Hər bir azərbaycanlı üçün yaddaş kitabı
Yüklə 10,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Nazim Tapdıqoğlu 4 dekabr 1731-ci U - Səfəvilər Osmanlılarla döyüşdə Təbrizi itirirlər... 4 dekabr 1742-ci il - İranxarab düşərgəsinə çəkilən Nadir şah ötəri bir məh kəmədən sonra günahsız oğlu Rzaqulunun gözlərini çıxartdırır... 4 dekabr 1914-cü il - Təxminən ay yarım davam edən Sarıqamış aməliyyatı keçirilir. Türk ordusu məğlub olur... 4 dekabr 1988-ci il - Bakıda Azadlıq meydanında noyabrın 17-dən davam edən kütləvi etiraz mitinqi amansızcasına, zorakılıqla dağıdılır... 4 dekabr 1991-ci il - Kərkicahan qəsəbəsinin bir hissəsini tutmuş erməni quldurları oradan qovulub çıxarılır. İtkilər (qəsəbə sakini Osman Səfərov qətlə yetirilir, 3 nəfər ağır güllə yarası alır) və dağıntılar olur... 4 dekabr 1991-ci il - Ağdam rayonunun Cinli kəndi ermənilər tərəfindən atəşə tutu- lur... 5 dekabr 1132-ci il - Səncər Xorasana yenicə çatmışdı ki, Mahmudun oğlu şahzadə Davud yeni Sultan II Toğrula qarşı çıxır. Davudla Ağ Sunqur Azər baycan və Arranın qoşunlarını toplayıb Həmədana doğru hərəkət edirlər. Vahan kəndi yaxınlığında Davudla II Toğrul arasında şiddətli döyüş baş verir. Davudun türk döyüşçülərinin bir hissəsi Toğrulun tərəfinə keçir və bu, döyüşün taleyini həll edir... 5 dekabr 1917-ci il - Daşnaq terrorçular Zəngəzur qəzasının azərbaycanhlar yaşayan Ərəfsə kəndinə hücum edirlər. 6 nəfər dinc sakin öldürülür. Əhali məc bur olub ev-eşiyini tərk edir... 5 dekabr 1917-ci il - Zaqafqaziya komissarlığı Ərzincanda barışıq haqqında saziş imzalayır... 5 dekabr 1918-ci il - Vedinin Dəhnəz kəndinə basqın edən ermənilər kəndi viran qoyaraq, 150 nəfər dinc kənd sakinini amansızlıqla qətlə yetirirlər... 5 dekabr 1919-cu il - Erməni silahlıları Vedibasarm 10 kəndinə basqın edirlər. Xeyli sayda adam öldürülür. 100 qadın əsir aparılır... 5 dekabr 1936-cı il - Azərbaycan SSR İttifaq Respublikası kimi SSRİ-nin tərkibinə daxil olur... 5 dekabr 1937-ci il - Azərbaycan SSR XDİK idarəsinin 3-cü dərəcəli dövlət təhlükəsizlik komissarı Sumbatovun əmri ilə tərkibində xeyli azərbaycanlı olan 127 nəfər güllələnir... 5 dekabr 1941-ci il - Sovet qoşunları Moskva altında əks hücuma keçir. Bu döyüşlərdə Azərbaycanın yüzlərlə igid oğlanları da həlak olur... 5 dekabr 1941-ci il - Görkəmli Azərbaycan şairi və dramaturqu, XX əsrin mütərəqqi romantizminin banilərindən biri, Azərbaycan xalqının faciələrlə dolu 282 Azərbaycan faciələrinin təqvimi həyatını duyub-dərk edən, sosial ədalətsizliyə, istibdada qarşı mübarizədə “pan türkist” damğası alan, mücadilə tariximizdə düşündürücü ədəbi əsərləri ilə iz qoyan Hüseyn Abdulla oğlu Rasizadə (Hüseyn Cavid) 59 yaşında Sibirin qarlı çöllərində, İrkutskda, Tayşet vilayətinin Şevçenko kəndində sürgündə faciəli şə kildə 20 yaşlı Zeynallı Yaqubun qolları üstündə canını tapşırır və 59 saylı qə birdə dəfn olunur... 5 dekabr 1988-ci il - Erməni terrorçuları Hamamlı (Spitak) şəhərində 17 azyaşlı azəri türkünü iri diametrli boruya (uzunluğu 20 m., diametri 1,5 m) dol duraraq borunun ağızlarını qaynaq edirlər. Borunu hündür uçurumdan yuvar- layaraq içərisindəki bütün uşaqları vəhşiliklə qətlə yetirirlər... 