Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti
Yüklə 3,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bilimdonlik, halollik, rostgo‘ylik
| Kasbkorlik sifatlari
O‘qituvchining kasbiy-axloqiy fazilatlari dan biri talabchan va adolatli bo‘lishdir. O‘qituvchining talabchanligida uning bola shaxsiga chuqur hurmati, bolaning kuchi, qobiliyati va imkoniyatlariga bo‘lgan ishonchi ifodalanadi. Bu haqiqiy insonparvarlikning namoyon bo‘lishi, ya’ni rivojlanayotgan bola shaxsi to‘g‘risida, jamiyat uchun foyda keltira oladigan barkamol kishini tarbiyalash to‘g‘risida g‘amxo‘rlikdir. O‘quvchilar loqaydlikni yoqtir-maydilar, aksincha yaxshi niyat bilan oqilona qilingan talabchanlik ularning muallimga hurmatini oshiradi. O‘qituvchi avvalo o‘ziga nisbatan talabchan bo‘lmog‘i kerak, shundagina uning bolaga nisbatan qo‘yayotgan talablari o‘rinli, samarali bo‘ladi. Muallimning talabchanligi adolatlilik bilan uzviy bog‘liq bo‘lmog‘i zarur. Kuch adolat va haqiqatdadir. Adolat tushunchasining mazmunida haqiqat, poklik, to‘g‘rilik, kuchqudrat mujassamdir. Adolatlilik umuminsoniy va milliy axloqimizning muhim xislatlaridan hisoblanadi. Islom ta’limotida adolat, adolatli bo‘lish fazilati yuksak qadrlanadi. Adolat kishilar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarda odillik bilan ish tutishni taqozo qiladi. Adolatlilik kishida o‘tkir akd, sof mulohaza, olijanoblik va mardlik mavjudligini bildiradi. Adolatli bo‘lish o‘z so‘zida turish, qat’iylik demakdir. Bilimdonlik, halollik, rostgo‘ylik - o‘qituvchining muhim axloqiy fazilati, ma‘naviy boyligi hisoblanadi. Bu fazilatlar insoniy munosabatlarni go‘zallashtiradi. Insonning moddiy ehtiyojlari cheklangan bo‘ladi va to‘la qondirilishi mumkin. Lekin ma’naviy ehtiyojlar ma’naviy boyliklar singari cheksizdir. Kishi insoniyat yaratgan ma’naviy boyliklarni qanchalik ko‘p o‘zlashtirsa, uning shaxsi shunchalik barkamol bo‘ladi. O‘qituvchining ma’naviy boyligi, bilimdonligi xalq manfaatiga, yoshlarning baxti, istiqboli, kelajagiga qaratilishi, xizmat qilishi zarur. Mashhur mutafakkir aytganidek, agar kishi faqat o‘zi uchungina ishlasa, uning mashhur olim, ulug‘ donishmand, ajoyib shoir bo‘lishi mumkin, lekin u hech qachon haqiqiy, barkamol inson bo‘la olmaydi. Buyuk kishi bo‘lish uchun avvalo jamiyat taraqqiyoti yo‘lida, insoniyatning buyuk orzu-istaklarini ro‘yobga chiqarish yo‘lida xizmat qilmoq va buning uchun zarur bo‘lsa, o‘z hayotini ham qurbon qilishga tayyor turmoq kerak. O‘qituvchining ma’naviy qiyofasida halollik, rostgo‘ylik, axloqiy poklik, kamtarlik muhim fazilatlardan hisoblanadi. Bu fazilatlar kishiga ichki go‘zallik, ma‘naviy poklik bag‘ishlaydi, kishining qadr-qimmatini oshiradi. Halollik - o‘qituvchining ichki va tashqi dunyosining birligini, so‘zi bilan hatti harakati to‘g‘ri kelishini, o‘quvchilarga, hamkasblariga, ota-onalarga ochiq |