FRANSUAZA SAQAN
72
Koriolan çiyinlərini çəkib üzünü çevirdi. Sonra hər şey-
dən iyrənən adam görkəmi ilə kağızları mənə uzatdı, çiy-
ni mi şappıldatdı və yorğun, əldən düşmüş halda stulda
yeri ni rahatladı.
– Saat neçədir, – soruşdum.
– Yoxsa elə beləcə… sakitcə ailə ocağına qayıtmaq fik-
rin də sən? – Koriolan, sanki, səksəndi.
– Bəs sən nə gözləyirdin?
– Daha sənə sözüm yoxdur! Yadında saxla ki, bütün
bun la rın baş verəcəyini əvvəlcədən görürdüm. Amma dü-
zü nü deyim ki, sən öz rəftarınla hətta məni belə hey rət-
lən di rə bildin.
Onun reaksiyası mənə qəribə göründü; sonra dü-
şün düm ki, bəlkə də, evdən getmək üçün əlimə bundan
yaxşı bəhanə düşməyəcək; indi biz Koriolanla birlikdə xoş
və sakit həyat yaşaya bilərdik; eyni zamanda o da ağlıma
gəldi ki, qaçmaq yox, əksinə, mübarizə aparmaq lazımdır.
Mən Koriolanın nəyi nəzərdə tutduğunu gözəl başa dü-
şür düm. O, mənim yerimdə olsaydı, həyəcan təbili çalar,
kö nül lü sürgünə yollanardı. Amma… Şübhəsiz… mən qə ra-
ra gəlməli idim.
Mən praktik xasiyyətə malik adamam: cibimdə 120
frank pul var; pijamam, hələ diş şotkamı demirəm, evdə
qal mış dı; bütün bunlar bir yana, gecə qalmaq üçün hara
ge də bilərdim ki? Hansısa qorxunc mehmanxanaya? Ət-
raf da olanların hamısı artıq bağlanmışdı... Digər tərəfdən
də, düşünəndə ki səhər acınacaqlı və bumbuz, soyumuş
otaq da yuxudan ayılırsan... Yox, bu, qətiyyən mənə gö-
rə deyildi. Geri qayıtmalı, Loransa onun miskin və şə rəf-
siz üsul larını başa düşdüyümü anlatmalı, dərhal yeni oyun
qay da ları müəyyən etməliydim: o, mənə pullarımı is
tə-
diyim kimi xərcləməyə mane olmamalıdır. Amma uzun
müd dət özümü təhqir edilmiş adam kimi apara bilmərəm:
da yan madan narazı adam rolu oynamaq da mənə görə
deyildi; sadəcə, buna gücüm yetməzdi. Hər halda, heç
vaxt bu rolda uğur qazana bilməmişdim.
Koriolan bunu çoxdan bilirdi; onu da bilirdi ki, böyük
qal ma qal qoparmaq əlimdən gəlmir; yeri gəlmişkən, on-
da bu çox gözəl alınardı.
Hər zaman olduğu kimi, hamı mənim haqqımda hər
şe yi əvvəlcədən bilirdi… Atacağım addımları proq noz laş-
BOYUNDURUQ
73
dır maq mümkün olduğu üçün bu, mənə yeni hərəkət is-
ti qa məti müəyyənləşdirməyə mane olurdu, daha dəqiq
de səm, məni nə isə fikirləşib tapmaq zərurətindən azad
edir di.
Bundan başqa, Loransı atmaq yox, öz yerində oturt-
maq istəyirdim. Nəyə görəsə əmin idim ki, onu çox asan-
lıqla barmağıma dolaya bilərəm. Hə, mən Loransı pis ta nı-
yır mışam... Qətiyyən ağlıma gəlməzdi ki, «xahiş edi rəm,
qazandığım pulları mənə ver» sözlərimə o, «yox, on
la-
rı özümə saxlamaq qərarına gəldim» cavabını verə bi lər.
Mə gər artıq çoxdan birlikdə yaşayan, eyni yatağı bö lü şən,
bir-birinə nəvaziş dolu sözlər söyləyən insanlar ara
sın da
belə bir şey baş verə bilərdimi? Doğrudanmı, be lə hə ya-
sız lıq etmək mümkündür? Axı Lorans özünün «əxlaqlı qa-
dın» adını hər zaman xüsusi dəyərləndirirdi...
Mən hər şeyi ölçüb-biçdim və elə bu axşam, is ti-is ti
onunla danışmaq həvəsimi itirdim. Buna gü cüm yet məz-
di. Yox, indi gedib studiyamda yatağa uzanacağam, mə-
sə ləyə isə səhər tezdən girişəcəyəm; onunla mehriban,
am ma kəskin danışacağam.