5 dekabr 1988 -ci il - Qərbi Azərbaycanlı Gündüz Canmirzə oğlu Xalıqov er məni daşnaqları tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirilir... 5 dekabr 1988 -ci il - Erməni daşnaqları Şörəyolün qədim oymağı hesab olu nan Gözəldərə kəndini yerlə yeksan edirlər. Azərbaycan tarixinə Gözəldərə fa ciəsi adlı bir faciə də əlavə olunur... 5 dekabr 1988-ci i l - Sovet İK P M K və SSRİ Nazirlər Soveti Azərbaycanda və Ermənistanda vətəndaşların Konstitusiya hüquqlarının kobud surətdə po zulması haqqında qərar verir... 5 dekabr 1988-ci il - Sovet ordusunun xüsusi hərbi hissələri Bakının Azadlıq (Lenin) meydanında 17 gün davam edən mitinqi dağıdır. Yüzlərlə adam eks tremist adı ilə həbs olunur, onlarla adam yaralanır... 5 dekabr 1991-ci il - Dağlıq Qarabağ üzrə Respublika Qərargahında SSRİ DİN DQ-nm komandanı, general-leytenant V.Savin ilə "görüş" keçirilir... 6 dekabr 1790-cı il - Ağaməhəmməd şah Qacarı öldürmək üçün 15 nəfər tə rəfindən sui-qəsd hazırlanır... 6 dekabr 1846-cı il - Rus çarı I Nikolay bəy və ağaların hüquqları haq qında 12 maddədən ibarət reskript (sərəncam) verir... 6 dekabr 1957-ci il - Dərələyəz mahalındakı Keşişkənd rayonunun adı er mənilər tərəfindən dəyişdirilərək Yeğeqnadzor qoyulur... 6 dekabr 1989-cuil- Azərbaycan SSR Ali Soveti tərəfindən yaradılan Dağ lıq Qarabağ üzrə Respublika Təşkilat Komitəsinə Azərbaycan partiya təşkila tının rəhbərlərindən biri, Azərbaycan KP MK-nin II katibi V.Polyaniçko sədr təyin olunur... 6 dekabr 1990-cı il - Ağdam-Şuşa avtomobil yolu Əsgəranda gündüz açılırsa da axşam ermənilər tərəfindən yenidən bağlanılır... 6 dekabr 1991-ci il - Ağdam-Qaradağlı marşrutu ilə uçan vertolyot ermənilər 283 Nazim Tapdıqoğlu tərəfindən atəşə tutulur... 6 dekabr 1992-ci il - Ağdam rayonunun Ağdam şəhərindən sonra ən böyük yaşayış məntəqəsi olan Mənilikəndi müvəqqəti olsa da süqut edir... 6 dekabr 2000-ci il - Bakıda gücü 6 bal olan zəlzələ baş verir... 7 dekabr 1988-ci il - Qərbi Azərbaycanda (Ermənistanda) azərbaycanlıların yaşayış məntəqələri olmuş Gümrüdə (Leninakan), Hamamlıda (Spitak) 8 bal gücündə zəlzələ baş verir. Böyük dağıntılar olur, 25000 nəfər adam ölür... 7 dekabr 1989-cu il - Xocavənd rayonunun Qaradağlı kənd sakini Tofiq Məmmədovun, Qəhrəman Ana Qüdrət Məmmədovanın evi ermənilərin atdıqları atəşdən od tutub yanaraq tamamilə dağılır. Onun 14 nəfərdən ibarət ailə üzvü şaxtalı havada çöldə gecələməli olur. Bununla kifayətlənməyən quduz yaraqlılar hündür dağlardan müxtəlif yandırıcı maddalərlə dolu çəlləkləri və təkərləri, üzüaşağı kəndə tərəf diyirləyərək camaatı kənddən uzaqlaşdırmaq istəyirlər... 7 dekabr 1990-cı il - Ağdam rayonunun Gülablı kəndi erməni yaraqlıları tə rəfindən atəşə tutulur... 7 dekabr 1991-ci il - Xocavənd (Martuni, Hadrut) rayonu istiqamətindən Füzuli rayonunun Yuxan Divanalılar kəndinə erməni quldurları basqın edir. 17 nəf ər (5 kişi, 8 qadın, 4 uşaq) girov götürülür, 5 ev yandırılır. Kənd camaatı doğma yuvalarından didərgin düşür... 7 dekabr 1992-ci il - Ağdam rayonunun qərb mövqelərində şiddətli döyüşlər gedir... 7 dekabr 1992-ci il - Ağdam rayonunun M ənili kəndi düşməndən azad edilsə də, itkilər olur... 7 dekabr 1992-ci il - Sur kəndi ermənilər tərəfindən atəşə tutulur... 