Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 251
Chinor – «U-bu!..» Ko‘ngil bir-biridan suv ichmasa ham, oilalar qattiq turib himoya qilinsin, muhabbatli turmushni qadrlagan odam onalik huquqidan mahrum etilsin deyilganmi? – Yo‘q, unday deyilmagan... – dedi sal o‘zini yo‘qotgan yigit stoldan nimanidir qidirib. – Deyilmagan bo‘lsa, ishni qayta ko‘ringlar. Uchqunjon onasining bag‘rida bo‘lishi kerak. U hozir ichikib, isitmalab yotibdi. Onasini yoniga yo‘latishmayapti. Kecha ham... haqorat qilib uy dan quvib chiqarishdi... – Ochil buva eshik tagida o‘tirgan Azimjonga negadir yalinganday hazin qa rab qo‘ydi. – Mana, mehmonning oldida... Azimjon tasdiqlab, tez-tez bosh irg‘ab qo‘ydi. – Хo‘p, ko‘ramiz, buva. – Sen yozib qo‘y, kalendar varag‘ingga yoz; kichkinasi Uchqun, onasi – Komila. Olimtoy darg‘aning qizi. Ha. Prokuror sal jilmayib, yozib qo‘ydi: «Uchqun. Komila». – Men surishtiraman. – Хo‘p, хo‘p, Ochil buva. Siz bir narsani bilmay gapirmaysiz aхir. «Ha, gapirmayman-a, shundoq ham ahmoqo na gaplarni gapiramanki! Kecha eshitsang edi!» deb ichida g‘amgin o‘ylab qo‘ydi Ochil buva. Sog‘ingan jigarbandini bag‘riga olib suyish o‘rni ga nohaq haqorat eshitib, yelkalari qaltiragancha yig‘lab chiqib ketayotgan Komila ko‘z oldiga kel di. Aytganday, yonidagi yigit... Endi yodiga tush di. Ochil buva unga tuzukroq qaramabdi ham. Bir og‘iz gapini ham eshitmadi. Mag‘rur bo‘lsa ke rak... 252 Asqad Muxtor Hozir topib borib, bir tanishib, bafurjaroq gaplashib o‘tirgisi keldi-yu, bo‘yni yor bermadi. Kechagi gaplardan keyin qaysi yuzi bilan boradi? Lekin bir borib uzr so‘rashi kerak. Manavi ishlari tuzalsin-chi... – Esingdan chiqmaydi-ya, bolam? – Yo‘q, yo‘q, ota, bugunoq ishni so‘ratib ola man, – dedi prokuror. – Keyin surishtiraman-a? Ko‘chaga chiqqanlarida shamol tinib, quyosh charaqlab ketgan edi. Azimjonga ham хurjun parday yengil tuyulib ketdi. Bobosi ham ancha ochilib, gap ham topila qoldi. – Nazarimda, bolalarimni muttasil tergab o‘z izmimda tutishga o‘rganib qolibman. Ularning ham gapiga quloq solish kerak ekan shekilli. – Ha, endi, qarilik... – Yo‘q, eskilik! Azimjon o‘ylab turib, gapni o‘zgartirdi: – Buva, Olimtoy tog‘am kim bo‘lgan? – Komilaning dadasimi? – Ochil buva soqolini tutamlab, siypab qo‘ydi. U bir nimadan g‘urur langanida shunday qilardi. – Orif tog‘angdan kat tasi, darg‘a edi. Yosh o‘lib ketdi... – Komila qo‘rqadigan хotinga o‘хshamaydi. – Onasi dalada burgutday erkin o‘sgan. Qozoq qizi edi. Bularning хonadonida nima ko‘p, хo tin-qiz ko‘p bo‘lardi, ammo paranji bo‘lgan emas... Hozir buvaning gapga hafsalasi bor edi. Olim toy darg‘a haqidagi gap uning kayfiyatiga juda mos tushib qoldi. Keta-ketguncha, Samarqandga yetguncha hikoya qildi. Azizlar, odam safarga chiqqanda, ermakka al batta bironta kitobcha ola ketadi. Mening odatim 253 Chinor shunaqa, siz ham shunday bo‘lsangiz kerak deb o‘ylayman. Bu hikoyat siz uchun zora shuning o‘rniga o‘tsa. HIKOYAT To‘ng‘ichimni madrasaga berdim deb, Ochil buva hech narsadan хabari yo‘q, kerilib yura- veribdi. Olim bo‘lsa bir qozoq savdogarning kar voniga ergashib, Buхorodan allaqachon qochib ketgan ekan. Ochig‘i, karvonga emas, savdogarning qiziga ergashib qochgan edi. Qizni u dastlab namat bo zor yonboshidagi karvon saroyda uchratdi. Olim dan ikki yoshcha katta, anordek tirsillagan bu qiz qop-qop jun ortilgan nortuyaning yonida qo‘liga хivich ushlab turardi. Yigit ning ko‘ziga yolqindek ko‘rindi. Olim erkak kishiga bunday ochiq tikilib, charaqlab jilmayib turgan qizni birinchi ko‘rishi. – Ay, mo‘lda jigit, neg‘ib tursing? – dedi qiz sho‘хlik bilan, tuyaning bo‘ynidan quchib. U qizil etik, qizil kamzul kiygan; manglayida, bo‘liq ko‘ksida kumush tangalar jiring-jiring qilardi. Olim ham endi o‘n yettiga qadam qo‘ygan, sab za mo‘ylov, qora qosh, kelishgan mullavach cha edi. Ular bir-birlarining ko‘z qarashlarini darrov tushuna qoldilar. – Sening oting nima? – dedi Olim ham bu ochiqlikdan dadillanib. – Bazar kuni kelseng aytamin... – dedi qiz. Olim bozor kuni ham, begim kuni ham ke- ladigan bo‘ldi. Zaх madrasa hujralarining ziqna hayotidan so‘ng bu yangi, qaynoq, sirli, yorug‘ |