ƏLİ İldirimoğlu daş yağan gün Redaktor: Nadir Məmmədli
Yüklə 10,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
184 Ə li İld ırı m oğ lu alimləri əllaməlik edib, bunu başqa cür yozurlar. Guya ki, bu ərazilər, hətta azərbaycanlıların yaşadığı dədəbaba torpaqlarının çoxu belə tarixən onlara məx susdur. Əlbəttə, bu, cəfəng fikirdir. Məsələn, erməni tarixçisi Aşot Osipoviç Artunyan Andranik Ozanyanın tərifini göylərə qaldırıb və kitabında gös tərir ki, o, humanist, alicənab sərkərdə olub. Eyni za manda Andranik Ozanyanın 1924cü ildə Amerikada dərc etdirdiyi “Qafqaz cəbhəsi” gündəliyindən misal gətirir. Həmin gündəliyə görə Andranik Ozanyan 1915ci ilin aprelində Türkiyənin Dalaman ətrafındakı bir kəndində 700 insanı amansızcasına qətlə yetirib. Tarixçi yoldaşlardan biri mənə danışıb ki, o vaxtlar Andranik Ozanyan müsəlmanlara qarşı misli görün məmiş cinayətlər törədib. İş o yerə çatıb ki, Altıncı Qafqaz korpusunun komandiri, generalmayor Dmit ri Konstantinoviç Avatsiyev Baş Qərargaha raport ya zıb ki, Andranik Torosoviç Ozanyan müsəlmanlara qəddarcasına divan tutur, şəhər və kəndləri qırıbta layır, dinc əhalini qocalıcavanlı qətlə yetirir... Solomon Betker əsəbiləşən kimi oldu və: – Ay mənim əzizim, təəssüf ki, sizin erməni mil lətinin içərisində belələri çoxdu, – dedi. – Çeburda nidzenin sizə dediyi kimi, əgər Mağalyan adlı dələduz bir erməni amerikanları aldadıb, təkcə Azərbaycanda yox, bütün dünyada dahi bəstəkar kimi məşhur olan Üzeyir Hacıbəyovun “Arşın mal alan” komediyasını öz adına çıxırsa, erməni alimlərinin – Azərbaycan tor paqları tarixən bizim olub – deməsinə təəccüblənmək lazım deyil. Buna sadəcə olaraq, gülmək lazımdır. Gərək tarixçi tarixi özünə güldürməsin. Onu da düşü nürəm ki, bu günsabah Silvadan uşaqlarımız olacaq. Ermənilərin ünvanına xoşagəlməz sözlər deyiləndə 185 Daş y ağan gün bundan mənim övladım xəcalət çəkəcək. Bütün bun lara baxmayaraq, qohum olandan sonra mən də, öv ladlarım da mütləq ermənilərin təəssübünü çəkmə liyik, başqa cür ola da bilməz. Solomon Betker ikrahla başını buladı və onun ba xışlarında acı bir istehza dolaşdı. Dərin fikrə gedən qayınatasına yarızarafatla: – Baax, beləbelə işlər, mənim sevimli Silvamın atası, hörmətli qayınatam, – dedi. – Gördüm, bu hadi sələrdən hali deyilsən. Ona görə uzunuzadı danışıb sizi yorsam da, istəyirəm, məsələnin əsl kökünü bilə siniz. Andranik Poqosyan yeznəsinin fikrini təkzib etmə yə söz tapmadığı üçün dillənmədi. Solomon Betker sifətini turşudaraq: – Yəqin ki, o “əclaf” dediyiniz gürcü alim işlədiyi arxivin sənədlərindən bunları dəqiq bildiyi üçün adı nı daşıdığınız Andranik Torosoviç Ozanyanın şərəfinə badə qaldırmağı özünə rəva bilməyib. Ondan zəhləniz getsə də, görünür, Eduard Çeburdanidze özünəsö zünə hörmət eləyən, ləyaqətli adamdır. Siz də nahaq yerə onun sözlərindən əsəbləşmisiniz. O cür prinsipi al adamlardan mənim də xoşum gəlir. Bir də ki, çalı şın tanımadığınızbilmədiyiniz adamların yanında Andranik Ozanyan barədə söhbət salmayın. Axı, köhnə palan içi tökməyin nə mənası var?! Solomon Betkerin dodağı qaçdı. O gülümsəyərək: – Andranik torosoviçlərə, paskeviçlərə, qriboye dev lərə, lazerevlərə... minnətdar olun ki, Qafqazda, xüsusən müsəlman torpaqlarında siz ermənilərə ge niş meydan verilib. Atınızı sağa da çapırsınız, sola da. Nə qədər ki, onların sələfləri yaşayır, sizə zaval yox dur. Bundan