İnzibati hüquq
501
-
Qərəzsizlik: Dövlət qulluqçusu xidməti vəzifəsini yerinə yetirərkən və
ya qərar qəbul edərkən qərəzsiz olmalı və bu zaman irqinə, milliyyətinə, dininə,
dilinə, cinsinə, sosial mənşəyinə, əmlak və qulluq vəziyyətinə , əqidəsinə,
ictimai və ya hər hansı digər birliyə mənsubiyyətinə görə hər hansı şəxsin və ya
şəxslər qrupunun üstünlüyünə və ya belə üstünlüyün əldə edilməsi üçün şəraitin
yaradılmasına yol verməməlidir. Dövlət qulluqçusu xidməti vəzifələrinin yerinə
yeritirilməsi zamanı siyasi bitərəfliyə əməl etməyə borcludur.
-
Maddi və qeyri-maddi nemətlərin, imtiyazların və ya güzəştlərin
əldə edilməsinə yol verilməməsi: Dövlət qulluqçusunun qanunsuz olaraq
maddi və qeyri -maddi nemətlər, imtiyazlar və ya güzəştlər əldə etməyə
yönəlmiş hərəkətlər (hərəkətsizlik) etməsi və ya qərarlar qəbul etməsi
qadağandır.
- Korrupsiyanın qarşısının alınması : Dövlət qulluqçusuna qanunsuz
maddi və qeyri-maddi nemətlər, imtiyazlar və ya güzəştlər təklif olunduğu
hallarda, dövlət qulluqçusu onlardan imtina etməlidir. Maddi və qeyri -maddi
nemətlər, imtiyazlar və ya güzəştlər dövlət qulluqçusuna ondan asılı olma yan
səbəblərdən verilərsə, o, bu barədə birbaşa rəhbərinə məlumat verməli və maddi
və qeyri -maddi nemətlər, imtiyazlar və ya güzəştlər dövlət qulluqçusunun
qulluq keçdiyi dövlət orqanına akt üzrə təhvil verilməlidir.
-
Hədiyyə alma ilə əlaqədar məhdudiyyət lər: Dövlət qulluqçusu
xidməti vəzifələrinin qərəzsiz icrasına təsir edə bilən və ya bu cür təsir
təəssüratı yaradan, və ya onun vəzifələrinin icrası müqabilində mükafat
qismində verilən və ya bu cür mükafat təəssüratı yaradan hədiyyələri özü və ya
digər şəxslər üçün tələb edə və ya qəbul edə bilməz. Bu qayda qonaqpərvərliklə
bağlı və dəyəri “Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında“ Qanunda nəzərdə
tutulmuş məbləğdən yuxarı olmayan hədiyyələrin təqdim olunduğu hallara
şamil edilmir.
- Əmlakdan istifadə:
Dövlət qulluqçusu istifadəsində olan dövlət
əmlakından, maliyyə vəsaitlərindən, rabitə, kompyüter və digər kommunikasiya
sistemlərindən, nəqliyyat vasitələrindən və digər maddi-texniki təchizat
avadanlıqlarından qənaətlə və səmərəli istifadə etməlidir. Dövlət qulluqçusuna
dövlət əmlakından, maliyyə vəsaitlərindən, rabitə, kompyüter və digər
kommunikasiya sistemlərindən, nəqliyyat vasitələrindən və digər maddi-texniki
təchizat avadanlıqlarından şəxsi maraqları naminə, habelə həmin dövlət
qulluqçusu tərəfindən xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar olmayan digər
məqsədlər üçün istifadə etməsi qadağandır.
Fərhad Mehdiyev
502
- Məlumatlardan istifadə: Dövlət qulluqçusu xidmət etdiyi dövlət
orqanının sərəncamında olan məlumatların qanunvericiliklə müəyyən olunmuş
qaydada əldə olunması və yayılması mümkünlüyünü təmin etməlidir. Dövlət
qulluqçusu dövlət orqanında müəyyən olunmuş xidməti informasiyanın təqdim
edilməsi qaydalarına əməl etməlidir. Dövlət qulluqçusu xidməti fəaliyyəti
zamanı əldə etdiyi məlumatları şəxsi maraqları üçün istifa də edə bilməz.
-
İctimai və ya siyasi fəaliyyət: Qanunvericiliklə başqa qayda nəzərdə
tutulmamışdırsa, dövlət qulluqçusu ictimai və ya siyasi birliyə üzv olmaq
hüququna malikdir. Başqa bir sözlə, dövlət qulluqçusu artıq siyasi partiya üzvü
ola bilər, halbuki bir çox qərb ölkəsində bu qadağandır (tərəfsizliyini təmin
etmək üçün). Lakin dövlət qulluqçusunun ictimai və ya siyasi fəaliyyəti, yaxud
ictimai və ya siyasi birliyə mənsubiyyəti onun xidməti vəzifələrini qərəzsiz və
obyektiv yerinə yetirdiyinə ictimai şübhə doğurmamalıdır.
Etik davranış qaydalarının pozulması halında, dövlət qulluqçusu intizam
məsuliyyətinə cəlb oluna bilər. Bu məsələdə səlahiyyət iyerarxiya rəisinə aid
olacaqdır. Dövlət qulluqçusunun intizam məsuliyyətinə cəlb edilməsi
qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada və müddətdə həyata keçirilir.
Aşağıdakı hallarda intizam icraatına başlanıla bilər:
- Qanunun müddəalarının dövlət qulluqçusu tərəfindən pozulması barədə
hüquqi və ya fiziki şəxslər tərəfindən şikayət və ya digər məlumatın veril məsi;
-
kütləvi informasiya vasitələrində dövlət qulluqçusu tərəfindən Qanunun
müddəalarının pozulması və maraqların toqquşmasına yol verilməsi barədə
məlumatın dərc edilməsi.
- İntizam icraatı zamanı dövlət qulluqçusu tərəfindən yol verilən hüquq
pozuntusunda cinayət tərkibinin əlamətləri aşkar edildikdə, həmin əlamətləri
aşkar etmiş dövlət orqanının rəhbəri bu barədə cinayət təqibi orqanına məlumat
verməlidir.
2. Dövlət qulluqçularının məsuliyyəti
Dövlət qulluqçuları hakimiyyət səlahiyyətlərindən istifad ə etdikləri üçün,
bu hal sui-istifadə və özbaşınalığa şərait yaradan amildir. Hüquqi dövlət
prinsipi də bunun qarşını alacaq mexanizmlərin olması tələb edir. Bu məsələdə
bunlardan ilki dövlət qulluqçularının məsuliyyət daşımaları, digəri isə effektiv
məsuliyyət mexanizminin müəyyən edilməsidir.
Dövlət qulluqçularıının vəzifələrini lazımi qaydada yerinə yetirməmələri ilə
və səlahiyyətlərindən sui -istifadə ilə bağlı müxtəlif növ məsuliyyətləri yarana