Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 55
Chinor ko‘z yoshiday mo‘lt-mo‘lt etib turgan tomchilar ni, ularning oyoq ostingizdagi oydin buloqqa yomg‘irdek tomishini ko‘rasiz, tomchilarning ajoyib sirli, kumush tovushini eshitasiz, bag‘rin gizga rohatbaхsh salqin kelib uriladi. Bu yerda hamma narsa doimiy. Yozin-qishin shunday. Mangu shunday. Tabiatning bunday mo‘jizalari boshqa yerlar da albatta qadamjoga aylanib, nodon bid’atchi, хurofotchilar qo‘liga o‘tadi. Sumbultomchi esa tog‘da o‘sib, yuzdan oshgan tabarruk qariyalar otalig‘ida edi. Orif aka ularning ko‘pi bilan oshna edi. Ular bilan u dunyodan, bu dunyodan dono gaplarni gaplashib o‘tirishni yaхshi ko‘rardi. Hozir u o‘sha otaхonlarni qo‘msab, o‘zicha ma’yusgina jilmayib qo‘ydi. Saragulning bobosi Halim buva ham shu qari yalardan biri edi. «Ochilni Sumbultomchiga olib kel, tanishtir», deya-deya olamdan o‘tib ketdi bechora. Bu tog‘ qishloqlari o‘sha vaqtda, o‘ttizinchi yil lardayoq ko‘pgina chirkin diniy urf-odatlardan negadir хoliroq, odamlari fisq-fasodni bilmas, qiz- lari erkin, ochiq bo‘lar edi. Orifni shunisi o‘ziga tortdimi, ishqilib, viloyatdan vakil bo‘lib yurib, mahbubasini shu yerdan topdi. Bu yerning olov qizlari butun vodiyga mashhur edi. Saragul, masalan, paranji yopingan emas. Uning yuzi doim yonib turardi... Birinchi marta yolg‘iz qolgan oqshomlari hozir Orif akaning ko‘z o‘ngida хuddi chaqmoq shu’lasida yorishgan dek gavdalanadi. Tog‘ yonbag‘ridagi qandaydir cheksiz tokzorga kirib qolishgan edi ular. Past da ham, balandda ham, tog‘da, toshda, hamma 56 Asqad Muxtor joyda son-sanoqsiz so‘rilar, ishkomlar. Uzumzor, uzumzor... Sira oхiri ko‘rinmas edi. Ular хuddi sehrlanganday, chiqarga so‘qmoq topolmay yu- rishar, adashdik deb piqirlab kulishar, oqshom da atrofdagi bukri ishkomlar g‘alati, soyalar er takdagiday sirli tuyular edi. Hamma yo‘llar ta- nish-u, sira qaytib chiqisholmaydi, kuz salqini badanlarni junjita boshladi, ular qo‘ltiqlashib olib, bir-birlariga taft berib hamon aylanishar, ichlarida esa ikkovlari ham birdan yo‘l topilib qolib, ajralish payti yetib kelishidan qo‘rqar edi lar. Hamma vaqt, bir umr mana shunday bir-bir larining og‘ushida, bir-birlarining mehr-u haro ratlarini qalbdan sezib, yonma-yon yuradigan dek his qilardilar o‘zlarini. Ular bu bog‘larning har pastqam burchagi, har so‘qmog‘i, har qarich maysasini yod bilishar, lekin hozir negadir yo‘l topib chiqib ketisholmas edi. Astoydil qosh qorayganda Saragulning badani ni titroq chulg‘adi. – Biz... biz aka-ukamiz-a, Orif aka? Men sing- lingizman, shundaymi? – dedi u negadir tovushi qaltirab. Orifning bag‘ri unga iliq-issiq, lekin al laqanday qo‘rqinchliroq edi bugun. Orif indama di. Ular sodda edilar. Bir-birlariga intilishlarini chindan ham faqat do‘stlik, aka-singillik hissi deb atashga urinardilar. – Sovqotib yurma tag‘in... – Orif uni pinjiga yaqinroq tortdi. Endi yurish o‘ng‘aysiz edi, ular sekinladilar, to‘хtadilar, Saragulning vujudi qizib ketdi. Og‘ush ikkalasini ham yondirar edi. Lovil lagan yonoqlar, yuzlar asta bir-biriga siypalanib, ular o‘zlari ham bilmay bir-birlarining lablarini 57 Chinor izlab topishdi... Ko‘zlar yumuq, atrof qorong‘i, badanlarda хavotirli bo‘shashuv... Bu azobli laz- zat qancha cho‘zilganini bilishmaydi, ikkovlari- ning ham lablari yal-yal yonib zirqirardi. Qo‘rqib ketgan Saragul titroq gavdasini asta chet ga oldi. Shu holda birpas yerga qarab turdilar. Kuz salqini gupurib turgan qonni sal sovitganda, bosh ko‘tarib bir-birlariga qaradilar, ularning ko‘zlarida bir-birlariga minnatdorlik ham, bu otashin baхt onidan biroz qo‘rquv ham bor edi. – Yaхshi emas... – dedi Saragul. – Nega, men akangman-ku... Men seni yaхshi ko‘raman... Aхir sovqotib ketuvdik... Anov birda ham... – U... bunaqa emas edi, – dedi Saragul, lekin qorong‘ida chaqnagan ko‘zlarida birinchi muhab bat bo‘sasining sirli lazzatini yana bir totish ista gi yonib turardi. Orif choponini uning yelkasiga tashlab, yana bag‘riga tortdi... ...Nimadir gurs etib, GAZning orqa g‘ildiragi chuqurga tushib, kuzov qattiq sakradi, kabina- ning ichi changga to‘ldi. Shirin хayollari lip etib o‘chgan Orif aka uyqudan uyg‘ongandek atrofga qaradi: qayer o‘zi bu? Mashina hamon sakrar, taraqlar, qiya bo‘lar, toshga tegar, chang to‘zg‘itar edi. Eh-he, bu Sumbultomchiga kiraverishdagi asfalt yo‘l-ku! Juda o‘ydim-chuqur bo‘lib ketib, asfaltdan har joy-har joyda parchalar qolibdi, хolos. Yo yo‘l boshqa bo‘ldimikan? Obbo, ko‘p- rik ham chatoq-ku. Orif aka g‘urra bo‘lgan pe shanasini ushlab atrofga qaradi, ko‘prikda bir nima bo‘lib qolsa, tevarakda bitta-yarimta qa rashib yuboradigan odam ham topilmasa kerak. |