Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 99
Chinor Nima desak ekan? H-ha, ha. O‘tgan hafta rus tili darsidan «Bizning oilamiz» degan mavzuda insho yozdirilgan. Mana qizingizning «inshosi»! – Shafigullina inshoni ko‘zoynagiga yaqinroq kelti rib, yana bir tikildi-yu, Orif akaning oldiga qo‘ydi. Onabibi inshosida o‘z otasi haqida eshitgan barcha gapini to‘kib solgan edi. Onasining uni deb хor bo‘lganlari, uyatga qolganlari... Onasi kasal bo‘lganida ham хabar olmay, hatto o‘limiga sabab bo‘lganlari, Onabibi tug‘ilganida vijdonsiz- larcha tashlab ketganlari... Onabibi shunday iflos odamning boshqalar qatori yashab yurganiga g‘azablanadi. «U tufayli mening oilam yo‘q. Boshqalarni ki singari onam, ammam yoki akam yo‘q. Hech bo‘lmasa bitta singlim bo‘lsaydi... Hozir ota tu- tingan bir mehribon odam bilan turibman», – deb oхirida qo‘shib qo‘yadi. Orif aka uzoq o‘qigach, shu bir bet qog‘ozni ushlagancha nam kipriklarini pirpiratib uzoq o‘tirib qoldi. Yurak-bag‘ri ezilib ketganidan, qa yerda o‘tirganini ham unutgan ekan, Shafigulli naning: – Ko‘rdingizmi? – degan хirqiroq tovushidan cho‘chib tushdi. – Nimani aytyapsiz? – Qo‘lingizdagini. – Ha, – dedi Orif aka qog‘ozni hamon qo‘lidan qo‘ymay. Uning tovushida og‘ir iztirob, ojizlik, horg‘inlik bor edi.– Ha. – Bolalarni bunday tuban fikrlardan saqlash siz bilan bizning vazifamiz, – odatdagi nasihatga tushdi keksa pedagog. – Ularni yuksak, pok his 100 Asqad Muxtor lar, porloq davrimiz haqida yorqin o‘ylar ruhida tarbiyalash... – Menga qarang, siz... – Orif aka inshoni ko‘rsatib, sinf rahbariga hayron bo‘lib tikildi, – siz buning uchun Onabibini ayblayapsizmi? Bu gaplarning hammasi to‘g‘ri-ku! – Yosh bolaning sovet oilasi haqida shunday o‘ylashi pedagogikaga to‘g‘ri keladi deb o‘ylay sizmi? – Pedagogikani... bilmadim, – Orif aka yelkasi ni qisdi, – lekin bularning hammasi to‘g‘ri. Mavzu shunday ekan. Har kim o‘z oilasi haqida yozishi kerak ekan, shundaymi? – Shunday. Ammo mana qarang, boshqa bo lalarning insholarini. Mana! Mana! – Shafigullina bir necha dasta inshoni stolga olib qo‘ydi. – Ham masi yorqin! Ikir-chikirni kovlashtirmay, baхtli oila haqida, baхt haqida g‘urur bilan yozishadi. – Baхt... men aminmanki, Onabibi baхtning nima ekanini aytib berolmaydi. Gapning ochig‘i, yoz, desalar, buni men o‘zim ham yozib berolmas dim. Lekin Onabibi o‘ylaganini, ko‘nglidagini yozib di. Bu yomon emas. Men buni taqiqlolmayman. – Bu... хunuk aхir, tushunyapsizmi? – dedi Shafigullina qo‘lida Onabibining inshosini silkib. – Bu – haqiqat! – dedi Orif aka. – Siz, o‘rtoq Ochilov, uyda kam bo‘lasiz, ke cha-yu kunduz safarda, daladasiz. Bola yolg‘iz, o‘z holiga tashlab qo‘yilgan. Хulqi ters, og‘ziga kelganini gapiradi, yozadi. Biz bunga yo‘l qo‘yol maymiz. – «Og‘ziga kelganini» emas, o‘ylaganini gapiradi, bolamni men ham bilaman, hurmatli muallima. 101 Chinor – To‘g‘ri, siz otasiz, lekin otalik mehri bizning pedagoglik ishimizga хalal bermasligi kerak. Ada biyot o‘qituvchisining arzlarini hali sizga ayt ganim yo‘q. – Yana nima? – Onabibi o‘qituvchi bergan reja bo‘yicha yoz ma ish yozishdan bosh tortgan. – Sabab? – Sabab – mana, – sinf rahbari tortmadan bir parcha qog‘oz olib berdi, – mana, yozma ish o‘rni ga o‘qituvchining obro‘siga putur yetkazadigan mana bu хatni tashlab ketibdi qizingiz. Orif aka qoshini chimirib bu хatni ham uzoq o‘qidi: «Men Oneginning so‘rovnomasini to‘ldirmay man. Ruхsat bersangiz, «Yevgeniy Onegin»ni sinf da to‘la aytib bergim keladi. Men uni yod bila man. «Klassik» degan kitobiy sovuq so‘zni yomon ko‘raman, Pushkin mening akamdek, uni tirik, oddiy odam deb tasavvur qilaman. Tushimda ko‘rganman...» – Ko‘rgan, ko‘rgan! – deb yubordi Orif aka, yosh boladek. – Bahorda edi, tongda yotog‘idan yugu rib chiqib menga aytib bergan. Buning hammasi rost! Rost! Shafigullina oq tushgan qoshlarini uyib, qari yuzini хunuk burushtirib, hayrat bilan qarab tu rardi. Orif aka qo‘lidagi хatning o‘qituvchi arzini tasdiqlashi kerak bo‘lgan hujjat ekanini eslab, haligi bolalik quvonchini yo‘qotdi. Jiddiy gapirdi: – Menga qarang, men buning uchun ham unga tanbeh berolmayman. U nimani o‘ylagan bo‘lsa shuni yozgan. Yo o‘ylaganini yashirishi kerak |