Kayit dişI İSTİhdam ve mücadele yöntemleri planlama uzmanliği tezi

Tablo 2.7 OECD Ülkelerinde İş Hayatına İlişkin Göstergeler, 2004 
ÜLKELER 
İş Kurma 
İşgücü Piyasası 
Varlık Tescili 
Kredi Alma 
Yatırımcıyı 
Koruma 
Sözleşmeye 
Uymaya Zorlama 
Tasfiye 
Ekonomi 
İşlem 
Sayısı 
Süre 
(Gün) 
İstihdam 
Katılık 
Endeksi 
İşten Çıkarma 
Maliyeti 
(Hafta) 
İşlem 
Sayısı 
Süre 
(Gün) 
Maliyet 
(Varlığın 
%'si) 
Kanuni 
Haklar 
Endeksi 
Kredi 
Bilgisi 
Endeksi 
Endeks 
İşlem 
Sayısı 
Süre 
(Gün) 
Süre 
(Yıl) 
Maliyet 
(Emlağın 
%'si ) 
Kayıt dışı 
Ekonomi (% 
GSMH, 2003) 
 
 
 
 
 
Avustralya 
2 
2 
17 
17 
5 
7 
4,5 
9 
5 
6 
11 
157 
1.0 
8 
15,3 
Avusturya 
9 
29 
40 
55 
3 
32 
4,5 
5 
5 
6 
20 
374 
1.0 
18 
10,2 
Belçika 
4 
34 
20 
8 
2 
132 
12,8 
7 
6 
4 
27 
112 
0.9 
4 
23,2 
Kanada 
2 
3 
4 
28 
6 
10 
1,7 
7 
5 
7 
17 
346 
0.8 
4 
3.0 
Çek Cumh. 
10 
40 
28 
22 
4 
122 
3.0 
6 
5 
6 
22 
300 
9,2 
18 
19,1 
Danimarka 
4 
4 
17 
39 
6 
42 
0.6 
7 
4 
5 
15 
83 
3,4 
8 
18,2 
Finlandiya 
3 
14 
44 
24 
3 
14 
4.0 
6 
4 
5 
27 
240 
0.9 
1 
18,3 
Fransa 
7 
8 
66 
32 
10 
193 
5,8 
3 
3 
6 
21 
75 
1,9 
8 
15,3 
Almanya 
9 
45 
55 
80 
4 
41 
4,2 
8 
6 
5 
26 
184 
1,2 
8 
16,3 
Yunanistan 
15 
38 
66 
133 
12 
23 
13,7 
1 
4 
5 
14 
151 
2.0 
8 
28,6 
Macaristan 
6 
52 
40 
34 
4 
79 
6,8 
5 
3 
5 
21 
365 
2.0 
23 
25,1 
İrlanda 
4 
24 
29 
52 
5 
38 
10,3 
8 
5 
6 
16 
217 
0.4 
8 
15,8 
İtalya 
9 
13 
50 
47 
8 
27 
1,3 
3 
6 
5 
18 
1,39 
1,2 
18 
27.0 
Japonya 
11 
31 
24 
21 
6 
14 
4,1 
6 
6 
6 
16 
60 
0.5 
4 
11,3 
Güney Kore 
12 
22 
34 
90 
7 
11 
6,3 
6 
5 
6 
29 
75 
1,5 
4 
27,5 
Meksika 
8 
58 
72 
83 
5 
74 
5,3 
2 
6 
5 
37 
421 
1,8 
18 
30,1 
Hollanda 
7 
11 
43 
16 
4 
5 
6,4 
9 
5 
5 
22 
48 
1,7 
1 
13.0 
Norveç 
4 
23 
30 
12 
1 
1 
2,5 
6 
5 
5 
14 
87 
0.9 
1 
19,1 
Polonya 
10 
31 
34 
25 
6 
204 
1,6 
2 
4 
4 
41 
1 
1,4 
18 
27,6 
Portekiz 
11 
78 
58 
98 
5 
83 
7,3 
5 
5 
5 
24 
320 
2,5 
8 
22,6 
Slovakya 
9 
52 
10 
17 
5 
22 
3,1 
9 
3 
6 
27 
565 
4,7 
18 
18,9 
İspanya 
6 
108 
69 
68 
3 
25 
7,1 
5 
6 
7 
23 
169 
1.0 
8 
22,6 
İsveç 
3 
16 
43 
24 
1 
2 
3.0 
6 
4 
6 
23 
208 
2.0 
8 
19,1 
İşviçre 
6 
20 
17 
12 
4 
16 
1,4 
6 
5 
5 
22 
170 
4,6 
4 
8,8 
Türkiye 
8 
9 
55 
112 
8 
9 
3,3 
1 
4 
2 
22 
330 
2,9 
8 
32.1 
İngiltere 
6 
18 
20 
25 
2 
21 
4,1 
10 
6 
7 
14 
288 
1.0 
6 
12,6 
ABD 
5 
5 
3 
8 
4 
12 
0.5 
7 
6 
7 
17 
250 
3.0 
8 
8,8 
Yeni Zelanda 
2 
12 
7 
0 
2 
2 
0.2 
9 
5 
5 
19 
50 
2.0 
4 
12,7 
Ortalama 
6,9 
28,6 
35,5 
42,2 
4,8 
45,0 
4,2 
5,9 
4,9 
5,4 
21,6 
201,7 
1,4 
9,0 
16,0 
Kaynak: 
Doing Business in 2005 Removing Obstacles to Growth, 
2005 

