54
“Xususiy korxona to‘g‘risida”gi 558-II-son qonuniga muvofiq mulkdor
yagona jismoniy shaxs tomonidan tuzilgan va boshqariladigan tijoratchi
tashkilot xususiy korxona deb e'tirof etiladi.
Xususiy korxona to‘liq firma nomiga ega bo‘lishi
lozim va
qisqartirilgan firma nomiga ega bo‘lishga haqli. Xususiy korxonaning
to‘liq firma nomi uning to‘liq nomini va «xususiy korxona» degan
co‘zlarni o‘z ichiga olgan bo‘lishi kerak. Xususiy korxonaning
qisqartirilgan firma nomi uning qisqartirilgan nomini va “xususiy
korxona” degan so‘zlarni yoki “XK” abbreviaturasini o‘z ichiga olishi
kerak.
Xususiy korxona mulkdori korxonani
rahbar sifatida yakka
boshqaradi, korxona nomidan ishonchnomasiz ish ko‘radi, uning
manfaatlarini ifodalaydi, xususiy korxonaning pul mablag‘larini hamda
boshqa mol-mulkini tasarruf etadi, shartnomalar,
shu jumladan mehnat
shartnomalari tuzadi, ishonchnomalar beradi, banklarda hisobvaraqlar
ochadi, shtatlarni tasdiqlaydi, korxonaning barcha xodimlari uchun
majburiy bo‘lgan buyruqlar chiqaradi va ko‘rsatmalar beradi.
Xususiy korxona mulkdori o‘zi vaqtinchalik bo‘lmagan taqdirda shu
muddatda rahbarlik vazifasini bajarib turishni
boshqa jismoniy shaxs
zimmasiga yuklash to‘g‘risida yozma qaror qabul qiladi. Xususiy
korxona mulkdori muvaqqat rahbarning xususiy korxona mol-mulkini
tasarruf etishga oid huquqini cheklab qo‘yishi mumkin. Xususiy
korxonalar o‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish maqsadida
qonunga
muvofiq
assosiasiyalarga
(uyushmalarga)
va
boshqa
birlashmalarga birlashishlari mumkin.
Xususiy
korxona mulkdori
xususiy korxonani mol-mulk majmuasi sifatida sotishga, hadya qilishga,
vasiyat qilib qoldirishga yoki uni o‘zgacha usulda boshqa shaxsga
o‘tkazishga haqli. Xususiy korxona boshqa shaxsga berilgan taqdirda
o‘zining firma nomidan,
tovar belgilaridan, xizmat ko‘rsatish
belgilaridan hamda mazkur xususiy korxona va uning mahsulotini, u
bajarayotgan
ishlarni
yoki
ko‘rsatayotgan
xizmatlarni
individuallashtiruvchi o‘zga vositalardan foydalanish huquqlari, agar
qonun hujjatlarida yoxud shartnomada boshqacha qoida nazarda tutilgan
bo‘lmasa, yangi mulkdorga o‘tadi.