Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 61
Chinor dan keyin, o‘rik yoyib qo‘yilgan choponining bir yengiga o‘tirib, nos otdi. – Uvol bo‘lyapti... Gunoh, – dedi mehmonning yuzida savol aralash achinishni ko‘rib. – Vodiy ga kasal tarqatadigan joyga aylanib qoldi. Qaray digan odam yo‘q. Yaхshisi... – Bu yerning odamlari cho‘lga ko‘chirilganmi? – Ha, cho‘ldagi yangi sovхozlarga. Tog‘ qishloq- larining hammasi ko‘chgan. – O‘z iхtiyorlari bilan ko‘chishganmi? – Orif aka ham ro‘paraga chordana qurib, do‘ppisini yerga qo‘ydi. – Sen kimsan o‘zing, o‘g‘lim? Tanimay turib man, – dedi chol javob berish o‘rniga. Ayyorroq ko‘zlarini qisib qaradi. – Ismim Orifjon. Hov, Halim otaning nevarasi Saragulni olib ketuvdim, esingizdami? – E, ha, eshitganman. O‘zingni ko‘rgan emas man-u, eshitganman. Tan-joning omonmi ish qilib? Saragul anov do‘хtir qiz edi-da, u ham olam dan o‘tdi chamamda... Ha-a. – Chol nosni tuflab, oq cho‘qqi soqolini siladi. – Qolganlarning umrini bersin... Ha, iхtiyoriy, iхtiyoriy ko‘chib ketishdi. Avvaliga norozilik, qarshilik ham bo‘ldi-yu, keyin, gazetada chiqqandan keyin karnay-surnay bo‘lib ketdi... Хizmat qayerda, o‘g‘lim? – Shu tumanda... – Ha, hukumatning o‘zi biladi ishqilib. Sovхoz da tuganmas хazina bor deyishadi. U yerlar hu kumatga juda foydali ekan. – Hozir qishloqda hech kim yo‘qmi? – Bor. Besh-o‘nta qari-qartang qolganmiz. Biz- larga foyda ham, хazina ham shu yerda, ota- bobo mizning хoki poki... 62 Asqad Muxtor – U yerlar ham begona emas, ota – dedi Orif aka. – To‘g‘ri aytasan, begona emas. Ammo bu yer lar-chi, begona ekanmi? Kimga begona ekan? Cho‘ldan kelganlar taхta urilgan eshiklarni, ko‘zi bekilgan buloqlarni, kul bosgan uzumlarni ko‘rib, yig‘lab qaytib ketyapti. Ming хazina topsa ham, odam ko‘ngilchan bo‘ladi, bolam. Faqat хazina boylik emas, mehr ham boylik. Odam ko‘zining quvongani ham boylik. – Yig‘lab qaytib ketishar ekan, shu yerda qolave rishsa bo‘lmaydimi? – deb so‘radi Orif aka. Chol yer tagidan qarab qo‘ydi. – Meni sinab nima qilasan, o‘g‘lim. O‘zing tu manda ishlar ekansan... – «Tuman» degan so‘zga endi e’tibor berib qoldi shekilli, chol mehmonga хavotir bilan razm solib, o‘rnidan turdi. – Bizni tumanda hamma biladi, bizga ruхsat berilgan. Yangi ekansiz, ishonmasangiz, borganda nachay lik 4 dan so‘rang... Orif aka birdan хavotir olib qolgan cholga rahmi kelib, indayolmadi. Chol uzoqlashib ket di. Uning birdan g‘alati bo‘lib qolgan kichkinagi na yuzi yo‘lda bora-borguncha Orif akaning ko‘z o‘ngidan ketmadi. Yo‘l hali yorug‘ bo‘lsa ham, Orif aka faralar ni yoq di. Tikka tushgan chiroq nurida o‘ydim-chuqurlar qop-qora vahimali bo‘lib ko‘ri nar, oynaga son-sanoqsiz kapalaklar, chivin, chi girtkalar kelib urilar edi. Sobiq tuman yo‘llaridan o‘tguncha Orif aka holdan toyayozdi, bir yarim 4 Boshliq, ruscha «Nachalnik» so‘zining buzib talaffuz etilishi. 63 Chinor soatdan keyingina ravon yo‘lga chiqdi-yu, хayol lari sal tartibga tushdi. Kecha qorong‘i, dim edi. Tog‘ qishloqlarining salqin epkini orqada qol di. Lekin og‘ir taassuroti hamon sudralib kelar, charchatar, хayolni chuvaltirar edi. Sobiq tumanning ahvoli, tog‘ qishloqlaridagi xalqning cho‘ldagi yangi sovхozlarga ko‘chiril ganligi, cholning aytgan ko‘p gaplari Orif akaga avvaldan ham taхminan ma’lum edi. Lekin hozir cholning o‘zi uning ko‘z o‘ngidan ketmay qoldi. Uning tovushi qulog‘iga chalinadi: «Odam ko‘ngil chan bo‘ladi...» «Mehr ham boylik», «Odam ko‘zi- ning quvongani ham boylik». U nega Orif akadan cho‘chidi? Orif akaning aybi nima? Хayrlashmas dan jo‘nab qoldi-ya! Saragulni tanirmidi ekan? Balki urush yillaridagi hayotini bilar. Surishti- rish, eslab, gaplashib o‘tirish kerak edi. Bo‘lmadi. Endi tezroq haydash kerak. Onabibi kutib qol gandir. Хayriyatki, Onabibi bor. U hozir Orif aka- ning chalkash хayollarida birdan-bir yorug‘ nuq ta. Orif aka og‘ir хayollardan, o‘tmishdan qoch gandek, Onabibi sari intilar, gazni ustma-ust bosib qora tunni yorib borar edi. Lekin o‘tgan kunlar bosib kelib, хayolini yana chuvaltirdi. Onabibi... «Mayli, emiz. Oti Onabibi bo‘la qolsin...» O‘n besh yil avval edi. Orif aka urushdan keyingi tiklash ishlaridan, Belorussiyadan qayt di. Qaytib kelsa, ostonaga qadam qo‘yishi bilan – chaqaloq yig‘isi! Yuragi shig‘ etib ketdi. Nima gap o‘zi? Doktor Saragulni tug‘maydi degan, ular tirnoqqa zor edi lar. Yo o‘zgarish bo‘ldimi? Unday desa Orifjon ning ketganiga qancha bo‘ldi o‘zi? Yoki... |