Biznes əlaqələri

36. Alqı-satqı sazişi
Alqı-satqı sazişi. Əmtəələrin (xidmətlərin) alqı-satqısı ölkə daxilində və xarici ticarətdə ən geniş vüsat tapmış ticarət sazişlərinin formalarındandır.
Alqı-satqı sazişində tərəflərdən biri (satıcı) digər tərəfin (alıcı) mülkiyyətinə verməyi, alışı isə bu əmtəəni (xidməti) qəbul etməli və onun əvəzinə ekvivalent pul məbləğini ödəməyi öhdəsinə götürməlidir.
Alqı-satqı sazişində satılmış əmtəənin (xidmətin) adı, tərkibi və satış qiyməti, onun ödənilməsinin forma və müddətləri, satıcı və alıcı haqqında məlumat, onların ünvanı, əmtəənin (xidmətin) sonrakı istifadəsi barədə qarşılıqlı öhdəliklər, həmin əmtəənin (xidmətin) satılması şərtləri və bu şərtlərin pozulmasına görə tərəflərin məsuliyyəti və sazişə xitam verilməsi qaydaları göstərilməlidir.
Alqı-satqı sazişi tərtib olunub və bir qayda olaraq aşağıdakı bölmələrdən ibarət olmalıdır:
- tərəflərin adı - sazişin iştirakçıları;
- müqavilənin predmeti;
- tərəflərin hüquq və vəzifələri;
- tərəflərin məsuliyyəti;
- əlavə şərtlər.
Alqı-satqı sazişinin strukturu: Giriş (adı, tarix, sazişin nömrəsi, imzalanan yer və s.), məqsədi, miqdar, keyfiyyət, əmtəənin göndərilməsi (şərtlər), ödəniş forması, qablaşdırma, zəmanətlər, cərimələr, sığortalanma, fors-major, arbitraj, diqər şərtlər.

37. İxrac-idxal sazişləri
İxrac-idxal sazişləri.
"İxrac" anlayışı latın exportodan əmələ gəlir ki, hərfi mənada ölkənin limanından malları və xidmətləri çıxardılmasını bildirir. Belə mal və xidmətlərin alıcısını ölkə tərəfindən "idxalatçı" adlandırmaq qəbul edilmişdir. Hal-hazırda istənilən mal və xidmətlərin qanuni yolla bir ölkədən digər ölkəyə həyata keçirilən idxal-ixracı, ticarət sferasında ən geniş yayılan fəaliyyət növlərindən biri hesab edilir.
"İdxal" termini latın importo-dan əmələ gəlir ki, hərfi mənada ölkənin limanına malları və xidmətləri daxil etməyi bildirir. Adətən ixrac-idxal dövlət tərəfindən xarici ticarətin nizama salmasının əhəmiyyətli obyektidir. Belə nizama salma xarici ticarət siyasətinin növbəti alətlərinin vasitəsi ilə həyata keçirilə bilər: