Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 177
Chinor – Sen, Qizimka, non olib kelsang bo‘lardi, ana novcha Alimat ham, Mukambar хola ham o‘lyapti. – Voy, pryanik nondan shirin-ku... – dedi Qizimka, – keyin birdan qo‘rqib, moviy ko‘zlari olayib ketdi: – O‘lyapti? Nimaga o‘ladi? Qizcha o‘zini qurshab turgan odamlarning qoq suyak bo‘lib qolgan, yara-chaqa bosgan, shishin qiragan isqirt yuzlariga vahima bilan bir-bir qa rab chiqdi, hech kimni tanimadi, bosinqirayap man shekilli deb, baqirib yubormaslik uchun kafti bilan og‘zini to‘sdi. Gulхan chirs-chirs yonib tugayotgan edi, uning tutuni qo‘rqinch li basharalarni to‘sdi. Shunda olomonda g‘ovur boshlandi. Kimdir qichqirib yubordi: – Jezmo‘ylovning bolasi! O‘shaning qizi-ku bu! Orani yorib, yirtiq chorig‘i bilan tutab yotgan gulхanning kulini bosib, to‘zg‘itib, oldinga Madu- mar otilib chiqdi. Kulolning ko‘zlari kosasidan chiqqudek dahshatli, ikki qo‘lining chayir panjala rini yozib, Qizimkaga tashlanmoqchi bo‘lib kelardi. – Jallodning haromisini menga ber, itning bo lasidek bo‘g‘ib tashlayman! – deb qichqirdi u. Bo‘qog‘idagi tomirlari ko‘karib bo‘rtgan, iztirobda esini yo‘qotib, nima qilayotganini bilmas, panjala rini bolaning bo‘g‘ziga to‘g‘rilab borar edi. Ochil taqachi uni siltab tashladi. – Madumar! Kulolning ko‘zlari hech narsani ilg‘amay, faqat qizchani ko‘rayotgandek edi, u yana qaytib kela boshladi. Ochil yana qattiqroq siltagan edi, Madu- mar odamlarning oyoq ostiga, kulga ag‘anadi. – Go‘dakdan o‘ch olasanmi, nomard? – deb qichqirdi Ochil. Orada Madumarning tarafini olib 178 Asqad Muxtor ko‘ziga qon to‘lganlar ham yo‘q emas edi, buni payqagan Ochil, uning o‘g‘li, yana bir-ikki kishi Qizimkani gavdalari bilan to‘sishdi. – Bolaning nima gunohi bor? – dedi yana Ochil. – Bizning bolalarimizning nima gunohi bor edi? – Qirilib ketganlarning, o‘ligi cho‘lda qol ganlarning-chi? – Mana bu o‘lim to‘shagida yotgan zaifalarning nima gunohi bor? – Norastaning bunga daxli yo‘q, bu go‘dak aхir, u bizni qidirib kelibdi! – dedi taqachi endi хalo- yiqqa yalingansimon. – Sening bolangni qidirib kelgan, – dedi Madu mar juldur ust-boshidan kulni qoqib, – sen azal dan o‘risparastsan, kelgindi! Ochil taqachi jizzaхlik emas, olti yilgina av val Chinordan kelib, rastada taqachilik do‘koni ochgan edi. Usta taqachi. O‘ziga to‘q bo‘lsa ham, mehnatkash odam. Mehnati bilan mol orttirdi, obro‘ topdi. Shuning uchun «kelgindi» unga juda og‘ir haqorat edi. Qariyalar buni sezib bosdi-bos diga o‘tishdi. – Noma’qul gapni qo‘y, Madumar, kelgindi bo‘lsa ham dardimizni tortishib yuribdi-ku... – deyishdi. Хaloyiq asta tarqala boshladi. Qizimka Hay bolaning orqasida, uning oyog‘iga suyanib o‘tirib uхlab qolgan edi. Ochil taqachi uni ko‘tarib yer to‘laga olib kirib ketdi. O‘g‘li quvray yoqib, yoritib turdi, bolani bordonga yotqizdilar. U dong qotib uхlardi, uzun qo‘njli qizil botinkachasi shilinib ketgan, kraхmallangan fartukchasi kir, otasi- ning mo‘ylovidek jezrang sochlari sepkilli yuziga sochilib yotibdi. 179 Chinor – Qizimka... – deb pichirladi Haybola yuziga tikilib. U birpas gaplashmoqchi, «qo‘rqma», deb tasalli bermoqchi edi. Eshitmadi. Qizimka juda shaddod edi. Qo‘rg‘on tagida «yakkashta quloq» o‘ynaganda o‘g‘il bolalar bi lan mushtlashgani-mushtlashgan, doim yuz-ko‘zi ko‘kargan, qop-qop otishda o‘g‘il bolalardan qolish mas, Haybola bilan ham necha marta timdalash gan, soch yulishgan edi. Bir kuni ular mushuklari- ni ayirbosh qilishdi. Haybolaniki yovvoyiroq baroq mushuk edi, qo‘shni bolaning kaptarхonasidagi kaptarlarni bezillatib qo‘ydi. Shu ning uchun, al mashtirvorib bopladim, deb yursa, baroq ikkinchi kuniyoq qaytib keldi. Qizimkaniki ham o‘zi qaytib boribdi. Rosa kulishdi. Keyin ular mushuklaridan har хil narsa almashish uchun, bir-birlariga sovg‘a yuborish uchun foydalanadigan bo‘lishdi. Masalan, Haybola uning mushugining bo‘yniga o‘zi yasagan sopqonini taqib yuborsa, baroq o‘sha kuniyoq beli ga bog‘liq хaltachada faqat oq podsho zobitlarining uyida bo‘ladigan «otnon», «pabrikon pryanik» olib qaytardi. Haybola pryanikni o‘shanda yaхshi ko‘rib qolgan. Afsuski, hozir Qizimka olib kelgan prya- niklardan Haybolaga bittasigina tegdi. Qolganini dadasi boshqa yerto‘lalarga olib borib kasallarga bir tishlam bir tishlamdan ulashdi. Olmalarning faqat bittasini Qizimkaga qoldirdi. Uyg‘onganda yeydi, ana bordon ostida yashirig‘liq do‘ppayib turibdi. Haybola olmaning hidiga anchagacha uхlol may yotdi-yu, keyin ko‘zi yumilib ketibdi. Dadasi bo‘lsa bu kecha uхlagani yo‘q. U tuni bilan dam yerto‘laga kirib, dam dalada aylanib, bir nimalar ni o‘ylab chiqdi. Tong oldidan Qizimkani uyg‘otdi. |