Elmi ƏSƏRLƏR, 2017, №3 (84) nakhchivan state university. Scientific works, 2017, №3 (84)
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
73 gübrə normalarının təsirindən bitkilərdə yarpaq səthinin ölçülərinin dəyişkənliyi cədvəldə aydın şəkildə öz əksini tapmışdır. Hər iki sxemdə yarpaq səthi ölçülərinə görə ən çox artım N 120 P 60 K 90 (fon)+5kq Zn və N 150 P 90 K 90 (fon)+5kq Zn variantlarında olmuşdur. Müxtəlif mineral gübrələr və mikroelement tətbiq olunmuş bütün variantlarda qarğıdalı bitkisinin yarpaq səthinin ölçüləri nəzarət variantı ilə müqaisədə üstünlük təşkil etmişdir. Təcrübənin I sxemində N 120 P 60 K 90 (fon)+5kq Zn variantında nəzarət variantı ilə müqaisədə qarğıdalı bitkisinin yarpaq səthinin ölçülərində 443 sm² artım müşahidə olunmuşdur. O cümlədən təcrübənin II sxemi üzrə müxtəlif mineral gübrələr fonunda mikroelemet tətbiq olunan variantda N 150 P 90 K 90 (fon)+5kq Zn variantında nəzarət variantı ilə müqaisədə bitkinin yarpaq səthinin ölçülərində 539 sm² artım müşahidə olunmuşdur. Cədvəl Müxtəlif mineral gübrə (NPK) normaları fonunda Mg, Cu, Zn mikroelementlərinin qarğıdalı bitkisinin yarpaq səthinə təsiri S ıra № -si Variantlar Yarpaq səthi (sm²-la) Or ta he sa bl a sm ² Artım Təkrarlar Nəzarət Fon I II III IV sm ²- la % -l ə sm ²- la % -l ə I Sxem 1 Nəzarət (gübrəsiz) 621 585 567 510 571 _ _ _ _ 2 N 120 P 60 K 90 (fon) 705 648 698 765 704 133 23,2 _ _ 3 Fon+5kq Mg 757 819 883 835 823 252 44,1 119 16,9 4 Fon+5kq Cu 945 898 882 992 929 358 62,6 225 31,9 5 Fon+5kq Zn 1017 1009 1008 1025 1014 443 77,5 310 44,0 II Sxem 1 Nəzarət (gübrəsiz) 585 492 645 558 570 _ _ _ _ 2 N 150 P 90 K 90 (fon) 772 826 891 865 838 268 47,0 _ _ 3 Fon+5kq Mg 981 940 1026 924 967 397 69,6 129 15,3 4 Fon+5kq Cu 1044 974 1035 1026 1020 450 78,9 182 21,7 5 Fon+5kq Zn 1098 1162 1056 1121 1109 539 94,5 271 32,3 Apardığımız tədqiqat işinin nəticəsi olaraq bitkilər arasındakı artım fərqini %-lə ifadə etsək, onda aralarındakı fərq cədvəldə qeyd edilən kimi olmuşdur. Cədvəldən göründüyü kimi qarğıdalı bitkisinin yarpaq səthinin ölçüləri həm öz aralarında, həm də nəzarət variantı ilə müqayisədə biri- birilərindən fərqlənirlər. Təcrübənin 1-ci əkin sxemində nəzarət variantı ilə müqaisədə fon variantında 23,2% artım müşahidə olunmuşdur. Müxtəlif mineral gübrələr fonunda mikroelement tətbiq olunan variantda isə ən yüksək göstəricisi N 120 P 60 K 90 (fon)+5kq Zn variantında 77,5% artım müşahidə olunmuşdur. Təcrübənin 2-ci əkin sxemində nəzarət variantı ilə müqaisədə fon variantında 47,0% artım müşahidə olunmuşdur. Mikroelemet tətbiq olunan variantda isə bitkinin yarpaq səthinin ölşülərində ən çox N 150 P 90 K 90 (fon)+5kq Zn variantında 94,5% artım müşahidə olunmuşdur. Nəticə: Müxtəlif mineral gübrələr fonunda mikroelemetlərin tətbiqinin əhəmiyyətinə dair aparılmış tədqiqata əsasən belə nəticəyə gəlmək olar ki, mikroelemetlərin tətbiqi qarğıdalı bitkisinin inkişafını sürətləndirməklə bərabər, bitkinin yarpaq səthinin ölçülərinə də olduqca müsbət təsir göstərir. ƏDƏBİYYAT. 1. Güləhmədov Ə. N., Quliyev Ş. M., Canlıların həyatında mikroelementlərin rolu. Bakı: Gənclik, 1967, 62 s. 2. Hacıyev Cəmil Əli oğlu, Hüseynov Məşədi Məhərrəm oglu. Əkinçilik. Bakı: Araz nəsriyyatı, 2009, 354 s. 74 3. Məmmədov Z. Bitkilərin məhsuldarlığına mineral elementlərin təsiri.Bakı: Azərnəşr,1970,72 s. 4. Məmmədov Q.Y., İsmaylov M.M. Bitkiçilik. Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı, 2012, 356 s. 5. Musayev Ə.S., Hüseynov H.S., Məmmədov Z.A. Dənli-taxıl bitkilərinin seleksiyası sahəsində tədqiqat işlərinə dair tarla təcrübələrinin metodikası. Bakı, 2008, 87 s. 6. Sadıqov İ. Qarğıdalının məhsularlığına aqrotexnikanın təsiri. Bakı: Azərnəşr,1974, 75 s. 7. Sadıqov İ., Əliyev H., Heydərli Ə. Bakterial və mineral gübrələrin qarğıdalıya verilməsi. Bakı: Azərnəşr, 1971, 41 s. 8. Şəkuri B.Q. Azərbaycan torpaqlarının geokimyəvi xüsusiyyətləri. Bakı: ,,MBM” MMC, 2011, 320 s. 9. Təlai C.M., Musayev Ə.C., Rzayev M.Ü., Əzizova N.H., Əbdürrəhmanov Ə.S., Dünyamalıyev S.Ə. Suvarma şəraitində tarla bitkilərinin becərilməsinə dair tövsiyələr. Bakı: Müəllim, 2012, 52 s. 10. Шкляев Ю.Н Магний в жизни растений. Москва: Издательство ”Наукаˮ, 1981, 96 с. 11. McKee, G.W. 1964. A coefficient for computing leaf area in hybrid corn. Agron. J. № 56 p. 240-241 ABSTRACT Fikrat Hasanov Impact of microelements on the leaf surface of the corn plant in the background of mineral fertilizers in conditions of Nakhchivan Autonomous Republic The research was realized in the Sharur department of "Araz" Scientific-Production Association of Nakhchivan Autonomous Republic named after Hasan Aliyev. There have been studied the impact of microelements on the leaf surface of “Zagatala 68”corn plant species in the background of mineral fertilizers. The research work was carried out in two planting schemes. In the first scheme of research, studied the impact of nutrition with N 120 P 60 K 90 (background) and microelements each for 5 kg Mg, Cu, Zn were on the basis of background, and in the second scheme of experience was studied the influence of nutrition according to control N 150 P 90 K 90 (background) and according to background with Mg, Cu, Zn micro fertilizers. Determined that with increasing norms of fertilizers micronutrient fertilizers affect the leaf surface of the corn plants in various degrees, Thus, according to the size of the plant leaf surface when Zn micro-element is applied more growth was observed. РЕЗЮМЕ Фикрет Гасанов Влияние микроэлементов на площади листьев растение кукурузы на фоне минеральных удобрений в условиях Нахчыванской Автономной Республике Исследовательские работы были проведено в почвенно-климатических условиях опорного пункта Шарурского района, НПО «Араз» имени Г. Алиева. Подробно исследовано влияние микроэлементов (Mg, Cu, Zn) на разных фонах: N 120 P 60 K 90 и N 150 P 90 K 90 минеральных удобрений на рост, развитие и площади листьев кукурузы Zaqatala-68. Выявлено, что повышение норм минеральных удобрений и микроэлементов способствуют лучшему развитию листьев кукурузы. Выяснено, при норме N 150 P 90 K 90 минеральных удобрений с добавкой микроэлемента 5 кг Zn способствует самому большему площади листьев растение кукурузы. NDU-nun Elmi Şurasının 27 aprel 2017-ci il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 08) . Məqaləni çapa təqdim etdi: Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent M. Piriyev Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|