204
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
olubmuş kimi, mamırlı qayaların çuxurlarına, tikanı
adamın əlini ilan kimi sancan gəvən kollarının dibinə
qısılmışdılar, həmişəki kimi vəcdlə oxumurdular.
Nəcəfin yurd qonşuları köçəndən sonra onun özü də
darıxmağa başlamışdı. Hərdən Andranikin səsi gəlir
di. Nəcəf onun qaraltısını görən kimi sürünü başqa
səmtə döndərib, əli yüzlərlə müsəlmanın qanına ba
tan və bununla da fəxr edən Andraniklə qarşılaşma
mağa çalışırdı. Qoyunları dalda bir yerə verib, özü
qənşərdə dayanırdı. Alabəzək tütəyi ilə otu saralıb
solmaqda olan səfalı dağların dərdinə şərik olurmuş
kimi qəlbləri ehtizaza gətirən nisgilli havalar çalırdı.
O, çaldığı tütəyin yanıqlı səsində Köhnə Həsənlinin
xarabalıqlarını, tilsimə düşmüş Daş dəvəni, gecəgün
düz xısınxısın pıçıldayıb göz yaşı tökən və nisgilini
bu dağlaradaşlara car çəkən çeşmənin iniltisini, ala
paça madyanın gavur əlində girinc qalmasını tərən
nüm eləyirdi.
Köçməyə bir gün qalmış Nəcəf qoyunquzunu el
yolundan aralıdakı yamaca verib, özü yumşaq otların
üstündə uzanıb dərindərin fikrə getmişdi. Aranı dağa
daşıyırdı, dağı arana. Arabir yay günəşinin ilıq şüaları
altında xumarlanıb mürgü vururdu. Bu heyn də arxa
da at fınxırtısı eşidildi. Nəcəf yerindən qalxıb, həmin
səmtə baxdı. Andranik alapaça madyanın üs tün də
yanpörtü oturub, düz Nəcəfə tərəf gəlirdi. Nəcəf gör
dü ki, onun gözündən yayınmaq mümkün olmaya
caq, çarəsizlikdən Andranikin qabağına yeridi. And
ranik lovğalovğa:
– Ara, yeznə, haralarda itibbatmısan, neçə gündür
görünmürsən, – dedi. – Ki, qorxursan məni qonaq eli
yəsən?
205
Daş y
ağan gün
– Alaçığımızın qapısı həmişə qonaq üzünə açıqdır.
– Nəcəf təmkinini pozmadan ona cavab verdi. – Aclı
ğın varsa, buyurun gedək evə, – əlavə etdi.
Andranikin kefi duruldu:
– Ara, belə ki, danışırsan, pis yeznə olmayacaqsan,
– dedi. – Ki, düzünü axtarsan, bu gün çörək yemə mi
şəm. Ancaq evə getsəm, uşaqlara əziyyətinə olar. Yax
şısına odur ki, sən bir toyuq soyutması elətdir, bir az
da pendirçörək götür, get həmişəki yerə. Mən də yu
xarılara baş çəkib gəlirəm. Orada görüşərik. Bildin də,
haranı deyirəm? Daş dəvənin altındakı bulağın üstü
nü... Səndən də şikayət var, eli, guya ki, gecələr qonşu
permaların örüşünü otardırsan. Onlar bilsə ki, bizim
yeznəmiz olmusan, mənə belə yalanlamazlar. Mən də
belə səpeh sözlərə baxmıram. Deyirəm, rədd olun ge
din başımdan. O türk balası parağat adamdır, elə iş
görməz.
Nəcəf andaman elədi ki, istər gecə olsun, istərsə
gündüz, heç kimin örüşünə qoyun buraxmayıb. Son
ra da Andranikin könlünü almaq üçün:
– Yolunu çoxdan gözləyirəm, – dedi. – Elə yaxşı
yerdə əlimə düşmüsən. Dediyin qaydada, mən həmin
yerə gedirəm. Sən də gəl, ancaq ləngimə.
...Nəcəfin başqa çarəsi yox idi. Qonaqlıqdan boyun
qaçırsaydı, Andranikin əlindən qurtara bilməzdi. Ona
görə də məcbur olub, teztələsik yeməkiçmək hazırlı
ğı görüb, Andranikdən qabaq Daş dəvənin altından
çıxan bulağın başında oldu. İçərisində araqkonyak
dan başqa hər cür yemək olan dəstərxan açıb Andra
niki gözlədi. Çox keçmədi ki, Andranik özünü yetirdi.
