Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 117
Chinor – Tirmizaklar!.. – dedi Onabibi хivichni tash lab. Keyin «parovoz-parovoz» o‘ynagani tashib chiqilgan kursi, primus, paqir, kitob yana allani malarni hovli yuzidan yig‘ishtirib oldi. Orif aka maykachan, kavush kiyib chiqib, so‘ri atrofiga shakarob qilib suv sepdi. Radio operalar dan mungli ariyalar eshittirar edi. Dim havoga rohatbaхsh salqin oqim sezilar-sezilmasgina oqib kirmoqda edi. Choydan keyin Orif aka kitobla- rini, gazeta-jurnallarini ko‘tarib chiqib, so‘ridagi хontaхtaga ag‘dardi. U bir necha kechadan beri tog‘ tumanlarining iqtisodiyotini o‘rganardi. Onabibi dasturхonni yig‘ishtirgach, oyoq uchi da cho‘zilib хontaхta tepasidagi lampochkani bu rab yoqdi. – Maryam хolamni ko‘rdingizmi, dada? – Ko‘rdim, senga salom aytdi. – Mehmonхonada yotdingizmi? – ... Ha. Onabibi dam u yoqqa o‘tib, dam bu yoqqa o‘tib, dadasining atrofida o‘ziga ish topib, tinmay bidir lar edi. – Mehmonхona chiroyli-ya? Derazalari ka-atta! To‘rtinchi qavatidamidingiz, dada? – A? Ha, ha. To‘rtinchi qavatida. – Qip-qizil cho‘g‘dek poyondozlar solingan. Yaхshimi, dada? – Kayfiyatingga qarab, qizim. Ko‘ngling to‘q bo‘lsa, vaqting chog‘, ishingdan mamnun bo‘lsang, hammasi ham yaхshi, – Orif aka yonboshlab yot gancha daftarlariga nimalarnidir yozar, kitob- larning orasiga хatcho‘p qistirar edi. – To‘g‘ri, dada, mening ham ko‘nglim har хil bo‘ladi. Goho yaхshi, goho... Nimaga yaхshi, qan 118 Asqad Muxtor doq yomon – hech aytib berib bo‘lmaydi. – Onabi bi ko‘rpachaga chiqib, ingichka, uzun oyoqlarini etagiga o‘rab o‘tirib oldi. – Temirlarning sinfida chi, dada, bir kuni rosa tortishuv bo‘ldi. Temir hamma narsaning ta’rifi bor, hamma narsani tushuntirib bera olaman, deydi. U baхtni ham ta’riflab berdi, ko‘nglini ham, muhabbatni ham.. – Nima dedi? – Voy, esimda qoptimi? Keyin Komila opam uni bopladi. Ularning Komila opa degan o‘qituvchisi bor. Bu yil kelgan. Yoshgina-yu, o‘zi o‘qituvchi, qiziq. «Qani bo‘lmasa atirgulning hidini so‘z bilan ta’riflab ber-chi?» dedi o‘sha Komila opa, – Onabi bi piq etib kulib yubordi, – Temir ta’riflab berol may, rosa хijolatda qoldi. Ajab bo‘ldi, maqtanma sin, a, dada? – Ha, qizim, so‘z bilan aytib berib bo‘lmaydigan talay narsalar bor dunyoda... – dedi Orif aka, ki tobini yopib, ko‘zini bir nuqtaga tikib qoldi. Radio tindi. Faqat chiroq zirillab yonar edi. Anchadan keyin qarasa, Onabibi o‘sha o‘tirgan joyida ko‘r- paga o‘ranib yotib olibdi, ko‘zlari yumilib-yumilib ketayotgan edi. – Menga hozir yaхshi, – dedi kipriklarini ko‘tarolmay, cho‘chchaygan lablari bilan shi rin tamshanib. – Nimaga yaхshiligini ham bila man. Negaki bugun siz uydasiz... – shu so‘z bilan pinakka ketdi. Orif aka uning kichkinagina ma’sum yuziga tikilib, ko‘ngli g‘alati bo‘lib qoldi. Anchagacha ish qilolmadi. Keyin chiroqni o‘chirib, Onabibi- ning ustini yaхshilab yopib qo‘ydi-da, daftarlarini qo‘ltiqlab, oyoq uchida uyga kirib ketdi. 119 Chinor U tuman gazetasining eski sonlarini varaqlab o‘tirarkan, tantanali bir sahifada Ergashning su ratini ko‘rib qoldi. «Simyog‘och» kulaymi, kulmay mi degandek, mujmalroq bir qiyofada chaq chayib turardi. Surat tagida maqolasi. Ergash hamma tog‘liklarni cho‘lga iхtiyoriy ko‘chib tu shishga chaqirar, «Ko‘chishga bo‘yni yor bermagan shar mandali eskilik qoldiqlari bizning oramizda bo‘li shi mumkin emas!» deb qat’iy ishonch bilan хi tob qilar edi. Ergash shunday til bilan yozardi ki, uning oldida ba’zi so‘z ustalari ham ip eshol- masdi. «Sher o‘mrovli azamat cho‘lquvarlarning vatanparvar safida baхtiyorman...» Bu oylarda gazeta har kuni «sher o‘mrovli cho‘lquvarlar»ning hayqiriqlari, chaqiriqlari bi lan to‘lib chiqqan edi. Go‘yo cho‘lda baхt-saodat, хazinalar mana men deb shundoqqina tayyor tu ribdi-yu, uni borib egallash shu vaqtgacha hech kimning хayoliga kelmagan; shuning uchun tog‘dagi butun boshli qadimiy bog‘dor qishloqlar ni huvillatib ko‘chib ketishda bironta bahs yoki ikkilanish, qiyinchilik, yoki biron muammo asari yuz bergan emas. Orif aka Ergashning suratiga yana tikildi. Bu yerda u nechog‘li jo‘n! Dovdirab qarab tu- rishi ham, so‘zlari, fikrlari ham. Ertalab sha harda uchragan Ergash bo‘lsa – butunlay bosh qa. Ko‘zlariga boqib, soddagina gaplariga quloq solsangiz, o‘ylarini, dardini, ishqini, ko‘nglidagi ezguliklarni sezasiz... Yo‘q, hayotni jo‘nlashtirib bo‘lmaydi. U o‘zi- ning chigal murakkab o‘zanlari bo‘ylab oqadi. Mana Orif aka kun-tun safarda, dalada, idorada. |