114
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
Yerim əmim uşaqlarınkından da rahat olardı” – Nəcəf
düşündü.
Armenak və Akop ferma işçiləri idi. Nəcəf isə əmi
sinin şəxsi malheyvanını otarırdı. Günəş dağlara ya
yılmamış onlar yerlərindən qalxıb qoyunquzunu
örüşə çıxartdılar. Göydə bir parça duman yox idi. Bir
birinə söykənən dağların qarlı zirvəsi aydınca görü
nürdü. Rəngbərəng çiçəklərin ləçəyində brilyant
zərrəcikləri kimi şeh damcıları işıldayırdı. Yamyaşıl
çəmənliklərdən, gəvən kollarına, mamırlı daşlara sı
ğınmış boz torağaylardan, sarı, çəhrayı rəngli balaca
balaca quşlardan, ordaburda vəcdlə səssəsə verən
bülbüllərdən başqa heç nə gözə dəymirdi. Çobanlar
kimsəsiz çöllərdə darıxdıqlarından birbirindən ara
lanmırdılar. Onların sürüləri ayrılıqda otlayır, bəzən
də birbirinə qarışırdı. Nəcəf erməni dilində sərbəst
danışa bilməsə də, neçə illərdən bəri Akopla, Arme
nakla oturubdurub təmasda olduğuna görə deyilən
sözlərin çoxunu başa düşürdü. Armenak və Akop da
dilləri topuq vuravura azərbaycanca danışırdılar.
Qonşuluqdan əlavə, dağların qəribçiliyi də onları bir
birinə yaxınlaşdırmışdı. Sözsöhbətləri də ən çox qo
yunquzudan, malheyvandan, yağışdan, yağmur
dan, bulaqlardan, arandan, dağdan, azçox görüb
götürdüklərindən olurdu. Bir də ki, hərə öz itini
tərifləyirdi. Akop Nəcəfə deyirdi ki, o barədə sən yax
şısan, itləri yallı saxlayırsan. Sizin sürüyə canavar
bata bilməz. Armenak da gileyləndi ki, bizimki kolxoz
itidir, ferma müdirinin əlinə baxır, itlərə unu cirə ilə
verirlər. Bəzən də həftələrlə vermirlər. İtləri pendir
suyuynan, turş ayranla dolandırırıq. Səsimizi də çı
xardanda ağzımızın üstünə vurub oturdurlar yeri
mizdə. Amma ferma müdirinin iti pələng kimidir.
115
Daş y
ağan gün
Çünki özününküdür, gündə ikiüç dəfə yallıyır. On
dan da əlavə əlinə düşəni itinə verir. Fermanın itlə
rində heyhərəkət qalmayıb. Canavarın qabağına necə
çıxsınlar?! Həmişə bağlı saxladığımız balalı qancıq
olmasa, canavarların əlindən ağılda qoyunquzu qal
maz. Gecələr açıb buraxanda, arxayın yatıram. Ona
görə də çox vaxt boğazımdan kəsib balalı qancığa
yedizdirirəm. Qanıq itdir. İki il bundan qabaq tərə
kəmə çobanlarından bir yelinli qoyuna almışam. Kol
xozun itlərinə yazığım gəlir. İt unu nədir?! Ferma mü
dirimiz ona da göz dikir. Anbardan verilənin yarısını
utanmazutanmaz özləri götürür. Sonra da canavar
qoyunu aparanda bizim üzümüz danlanır. İtin yalına
göz dikməsin, canavar da qoyunu aparmasın. İtlərdə
hey qalıb ki, canavarın döşünə çıxsın?! Düzünü deyən
də də oluruq pis kişi. Yaxşısı odur ki, danışmayasan.
Biz də səsimizi içəri salmışıq. Deyirik altda qalanın
canı çıxsın. Bir də ki, ferma müdirinin nə vecinədi?!
Əksinə, ona sərf eləyir. Birini canavar aparanda beşinə
akt yazdırır. Bizə də deyirlər ki, gəl bu kağıza qol çək.
Biz də bilmirik nəyə qol çəkirik. Hünərimiz nədir
çəkməyək. Ferma müdiri anasının əmcəyini kəsənin
biridir. Yox desək, həqiqəti açıb ortalığa qoysaq, haqq
nahaq, yoğurubyapıb itbata düşən qoyunların ha
mısının günahını bizim boynumuza qoyacaqlar. Son
ra da ya gərək cəriməsini ödəyək, ya da ki, məhkəmə
qabağında oturaq. Kim kimin ərizəsini oxuyur?! Ağa
deyir sür dərəyə, sən də gərək səssizsəmirsiz sürəsən.
Armenak Akopun sözünü kəsdi:
– Akop, sənin də bu boşboğazlığın olmaya, – dedi.
– Səhərdən bəri köhnə palan içi tökürsən. Tutaq ki,
sədrin, ferma müdirinin tamahları güc gəlib bir qələt
di eləyiblər. İtlərə ayrılan unun dalına keçiblər. Tutaq
116
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
ki, canavar bir qoyun yeyəndə, beşinə akt yazdırıb,
dördünü özləri çırpışdırır. Buna Nəcəf neynəsin, mən
neyniyim?! Açıbağartsan, xatası öz başında çatlayar.
Gəl öz dərdimizdənodumuzdan danışaq.
Akop:
– Yox, – dedi, – Armenak, söz ki gəldi, gərək saxla
mayasan, deyib ürəyini boşaldasan. Yoxsa adamın
bağrı çatlayar.
Onlar aralıdan gələn yekəpər atlını görəndə söh
bəti dəyişdilər. Akop Armenaka göz vurub:
– Dağbəyi gəlir. Başımızın ağasına bax! Andranik
dir! İt oğlu, it! Yenə qırsaqqız olub yapışacaq yaxamız
dan! Zəhləmizi töküb deyəcək ki, araq ver. Bizim araq
zavodumuz var?! Düz beş litr tut arağı gətirmişdim.
Üzə salıb hamısını əlimdən aldı. Dişi qana batıb. Yenə
beynimizi xarab eləyib, həftə tamam olmamış gəlir ki,
vurmağa nə var?!
– Ver deyir, ver də! – Armenak irişdi. – İt aparan
olsun. Səndə yoxdursa, məndəki zoğal arağını ver, ca
nın qurtarsın. Yoxsa əl çəkən zibil deyil. Əlində ixtiya
rı var. Elə bilirsən, dağbəyi balaca vəzifədir? Bütün bu
yaylaqlara gələnlərin işi ondan aşır. Zəhrimardan
vurmasa, haqqnahaq deyəcək ki, filan yerdə zəmilərə
qoyun buraxılıb, sizin işinizdir. Filan yerdə gecəyə sa
lıb biçənəkləri otartmısınız. Bir bəhanə tapıb bizi abır
dan salacaq. Yaxşısı odur ki, bəri başdan verib ağzını
yumasan.
Onlar istehza ilə gülüşdülər. Armenakla Akop ba
yaqdan bəri xoruzlansalar da, yekəpər atlı yaxınlaşan
da özlərini yığışdırdılar. Cantaraq bədəni, çalğı bığla
rı, topa saqqalı, ətli sifəti olan, uzunboğaz çəkmə ge
yib, başına nişanlı papaq qoyan atlı onlara çatanda
cilovu dartıb, atı saxladı. Armenakla Akopa salam
verib, himcimlə Nəcəfi işarə etdi:
Dostları ilə paylaş: |