəlmanları»). 



  Ağlın  gücü  ilə  dəryalar  keçildiyi  yer  təkində  qorunan  və 

gizli  olan  nəsnələr  kəşf  edildiyi  və  çıxarıldığı  kimi,  bu  müqəddəs 

güc  ilə  çox  dərd  və  xəstəliyə  ilac    tapmaq  olur  («Darrürrahat 

müsəlmanları»). 



 Elm və uzmanlıqla gücləndirilmiş ağıl insan üçün bəxt və 

səadət çeşməsidir («Darrürrahat müsəlmanları»). 



 Elm var din üçün, elm var gün üçün, elm var ruh üçün, elm 

var bədən üçün («Darrürrahat müsəlmanları»). 



  Allahdan  qorxduğun  kimi  yalan  danışmaqdan  qorx, 

cəhənnəmdən  qaçdığın  kimi  pis  əməldən  qaç,  cənnətə  məhəbbət 

etdiyin kimi insanlara məhəbbət et («Darrürrahat müsəlmanları»). 



 Yumurtadan cücə  çıxmağına səbəb onun üstündə toyuğun 

yatması  yox,  toyuğun  vücudu  ilə  yumurtaya  verilən  hərarətdədir 

(«Darrürrahat müsəlmanları»). 



  İnsanlıq  odur  ki,  təbiəti  öyrənib,  ondan  istifadə  edəsən, 

heyvanlıq odur ki, təbiətin hal və gücünü biləsən, amma onun zərə-

rindən  qorunmayasan,  faydasından  yararlanmayasan  («Darrürrahat 

müsəlmanları»). 



  Ağıl  elm  və  məlumatla  artdıqca  gözlər  də  uzaqdan 

görməyə başlar («Darrürrahat müsəlmanları»). 

---



 Abid  Tahirli

 

~ 

172

 ~ 

 



  Məhəbbətsiz  gün  olmaz,  məhəbbət  zorla  olmaz 

(«Darrürrahat müsəlmanları»). 



 Zor və zülm ilə xidmətçi tutulmaz; necə ki, qadın və dost 

tutulmur? 



 Yola yolçu yaraşır («Darrürrahat müsəlmanları»). 



  Fransız  hər  işi  kitabdan  öyrənir,  hər  işi  kitabla  görür  

(«Sudan məktubları»). 



  Qadınlara  əsir  düşmək,  divanələr  əlinə  düşməkdən  daha 

yaxşıdır («Sudan məktubları»). 



  Düşmən  məktubu  hiylədən  ibarət  olur,  onda  xoş  xəbər 

axtarma («Arslan qız»). 

 



 Böyük bina tikiləndə,  kiçik daşlar da işə  yarayır («Arslan 

qız»). 



  Ey,  qardaşlar,  başımızı,  vücudumuzu  düşmən  üçün 

saxlamaqdansa,  canımızı  fəda  edərək,  şöhrət  və  rahat  kəsb  etmək 

daha əfzaldır. Mən təslim olanlardan deyiləm («Arslan qız»). 



  Kımız  süzüb  və  ya  rakı  ilə  qədəh  doldurub  düşmənə 

utanılacaq  xidmət  göstərməkdənsə,  əmanət  və  pak  canı  mərdanə 

fəda etmək daha yaxşı deyilmi? («Arslan qız»). 



 On dəfə  canı  fəda etmək bir dəfə  düşmənə baş  əyməkdən 

daha əfzəldir («Arslan qız»). 



 İgid igidi uzaqdan da görər («Arslan qız»). 

 



  Gerçək  durumu  bilmək  bəlanın  çarəsinin  yarısını  həll 

etməyə bərabərdir («Arslan qız»). 



  Döyüş  zamanı  saçlı-saçsız  (qadın-kişi)  yoxdur,  əsgər 

vardır («Arslan qız»). 



 Qələbə qurban istər («Arslan qız»). 



 Könül dəlidir, axar gedər, zəbt edilməz («Gün doğdu»). 

---



 Bütün türklərin tərcümanı

 

~ 

173

 ~ 

 



 Quş uçar, eşşək uçmaz («Gün doğdu»). 



  Sağların  köynəyinə,  ölənlərin  kəfəninə  göz  tikmə  («Gün 

doğdu»). 



 Az tap, az ye, lakin halal ye («Gün doğdu»). 