Mənzilə barmaqlarımın ucunda girdim, Loransın evdə
ol madığını biləndə rahat nəfəs aldım; onun bric oyunu
bə zən gecəyarısına qədər uzanırdı; sonra yatmaq üçün
ota ğı ma yollandım. İstənilən halda Lorans mənim hansı
qə ra ra gəldiyimi bilmirdi: axmaqlıq etmirəm, amma aşıb-
da şan qürurum üzündən onun əlimdən almaq istədiyi şeyi
ona bağışlayıram. Bax belə… nəticədə – o, məndən qat-
qat aşağı səviyyədədir. Öz-özümə «nə çılğınlıq etmək, nə
də başqa bir oyun çıxarmaq lazım deyil», – deyə-deyə,
de mək olar, o dəqiqə də yuxuya getdim.
Amma gecənin bir yarısı soyuq tər içində ayıldım. Nə
üçün cə zalandırıldığımın səbəbini başa düşmüşdüm: mən
var lı lar tayfası ilə qaynayıb-qarışmaq istəmişdim. Bu is-
təyin ürəyimdə cəmi on dəqiqə yaşamış olması bir o qə-
dər də vacib deyildi… Özü də bu, o vaxt baş ver miş di ki,
kos tyum geyinib ciddi görkəm alaraq mənə yeni dən hör-
mət etməyə başlayan qayınatamla çiyin-çiyi nə da yan mış
və ban kirin mənə tuşlanmış rəğbət dolu baxışları altında
özü mü qətiyyətli, özündənrazı, ləyaqətli, komfortlu və tə-
pə dən-dırnağa təhlükəsizlikdə hiss etmişdim.
FRANSUAZA SAQAN
74
Özümü «vacib» adam kimi hiss etmişdim. Gon bul ban-
kir mənə pul borc verməklə nə qədər faiz qa
za na ca ğı nı
izah edərkən bu, mənə, demək olar ki, maraqlı gö rün müş-
dü; hə, doğrudan da, alverçilər bu dəfə məni yol dan çı-
xa ra bil mişdilər, halbuki düz yeddi il onların ara sın da ya-
şa mış dım... özü də, azacıq da olsa, qaynayıb-qa rış ma dan…
Beləcə, ilk səhvimi buraxdığım yerdəcə cə za lan dı rıl-
mış dım; məni pullar cəzalandırmışdı (çox iyrənc sözdür,
hət ta şlyager sözündən də iyrənc); bununla belə, hansısa
mə qam da onlara inanırdım; inanırdım ki, artıq onlara əlim
ye tir; amma necə deyərlər, bank verdi, bank da aldı.
Günorta Loransın otağına yollandım; çarpayıda otur-
muş du… bizim çarpayıda… dizinin üstündə məcməyi vardı,
o isə suxarı xırtıldadırdı.
Təzə-tər, qırmızıyanaq, insanı həvəsə gətirən bir qa-
dın; kö kəlməyə meyilli olan qarabuğdayı qadınlar yet kin-
lik ça ğında çox yaraşıqlı olurlar; onlar yaşları artdıqca daha
da gö zəl ləşirlər; və mən təəssüf etdim ki, bu mənzərədən
elə də tez-tez ləzzət ala bilmirəm (bunu etməyə nə mane
olur du, başa düşmürəm).
Otağa girəndə nə istədiyimi yenə də dəqiq bil mir dim,
hal buki özüm üçün aydın və dəqiq bir məqsəd müəy yən-
ləş dirdiyimi xatırlayırdım.
– Salam, əzizim, – o, əllərini uzatdı, mən isə başımı
onun yumşaq və ətirli çiyinlərinə qoydum; bu doğma ət-
rin və üstümə yağan nəvazişlərin təsirindən bütün ən di şə-
lə rim yox olub getdi.
Düşündüm ki, axmaq bir fikrin təsirinə düşmüşəm, o
fikir məni yoldan çıxarıb… bu, şöhrətpərəstlik azarıdır; di-
gər tərəfdən, yəqin ki, Lorans onu ata biləcəyimdən qor-
xub. Məni alovlu bir istək, ümid öz ağuşuna aldı; birdən-
bi rə arvadımın səfeh olduğunu yəqin etmək istədim;
is tə dim əmin olum ki, doğrudan da, o, səfehdir, özü də
hər dən mənim hiss etdiyimdən də artıq dərəcədə səfeh.
Ona görə də qarşısında dübbədüz oturdum:
– Hə, nədir? Daha hirslənmirsən ki? Axı necə ağlına
gəl di ki, hansısa kassirin səni üzməsinə imkan verə bilə rəm?
Onun sifətində heyrət və hərislik, narahatlıq və nif rət
kölgələri dolaşmağa başladı; nə üçünsə kədərlə gü lüm sə-
di və mən onun necə öz taleyindən şikayət edib ağlamaq
is tə diyini hiss etdim.
Dostları ilə paylaş: |