ƏLİ İldirimoğlu daş yağan gün Redaktor: Nadir Məmmədli
Yüklə 10,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
200 Ə li İld ırı m oğ lu yəndə naxoşluq tutur. Elə ki, xəstə oldu, dərmanzad kar eləmir. Yüzcə qram vursun, sağalıb duracaq aya ğa. Karapet çox zarapatlar eləyir. Məzəli bir sözü ya dımdan çıxmır. Burda deyim, siz də həm eşidin, həm də gülün: Alasan rus qızını, Üst-başını çist eləyə. Alasan gürcü qızın, Qohum-qardaşı dost eləyə. Alasan erməni qızını, Həmişə səni məst eləyə. Alasan müsəlman qızını, Şirin canına qəsd eləyə. Haa!.. Ha!.. – Andranik bu sözləri deyib şitşit şaq qanaq çəkdi. Armenakla Akop da ona baxıb güldülər. – Ədəbsizin biri, ədəbsiz! Saqqalı ağarsa da, ağlı ağarmayıb. Bizim Həsənli kəndində bu cür nalayiq danışan olsa, hamı üzünə tüpürər. – Nəcəfin dodaqla rı pıçıldadı. – Ara, bu Nəcəp ki, özünü pağır göstərir, ona inan mayın. Bizə ki, yeznə olur, çox bic oğlandır. Bilir ki, erməni qızı alsa, xoşbəxt olacaq. – Dağbəyi bu sözləri deyib, stəkanları doldurdu. – Bunu da bizim təzə yez nə nin sağlığına... Nəcəfin nifrət ifadə edən baxışları, dağbəyinin ya şına, vəzifəsinə yaraşmayan şit hərəkətlərində, sırtıq sifətində donub qalmışdı. Andranik zoğal arağından o ki var, dümlüyüb hal lanmışdı. O, göy otun üstündə o tərəfbu tərəfə çevri lib arxası qatda uzandı. Daş dəvənin qarnının altına baxaraq: 201 Daş y ağan gün – Eee!.. Armenakcan! Akopcan! Astos! Qədrimi bilmirsiniz, – dedi. – Erməni xalqının qarşısındakı xid mətlərimi saymaqla qurtarmaz (Nəcəf onun söz lərini başa düşməsin deyə Andranik ermənicə danışırdı). Türklər orada ermənilərə neynəmişdilərsə, biz burda azərbaycanlılardan on əvəzini çıxdıq. Dobut, Eyvazlı, Qədili, Hovlu, Əliqulu, Hasan, Xıdır, Abdallı... hələ çoxunun da adı yadımdan çıxıb, deyə bil mədim. Ha mısını yandırıb dağıtdıq. Adamlarının birini də sala mat buraxmadıq. Təktük müsəlman əli miz dən qaçıb qurtardı. Müsəlman kəndlərini yerlə yeksan elədik, bizim ordumuz, toptüfəngimiz vardı. Müsəlman kəndlərində də dördbeş adamın tüfəngi olaolmaya. Qabağımızda duruş gətirmirdilər. Ha!.. ha!.. – O, fəxrlə gülüb əlini tük basmış sinəsində gəzdirdi. Armenakla Akop altdanaltdan Nəcəfə göz vurub, işarə edirdilər ki, keflidir, nə danışdığını bilmir. Onun zəvzəməsinə bənd olma. Nəcəf isə onsuz da sakitcə dayanıb içəridən qovrulurdu. “Eybi yoxdur Andra nik, nə qırıldadırsan qırıldat. Sən bu dağların bəyi ol, mən də çobanı. Haçansa, haradasa qabaqlaşarıq. Al lah ya sənə verər, ya mənə. Onda bilərsən ki, qan tökməyin, ev yıxmağın, Nəcəfi yetim qoymağın axır aqibəti necə olur” – özözünə düşündü. Andranik danışadanışa xumarlanıb yuxuya getdi. Gün əyilmişdi. Armenak onu dümsükləyib oyatmaq istədi ki, yığışıb getsinlər. Andranik yuxuluyuxulu: – Ara, mənə mane olmayın. Siz rədd olub buradan gedin, – dedi. – Mən istirahət edirəm. Haçan kefim istəsə gedəcəyəm. Bu türk gədəsi yeznə olsa da, fasığ adama oxşayır. Ona etibar eləməyin. Girəvə düşsə ba şını bədənindən üzün. Qoy düşmənlərimizin sayı heç olmasa bir nəfər azalsın. 