8 dekabr 1298-ci il - Dövrünün görkəmli şəxsiyyəti Şeyx Həsən Naxçıvani Bulqari Təbrizi müəmmalı şəkildə ölür... 8 dekabr 1877-ci il - Erməni Milli Məclisi ermənilərin Rusiya tərkibində Os manlılara qarşı savaşmasma qərar verir... 8 dekabr 1917-ci il - Zəngəzurun azərbaycanlılar yaşayan İrəmis kəndinə basqın edən silahlı ermənilər 8 dinc sakini vəhçicəsinə qətlə yetirirlər... 8 dekabr 1919-cu il - Erməni daşnaqları Cəbrayıl qəzasının Arış kəndinə hücum edirlər. Əhali atəşə tutulur, ölənlər və yaralananlar olur. Mal-qara və qoyun sürüləri ermənilər tərəfindən oğurlanıb aparılır... 8 dekabr 1988-ci il - Azərbaycan KP MK Bürosu tərəfindən daimi yaşayış 284 Azərbaycan faciələrinin təqvimi yerini tərk etməyə məcbur olmuş vətəndaşların problemi müzakirə olunur. Qeyd edilir ki, 7 dekabra qədər Ermənistan SSR-dən gəlmiş azərbaycanlıların sayı 119.094 nəfərdir; Azərbaycan SSR-dən gedən ermənilərin sayı isə 89.641 nəfər olmuşdur... 8 dekabr 1988-ci il - Ermənistandan azərbaycanlılar yaşayan sonuncu Nüvədi kəndinin əhalisi də qovulur... 8 dekabr 1991-ci il - Milli Qəhrəman Rizvan Rəhman oğlu Teymurov Kərki- cahan yaşayış məntəqəsi yaxınlığında erməni yaraqlıları ilə döyüşdə həlak olur. 8 nəfər yaralanır... 8 dekabr 1991-ci il - Brest şəhəri yaxınlığında "Viskuli" mehmanxanasında Belorus, Ukrayna respublikaları ilə Rusiya Federasiyası rəhbərləri "Müstəqil Dövlətlər Birliyi" yaradılması haqqında müqavilə bağlayırlar... 8 dekabr 1991-ci il - Erməni quldurları Xankəndi şəhəri yaxınlığında yerlə şən Kərkicahan qəsəbəsini PDM və ZTR-dən atəşə tuturlar. Az sonra qəsəbənin azərbaycanlılar yaşayan hissəsi ermənilərin hücumuna məruz qalır. Qəsəbə sa kini Rizvan Ağalarov həlak olur; 8 nəfər ağır yaralanır... 8 dekabr 1994-cü il - Şuşa rayon polis şöbəsinin rəisi, vətənpərvər qarabağlı Eldəniz Qurban oğlu Quliyev və əqidəsinin saflığı ilə çoxlarından fərqlənən Şuşa şəhərinin qorxmaz sakini İlham İslam oğlu Murtuyev Zaqatala rayonu ərazi sində müəmmalı şəkildə qətlə yetirilirlər... 9 dekabr 1795-ci il - Rus qoşunları Savelyevin komandanlığı altında Dər bəndi ələ keçirmək məqsədilə Azərbaycan ərazilərinə soxulur... 9 dekabr 1867-ci il - Göyçay, Qazax və Zəngəzur qəzaları yaradılır... 9 dekabr 1867-ci il - "Qafqaz və Zaqafqaziya ölkəsinin idarə olunmasının də yişdirilməsi haqqında" adı altında imperator fərmanı təsdiq olunur... 9 dekabr 1914-cü il - Rusiya ilə Türkiyə müharibəyə başlayır... 9 dekabr 1918-ci il - Dağlıq Qarabağ erməniləri öz müstəqilliklərinə dair re ferendum keçirərək böyük səs çoxluğu ilə (90%) nəticə əldə edirlər... 9 dekabr 1918-ci il - Andranik öz quldur dəstəsi ilə Zəngəzurun 12 müsəl manlar yaşayan kəndlərini dağıdır. Meyidləri təhqir edir, 10 qadını əsir aparır. Kəndlərə od vurur... 9 dekabr 1991-ci U - Goranboy rayonunun Todan kəndinə erməni yaraqlıları hücum edir. Dağıntılar, ölənlər (2 nəfər) və yaralananlar (5 nəfər) olur... 9 dekabr 1991-ci il - Erməni basqını nəticəsində Şuşa rayonunun Malıbəyli kəndinin 2 nəfər dinc sakini güllə yarası alır... 285 Yüklə 10,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|