Andranik süfrədəki yeməkləri görəndə gözləri işıq
landı. Tez atdan düşüb çiynindəki qoşalüləni bir
kənara söykədi. Tərkindəki sicimi açıb alapaça mad
206
Ə
li
İld
ırı
m
oğ
lu
yanı hörüklədi. Yəhərin qaşındakı balaca heybədən
araqla dolu iki yarımlitrlik şüşə çıxardıb ortalığa qoy
du. Və sonra Nəcəfə məhrəm nəzər salıb:
– Armenakla Akop ki sənnən yoldaş olublar, dost
luq eləyiblər, ağıllı iş görüblər. Elə ki, bizim yeznəsən,
sənə hörmətim artıb, – deyib kədərli köks ötürdü. –
Ara, Nacap, Silva kepimə xarablayıb, – əlavə etdi. –
Moskvada oxuyan qızımı deyirəm. Ondan pis xəbər
gəlib. Sabah gərək idarədən icazə alıb, təcili Moskva
ya gedim.
Andranik sözün dalını gətirmədi. Oxunu atıb ya
yını gizlətdi. Əslində məsələ başqa cür olmuşdu.
Andra nik Moskvadan qayıdandan bir neçə gün sonra
Silvanın əri Solomon Betker onu evindən qovmuşdu.
Betker əvvəldən şübhələnmişdi ki, Silva təkcə ona
yox, başqalarına da dil verib və çoxları ilə intim əlaqə
saxlayırmış və bətnindəki uşaq da başqasındandır.
Betkerin əvvəlki arvadı Yelena onun yerinə su calayıb,
ailəsini dağıdan Silvanı izlətdirib, cavan bir oğlanla
biabırçı vəziyyətdə şəklini çəkdirmişdi. Betkeri tovla
yıb onun ailəsinə nifaq salan Silvanın, oynaşları ilə
eyşişrətdə olarkən gizlicə çəkdirdiyi şəkilləri paketə
qoyub ərinə göndərmişdi. Solomon Betker fotoşəkilləri
görəndə dəhşətə gələrək, elə həmin gün üzü üzlər
görmüş pozğun qadını evdən qovmuşdu. Həm də Sil
va ilə şərtləşmişdi ki, qarnındakı altıaylıq uşağı doğu
landan sonra həkim müayinəsindən keçirəcək, onla
rın qan qrupu uyğun gəlsə, uşağa himayədarlıq edib
həddibüluğa çatana qədər ona aliment verəcək. Uşaq
başqasından olduğu təqdirdə onu özünə yaxın qoy
mayacaq. Silva uşağın başqasından olduğunu bilirdi.
Və bilirdi ki, Betkerin dediyi kimi, uşaq yoxlamadan
keçsə və bic olduğu sübuta yetərsə, rüsvay olacaq.
207
Daş y
ağan gün
Ona görə uşağı bir gecənin içində tələf etmişdi. Sonra
da özünü duruluğa çıxartmaq üçün atası Andranikə
belə bir məktub yazmışdı ki, Solomon Betker alim
olsa da, insanlıqda haqqı yoxumuş. Məni hər gün dö
yür, incidir, təhqir edirdi. Ona görə də Betkerə tüpü
rüb ondan boşandım. Və o cür əclaf adamdan olan
uşağın sonra başımıza əngəl ola biləcəyini nəzərə alıb
rədd elədim... Ata, siz burda olanda özümü sındırma
maq və qanınızı qaraltmamaq üçün ərimlə mənim
aramdakı konflikti açıbağartmırdım. Sən demə, Bet
ker əvvəlki arvadı Yelenanı sevirmiş. Ondan ayrılma
ğa peşman imiş. Ona görə də gündə bir bəhanə tapıb
məni incidirdi ki, baş alıb gedim, Yelenanı geri qaytar
sın. Yelena onun əclaf adam olduğunu bildiyi üçün
Betker nə qədər yalvarsa da, onu yaxına buraxmırdı.
Yelena podruqalarına deyirmiş ki, Betkerin əlindən
canımı güclə qurtarmışam. İki dünya bir olsa, təzədən
onunla bir yastığa baş qoya bilmərəm. Oğlanları da
ondan üz döndərib. Çoxlu mübahisələrdən sonra Ye
lena oğlanlarının dərdindən Betkerlə razılaşıb. Onlar
indi bir yerdə yaşayırlar. Əslində Yelena özü də yönlü
vücud deyil. Ancaq innən sonra bunların mənə dəxli
yoxdur, özləri bilər. Bir sözlə, Betkerlə aralandığım
üçün özümü xoşbəxt hesab edirəm. Ona görə də ana
mı başa sal ki, məndən ötəri xiffət eləməsin. Sən özün
də bu məsələni ürəyinə salma.
Andranik Silvanın adını təəssüflə çəksə də, onun
yazdığı məktubu, başına gətirilən əhvalatları açıb
ağartmadı. Bircə onu dedi ki, Silva xəstələnən kimi
olub, gərək Moskvaya gedəm. Nəcəf onun dediklərinə
inandığı üçün, Andranikin dərdinə şərik olurmuş
kimi:
– Allah şəfa versin, – dedi.
Dostları ilə paylaş: |