202 Ə li İld ırı m oğ lu Armenakla Akop gördülər ki, Andranik getdikcə sərsəmləyib ağzına gələni danışır, xəcalətlərindən on dan uzaqlaşmaq qərarına gəldilər. Andraniki bulağın kənarında yuxulu vəziyyətdə təktənha qoyub, tez Daş dəvədən aralaşdılar. Andranik hələ də sayıqlayıb əlli dərənin suyunu birbirinə qatırdı. – Türklər bizə zülm eləyib... Musur man kəndlərini yaxşıca dağıtdıq. Azərbaycanlıları uşaqlıböyüklü milçək kimi qırdıq... Bu yeryurdu azərbaycanlıların əlindən zorla qopartdıq... və sair və ilaxır... Çobanlar bu qanqaraldıcı sözləri eşitməmək üçün sürüləri təpənin o üzünə aşırıb, Andranikdən canları nı güclə qurtardılar. Nəcəfgilin yurd saldığı yer yol ağzı olduğundan dağbəyi buradan əl çəkmirdi. Zoğal arağının iyinə o, həftə səkkiz, mən doqquz hərlənibfırlanıb, kəsirdi Akopla Armenakın başının üstünü. Əvvələvvəl bir bəhanə ilə onları asıbkəsir, akt yazacağı, yaxalarını milis idarəsinə verəcəyi ilə hədələyirdi. Elə ki, Arme nak yağlı dilini işə salıb zoğal arağının adını çəkirdi, Andranik yumşalıb ipək kələfinə dönürdü. Daş dəvə nin altında yeyibiçdikdən sonra onlardan əl çəkirdi. Armenakla Akop dağbəyinin əlindən boğaza yığıl mışdılar. Yediklərini, Andranik burunlarından gəti rirdi. Nəcəf isə əsla dillənmirdi və daxilən Andraniklə harada, necə hesablaşacağı barədə düşünürdü. Artıq yay yarıdan keçmişdi. Dəvələr üzü arana tərəf yatırdı. Yaxınuzaq təpələrdə, düzlərdə tikilən ala çıqlar günbəgün sökülüb seyrəlir, yollarda köç əlin dən tərpənmək olmurdu. Kimsəsiz qalan yurd yer lərindən, boş ağıllardan, qarğaquzğundan, ordaburda vurnu xan tülkü və çaqqaldan başqa heç nə gözə dəymirdi. 203 Daş y ağan gün Bazar ertəsi, neçə aydan bəri qonşuluq etdikləri ermənilər alaçıqlarını sökməyə başladılar. Nəcəfin əmisi arvadı Qönçə xala isə həmin gün yola çıxmağı məsləhət görmədi. Nəcəfə təpinib dedi ki, ağlını başı na top elə, nəhs iş tutma. Erməniyə baxma, müsəl mançılıqda duz günü yola çıxmazlar, düşərdüşməzi olar. Aya dözən, günə də dözər. Allah qoysa, çərşənbə günü yıryığış eləyib, cümə axşamının səhəri Allah, Məhəmməd, ya Əli deyib tərpənərik. Nəcəf Qönçə xa lanın dedikləri ilə razılaşdı. Armenakla Akop köçlü külfətli yola düşdülər. Onlar birbirindən mehriban lıqla ayrıldılar. Armenakın Nəcəfə axır sözü bu oldu ki, o Andranikin dediklərinə baş qoşma. Özün görür sən ki, boşboğazın biridir. Sözünün dalınıqabağını bilmir. Ağzına gələni tullayır. Üzü qara olsun, bizim özümüzü də xəcalət elədi. Əslində o Andranikin mur dar üzünü görməmək üçün tez köçürük ki, ondan yaxa qurtaraq. Nəcəf, sənə axır sözümüz bir də odur ki, bizdən sonra nə qədər qalacaqsınız, özünüz bilər siniz, amma çalış Andranikdən aralı ol. Ondan nə desən çıxar. Andraniki bizdən yaxşı tanıyan yoxdur. Yaxşılıqdan başqa əlindən nə desən gələr. Gördün ya xınlaşmaq istəyir, yaxanı onun əlinə vermə. Bir bəhanə ilə aradan çıx. – Arxayın olun, sizə yaxşı yol! – Nəcəf çoban yol daşlarının dedikləri ilə razılaşdığını bildirib, onlardan mehribanlıqla ayrıldı. * * * Avqustun ortaları idi. Təktük yerlərdə alaçıq gö rünürdü, dağlar getdikcə qəribsəyirdi, boz torağay lar, səhəraxşam bu yaşıl çöllərə xoş təranələr yayan nəğməkar quşlar dağların kimsəsizləşməsindən məyus Yüklə 10,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|