əlavə Amerikadan, Fransadan belə bü 186 Ə li İld ırı m oğ lu tün erməni lobbisi də arxanızdadır. Ancaq düşünürəm ki, tarixi baxımdan tutduğunuz bu yolda sizi heç də yaxşı aqibət gözləmir. Çalışın, özünüz özünüzə güvə nin. Güclülərin qoltuğuna qısılıb başqalarına dirsək göstərməyin axırı yoxdur. Ermənilər tarixən başqala rının əlində alətə çevrilib, Qafqazın abhavasını korla maqla öyünürlərsə, buna ancaq istehza etmək olar. Erməni millətçiləri bir vaxt ayılıb başa düşəcəklər ki, türklərə, xüsusilə azərbaycanlılara qazdıqları quyuya özləri düşüb. Bunu mən yox, yaşadığımız və yaşaya cağımız tarix deyir. Ortalığa ağır sükut çökdü. Solomon Betker nə demək istəyirdisə, Silva otağın qapısını açıb içəri da xil oldu. Silvanın nazqəmzə ilə Solomon Betkerlə ya naşı oturması söhbətin istiqamətini dəyişdi. Onlar xoş əhvaliruhiyyə ilə danışıb şənləndilər. Andranik üzə vurmasa da, Solomon Betkerin bayaq dediklərindən sonra ovqatı təlx olmuşdu. Bunu hiss edən Solomon Betker qayınatasının könlünü alıb onda xoş ovqat ya ratmaq üçün nə qədər məzəli sözlər danışsa da, And ranik Poqosyanın qaşqabağı açılmırdı. Eduard Çebur danidzenin, Solomon Betkerin dedikləri barədə düşü nüb dərin fikrə getmişdi. Onun xəyal dünyasında gö zünə İrəvan məliklərinin yürütdüyü millətçilik siya sətinin girovuna çevrilməkdən bezmiş ucubucağı görünməyən erməni köçü görünürdü. Onlar illərdən bəri işlətdikləri bəd əməllərin ucbatından tezgec üzləşəcəkləri faciəni anlayıb, məskunlaşdıqları tor paqları, yurdyuvalarını atıb müxtəlif xarici ölkələrə üz tutmuşdular. Eduard Çeburdanidzenin, Solomon Betkerin sözlərindən sonra gözlərinə qatı duman çökən Andranik Poqosyan, xaraba qalan erməni şəhər 187 Daş y ağan gün və kəndlərini göz önünə gətirib vahimələnir və Ha yastan dağlarını dumançən almamış sanki özü də o köçə qoşulub hara isə baş alıb getmək istəyirdi. * * * Andranikin Solomon Betkerin dəmdəsgahlı evində günü xoş keçirdi. Ondan olsaydı, yeznəsinin evində aylarla qalardı. Ancaq Fərmanla təsadüfən qarşılaşa biləcəyini nəzərə alıb, bazar günü yola düşmək qəra rına gəldi. Çünki ovcunun içi kimi bilirdi ki, “Mosk va” mehmanxanasında vəd etdiyi qonaqlığına görə, Fərman bazar günü işə çıxmayacaq. Fərmanın gözünə görünməmək üçün belə bir fürsəti əldən vermək ol mazdı. Odur ki, Fərman ailəlikcə “Moskva” mehman xanasının foyesində dayanıb səbirsizliklə onun yolu nu gözlədiyi məqamda, Andranik “MoskvaYerevan” qatarına əyləşib yola düşdü. O, arxası üstə uzanıb, Moskva səfəri barədə təəssüratını xatırladı. “Silva ağıllı iş görüb. Cibində siçan oynayan gədəgüdələr dən sə, Betker kimi yaşlısı yaxşıdır. Bir də ki, cavana gedən yumruq yeyər, qocaya gedən quyruq. Həm də yəhudilərin hər yerdə sözü keçir. Betker kimi məşhur bir alim bizə lazımdır. Harda olsa ermənilərin tərəfini saxlayacaq. Ondan olanlar da əmdiyi südə çəkəcək, ermənilərin sözünü deyəcək. Qoy bizim hər yerdə, dünyanın bütün ölkələrində təəssübkeşlərimiz olsun. Eh Silva! Silva! Mənim ağıllıkamallı qızım! Doğru dan da atana çəkmisən. Atababaların kimi uzaqgörən sən. Biz azsaylı xalqıq. Lakin dünyanın əksər dövlət lərinin başında duranların cilovu əlimizdədir. Gün doğandan günbatana hər yerdə erməni barmağı var, bizə zaval yoxdur. İndən belə mənim Silvam barmağı nı hara tutsa, Betker üzünü ora çevirməlidir”. Yüklə 10,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|