  Elm  dəryadır.  Otuz  il  oxusan,  yalnız  bir  sahilinə  çıxa 

bilərsən (Gün doğdu). 



  Millətin  halına  aşina  olmasan,  ona  xidmət  edə  bilməzsən 

(«Gün doğdu»). 



  Millətin  varlığını  qara  duman  kimi  örtmüş  cəhalət 

götürülsə,  millətin  vücudunu  qotur  kimi  ləkələmiş  çürük  qabıqlar 

təmizlənsə, millətin varlığı təzə can kimi dirçələr, yeni güc qazanar 

(«Gün doğdu»). 



 Molla görsə, pul verər, əmir görsə, əl öpər («Gün doğdu»). 



 Hər kəs  ayrılıqda, hamı bir yerdə qəflət  yuxusunda xorul-

xorul yatmaqdadır («Gün doğdu»). 



 Məhəbbətli bir baxışına bütün dünyanı fəda edərəm («Gün 

doğdu»). 



 Acından ölənin məzarı olmaz («İvan və Süleyman»). 



 Yoxluq da insan üçündür, varlıq da («İvan və Süleyman»). 



 Toplar, tüfənglər qazanmaz, hər zaman ədalət və mərhəmət 

qazanar («Baxçasaray məktubları»). 



  …hansı  tərəfin  ədaləti  və  mərhəməti  çox  isə,  o  tərəfin 

qazanması üçün dua edin («Baxçasaray məktubları»). 



  Borc  verilməklə,  yol  gedilməklə  tükənir  («Baxçasaray 

məktubları»). 



  Bəsləyən  torpağa  sevgi,  ədalətli  hökmdara  sədaqət 

(«Baxçasaray məktubları»). 

---



 Abid  Tahirli

 

~ 

174

 ~ 

 

 



 İnsanlar danışaraq – tanış, fikir və əməlləri bir olduqda isə 

dost olurlar («Baxçasaray məktubları»). 



 Borc ödənişiylə gözəldir («Rusiya müsəlmanları»). 



  Məktəb  əqli  və  əxlaqi  tərbiyə  ocağıdır.  Başqa  bir  şeyə 

xidmət edə bilməz və etməməlidir («Rusiya müsəlmanları»). 



  Cəhalətə  yalnız  elm  qalib  gələ  bilər  (Rusiya 

müsəlmanları). 



 Beyni elm hərəkətə gətirir («Rusiya müsəlmanları»). 



  Qardaşlar,  xalqın  bilik  və  mədəni  səviyyəsinin 

yüksəldilməsi işi ilə ciddi məşğul olun («Rusiya müsəlmanları»). 



  Fərdi  qaydada  öyrənmək  bir  ləyaqətdir,  amma  bilməyənə 

öyrətmək  daha  böyük  ləyaqətdir,  yaxşı,  xeyirli,  müqəddəs  işdir 

(«Rusiya müsəlmanları»). 



  Dinimiz  xeyrin  üç  şəkildə  verilə  biləcəyini  öyrədir: 

əməklə, sözlə və sədəqə ilə. Bunların hər üçü Allah qatında keçərli, 

xeyirli  sayılır,  lakin  kasıb  yaxın  adamına  çalışması  ilə,  alim 

öyrətməklə,  zəngin  sədəqə  verməklə  yardım  edər  («Rusiya 

müsəlmanları»). 



  Öyrənmişsinizsə,  bilik  və  xeyirxahlığın  qaydalarını 

mənimsəmişsinizsə, onları soydaşlarınıza verməyə çalışın («Rusiya 

müsəlmanları»). 



  Yaxşı  kitabları  doğma  dilə  çevirin,  fağır,  cahil  tatarlar 

üçün  yazın,  məktəblər  açmağa,  onları  yaxşılaşdırmağa,  sənət  və 

sənətkarlığı yaymağa çalışın («Rusiya müsəlmanları»). 



  Həyat  biçiminin  sadəliyi  və  ataerkil    olması,  uşaqlıqdan 

ona  təlqin  edilən  dini-əxlaqi  prinsiplərin  saflığı  sayəsində  hiylə  və 

ikiüzlülüyə  yabançı  olan  müsəlman  şərəfli  bir  insandır,  …amma 

qədərin cilvəsi ilə bu və ya digər biçimdə avropalılığın ciddi elmini 

---