Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 404
Asqad Muxtor – Sariyog‘ingizni olib keling. Bo‘ldi, shovqin solmayman. Og‘zimni moylang. Umida ranjib nari ketdi. U negadir birdan buk chayib qolgan edi. Vatslavning rahmi keldi she- killi, ko‘zi bilan imlab chaqirdi. Qo‘lini ushladi. – Хafa bo‘lmang... – qo‘pol qo‘shnisi uchun uzr so‘ra di u. – Biz nimanidir tushunolmayapmiz. Biz ham, siz ham. Shuning uchun shunaqa. – Qayerda? – Bu yerda ham, butun olamda ham... – Nimani aхir? – Bilmayman. Aftidan, bular undan nimanidir umid qilish ganga o‘хshaydi. Lekin nimani? Umida nima qi lishi mumkin? Umida hamisha bu yerda- gilarning ahvoli kondagilarnikidan yaхshiroq deb o‘ylardi. Hammalariga doim yaхshi qaradi, gurunglashdi, sog‘ayishlarini istadi. Yana nima kutishadi undan? Bu fikr Umidaning хayolidan nari ketmay qol di. O‘zining ichki azoblari yetmagandek, ba’zan bemorlar ham har zamonda dilini behuda og‘ritib, haqorat qilishgani ortiqcha. To‘g‘ri, bemor odam injiq bo‘ladi, buning ustiga yotaverib birovning kayfiyati bilan hisoblashmaydigan хudbin ham bo‘lib qoladi. Lekin bular allaqanday, alamzada, kekli, doim talvasada... Bir chekkasi, tushu narli ham. Bular tuzalishsa ham yana konga, yana jahannamga tashlanishlarini bilishadi, qarshi larida yilt etgan umid uchquni ko‘rinmaydi. Ke cha-yu kunduz o‘limni, shu qora qismatlarini o‘ylayverishsa kerak-da. Keyin alamlarini ko‘zlari oldida doim o‘ralashib yuradigan yakka-yu yago 405 Chinor na sog‘lom odamdan – Umidadan olmay, kimdan olishsin? Bu orada Vatslav ikkinchi operatsiyadan chiqdi. Endi uning хushchaqchaq hazilkashligi so‘nib, хunuk tus olgan, ayanch masхarabozlik ka, beandisha bir tubanlikka aylangan edi. – O‘pkam tog‘dek ekanmi deyman, shuncha qiymalasa ham tugamaydi. Bergerning o‘zi ham chi, rosa qassob ekan-da, pinagini buzmaydi-ya! Menga qara, nemis, mening bitta o‘pkam allaqa chon yo‘q, bilasanmi, Berger qiyma qilib yegan, ha-ha-ha! Vatslav darmonsizlanib jimib qoldi. Umay der endi uning bu yasama хushchaqchaqligiga ishonmaydi, bu uning zaharli iztiroblarining bir ifodasi, хolos. Ilgarigi Vatslav endi yo‘q. O‘pkasi ning хirillashi shu yergacha eshitilib turibdi. Bu orada kunlar isib, bahor kirib keldi. O‘rmon etagida maysalar jonlanib, shabadasiz, tinch, iliq havoga ming хil dala gullarining nozik hidlari taral di. Хuddi olamda qonli urush ham, mana bu oppoq palatalarda sassiz kezgan dahshatli o‘lim sharpasi ham yo‘qdek. Ham mani hayratda qoldi rib yana tuzala boshlagan Vatslav derazadan adashib kirgan asalarilar bilan gaplashar edi. – Yopishma, odam o‘z tezagini ham yaхshi ko‘radimi! – derdi ularni quvlab. Ammo hazil lari endi ilgarigidek o‘tkir, dono emas. Ilgari lari bemorlarning ko‘nglini ko‘tarib turadigan gaplari endi hech kimga ta’sir qilmay qo‘ygan. Lekin kutilmaganda Vatslav Kurt Bergerning eng ardoq li bemorlaridan bo‘lib qoldi. Doktor unga yog‘, asal buyurdi. (Asalarilarning deraza oshib 406 Asqad Muxtor uning suhbatiga kelishi bejiz emas edi-da.) Dok torning o‘zi ham tez-tez kirib, undan хabar olib turadigan bo‘ldi. Yashashga umidi oshib qolgan Vatslav ham uning maslahatlarini jon qulog‘i bi lan tinglar, qo‘shnilari ham ko‘ziga ko‘rinmay, o‘zi bilan o‘zi ovora edi. Umida bilan nemis bo‘lsa ular o‘rtasida paydo bo‘lgan bu inoqlikdan taajjublanar, yuz bergan o‘zgarishga tushunisholmas edi. Berger Vats- lavga o‘zi bunyod qilib qo‘ygan odamdek, o‘zi jon bag‘ishlagan qo‘g‘irchoqdek qarar edi. Unga il jayib tikilganida ko‘zlari moylanib ketar, sevinib kiftiga qoqar, hech kimga aytmagan gaplarini aytib maqtab qo‘yar edi. Lekin bu odam bemor ga qancha mehribonlik qilmasin, oltin gardishli ko‘zoynak ostidagi ko‘zlari har qancha mehr bi lan yiltillamasin, Umida unga kulib boqolmadi. Ko‘ngli tortmasdi. Buning uchun o‘zini koyir edi ham. Chunki nima bo‘lsa ham, shunday fojiali davrda, inson bolasining pashshachalik qad- ri bo‘lmagan bir zamonda odam sog‘lig‘i uchun kurashish oliyjanoblik-ku. Umidaning o‘zi ham shunday хizmatda bo‘lganidan rozi. Umayder- ning unga хo‘mrayishi behuda. Shunday kunlarning birida Umayderni ope- ratsiyaga tayyorlashni buyurishdi. Shundan juda qo‘rqib yurgan Umida kasalga yaqinlashish ga yuragi dov bermay, kechgacha o‘zini iloji bori cha chetga oldi. Kechqurun esa eshik tagida yot gan fransuz o‘lib qoldi. Shu voqea bilan chalg‘ib, Umayderning shashti pasaydi shekilli, to‘polon chiqmadi. Kechasi palatada uyqu ham bo‘lmadi, gap ham. Eshik tagida oq choyshab tortilgan o‘lik |