---

67 
Kutu 2.4 Tablo 2.7’ye İlişkin Açıklamalar
75
 

İş kurma esnasında işletmenin, ülkenin en popüler şehrinde, tamamen yerli sermayeyle, özel 
kişiliğe dahil 5 kişi tarafından kişi başı gelirin en az 10 katı sermayeyle kurulmuş limited şirket 
olduğu varsayılmaktadır. Şirket sanayi ya da ticaret sektöründe yer alıp dış ticaretle 
uğraşmamakta, özel vergi hükümlerine tabi ürünlerle uğraşmamakta, üretimde çevreyi çok fazla 
kirleten işlemler gerçekleştirmemektedir. Kendi emlağı olmayıp ticari bir yer kiralamış, bir ay 
içinde 50’den fazla olmamak üzere yerli işçi çalıştırmakta ve yatırım ya da diğer teşviklerden 
yararlanmamaktadır. 

İşe başlarken şirket kurucuları ile kamu kurumları, avukat, noter, denetmenler arasındaki işlemler 
dikkate alınmıştır. Elektrik, su bağlatma gibi prosedürler, işletmenin kuruluşunda sorun 
yaratmıyorsa dikkate alınmamıştır. 

İstihdam katılık endeksinde; işçi kiralama, işten çıkarma ve çalışılan saatlerin katılığı dikkate 
alınmıştır. İşçi, aynı işletmede idari görevde olmayıp 20 yıldır çalışmakta, ülkenin ortalama ücreti 
kadar ücret almakta, eşi çalışmamakta ve 2 çocuğu bulunmakta, en popüler şehirde oturmakta, 
ülkede hakim olan ırk ve dine sahip olmakta, eğer zorunlu değilse herhangi bir sendikaya üye 
olmamaktadır. İşletme ise ülkenin en popüler şehrinde, imalat sanayinde faaliyet göstermekte, 
201 işçi çalıştırmakta olup tamamen yerli sermayeyle kurulmuştur. 

İstihdam katılık endeksinde; işçi kiralama, işten çıkarma ve çalışma saatlerinin katılığı 
endekslerinin ortalaması kullanılmaktadır. İşten çıkarmanın maliyetinde aynı işyerinde 20 yıl 
çalışan bir işçi, işten çıkarılırken ödenmesi gereken kıdem tazminatı, diğer tazminatlar ve cezalar 
haftalık verilen ücret üzerinden dikkate alınmaktadır.
 
Kaynak: 
Doing Business in 2005 Removing Obstacles to Growth, 
2005 

Kurumlar Arasındaki Koordinasyon Eksikliği: 
Türkiye’de çalışma 
hayatı ile ilgilenen kurumlar arasında politika belirlerken ya da denetim yaparken 
oluşan koordinasyon eksikliği kayıt dışı çalışmayı artırabilmektedir. İşyeri açmak 
için gelir idaresi, SSK, Bağ-Kur, Bölge Çalışma Müdürlükleri, meslek odaları, 
belediye ve diğer kurumlara birçoğu aynı olan belgelerle ayrı ayrı başvuruda 
bulunma zorunluluğu kayıt dışı çalışmayı özendirebilmekte, ya da sadece belirli 
kurumlara başvuru yapılıp diğer kurumlara başvuru yapılmamasına neden 
olabilmektedir. Kamu kurumlarının bildirimleri diğer kurumlara bildirmemesi, 
çapraz kontrolü engellemektedir. 
Kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliği ile ilgili bir örnek vermek 
gerekirse 2001 yılında yapılan bir çalışmada SSK ve gelir idarelerine bildirilen işçi 
sayıları arasında önemli farklar olduğu görülmektedir. Vergi ve prim tahsilatının % 
75’inin yapıldığı otomasyona geçen 22 ilde SSK’ya bildirilen işçi sayısı 4,6 milyon 
kişi civarında iken gelir idarelerine bildirilen işçi sayısı 2,3 milyon kişidir. 2 kurum 
arasında büyük fark olmasının sebeplerinden biri genellikle ücretleri basit usulde 
75
Ayrıntılı bilgi için 
Doing Business in 2005
, 2005, s. 79-97 

---

68 
vergilendirilen ve muhtasar beyanname ile gelir idaresine bildirilmeyen işçilerin 
varolmasıdır. Diğer bir neden de, SSK’nın inşaat ve ihale işlerinde uyguladığı asgari 
işçilik düzenlemesinden dolayı işverenler oturma ruhsatı ve hak ediş alabilmek için 
önceden belirlenen en az işçilik tutarını SSK’ya bildirmek zorunda iken gelir 
idaresinde böyle bir bildirim yapılmamasıdır.
76
Kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliği, ücretlerin eksik bildirilmesine 
de neden olabilmektedir. Kurumların sigortalılarına ya da mükelleflerine T.C. kimlik 
numarası, sosyal güvenlik numarası, sicil numarası ya da vergi numarası gibi farklı 
numaralar verilmesi elektronik çapraz kontrolleri zorlaştırmaktadır. 
