Мцяллифдян
Yüklə 4,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.4. Avadanlıqla
~ 119 ~
Şəkil 4.4. Emallı metal rezervuar 1-kompensator; 2-dekantator; 3-xidməti qapaq (lük); 4- səviyyənin göstəricisi; 5-doldurma boğazı; 6-hava yolu; 7- boks qapağı; 8-götürmə borusu
Metal rezervuarlar bir sıra üstünlüklərinə görə dəmir-beton rezervuarlardan fərqlənir. Belə ki, uyğun örtüklərdə onlar sanitar- gigiyenik baxımdan daha əlveriĢlidir: asan yuyulur, hermetikliyi buxarlanmaya gedən Ģərab itkisini minimuma endirir, divarları yaxĢı istilik keçiriciliyinə malik olub, müxtəlif istilik tənzim edən köynəklərdən istifadə etməklə istiliyi nizamlamaq olur, müxtəlif forma və ölçüdə hazırlamaq, həmçinin bir, iki, üç, çox mərtəbələr üzrə yerləĢdirmək imkanı olduğundan, istehsalat binalarından daha səmərəli istifadə etmək mümkün olur. Bu rezervuarlar vertikal və horizontal olmaqla iki qrupa bölunur. Son zamanlar Ģərabçılıq sənayesində metal qablardan əsas yer tutanı paslanmayan poladdan hazırlanmıĢ qablardır (Ģəkil 4.5). Bu qabların əsas üstünlüyü ondadır ki, onların istər daxilinə, istərsə də xaricinə qoruyucu örtüklər çəkilməsinə ehtiyac yoxdur. Lakin onlar çox baha olduğundan uzun müddət istifadə edilməmiĢdir. ġərab rezervuarları hazırlamaq üçün istifadə edilən polad materialı əsasən iki tipdə olur: 1.
Z6CN 18-09; Z2CN 18-10; ZbCNT 18-11
~ 120 ~
2. Tərkibində molibden olan poladlar (2-3%):
Z6CND 17-12, 17-13; Z2CND 17-12 və ya 17-13; Z8CNDT 17-12.
Şəkil 4.5. Paslanmayan metal rezervuarlarda şərabın alınması və saxlanması
Burada: Z – paslanmayan polad; Z-dən sonrakı rəqəm karbonun orta miqdarı (on minlərlə); C – xrom; N – nikel; D – molibden; T – ~ 121 ~
titan, sonuncu iki rəqəm xrom və nikelin faizlə miqdarını göstərir. Müəyyən olunmuĢdur ki, poladın tərkibində xrom və nikelin miqdarı artdıqca, onun korreziyaya qarĢı davamlılığı yüksəlir. ġərabçılıq sənayesində digər materiallardan hazırlanmıĢ (polimer materiallar) qabların da müəyyən perspektivi vardır. Xüsusilə plastmas materiallardan hazırlanmıĢ qablar Ģərabçılıqda böyük maraq doğurmaqdadır. Bu qablardan xaricdə geniĢ istifadə edirlər.
r Üzümün emalı və Ģərab hazırlanmasının müxtəlif əməliyyat- larını yerinə yetirən əsas texnoloji avadanlıqlar – maĢınlar, aparatlar və qurğular kimi fərqləndirilir. MaĢınlar – enerji, material yaxud informasiya əmələ gətirmək məqsədilə mexaniki hərəkət yerinə yetirən qurğulardır. Onlara əzicilər, nasoslar və s. aid edilir. Aparatlar – reaksiya məkanına yaxud iĢçi kameraya malik olan qurğulardır. Buraya Ģirə və əzintini emal etmək üçün xüsusi qurğularla təchiz edilmiĢ rezervuarlar; Ģərabı emal etmək üçün ekstraktorlar, termoqıcqırdıcılar, avtovinifikatorlar, akrotoforlar, buxarlandırıcı vakuum aparatlar, biĢirmə qazanları və s. aiddir. Qurğular – məhsulu dəyiĢmədən emalını aparan avadanlıqlardır. Qurğuya məhsul nasosun köməyi ilə verilir. Qurğulara filtrlər, istilik dəyiĢdiricilər, pasterizator-soyuducular aiddir. Axın xətti – maĢın, aparat, rezervuarlar və nəqletdirici vasitələrin müəyyən toplusu olub, bir-biri ilə ötürücü borularla vahid texnoloji zəncirdə birləĢir və çıxıĢda bütün texnoloji iĢlənmələri keçmiĢ məhsul alınmasını təmin edir. KeçmiĢ Sovetlər birliyində üzümçülük və Ģərabçılığın güclü inkiĢafı keçən əsrin 80-ci illərində müĢahidə olunmuĢdur. Bu dövrdə Azərbaycan birliyin ən iri Ģərabçılıq ölkələrindən olmaqla, üzümlüklərin sahəsi 300 min ha, üzüm istehsalı 2 mln tona yaxın idi. Belə olan Ģəraitdə Ģərabçılıq sənayesi artan istehsalı təmin ~ 122 ~
etmək üçün komplekt avadanlıqlardan ibarət axın xəttləri quraraq, onların mexanikləĢdirilməsini və avtomatlaĢdırılmasını həyata keçirməyə baĢladı. Nəticədə müxtəlif məhsuldarlığa malik olan üzüm emalının axın xəttləri meydana gəldi (Ģəkil 4.6).
Şəkil 4.6. Üzüm emalının axım xətti VPL-20K 1-qidalandırıcı bunker T1-VBŞ-10-01; 2-vallı əzici daraqayıra B2-VD2Q-20; 3-şnekli sızdırıcı VSSŞ-20D; 4-şnekli pres T1-VPO- 20A; 5,6-nəqletdiricilər; 7-əzinti nasosu PMN-28; 8- sulfidləş- dirici qurğu VSAU; 9-elektronasos qurğusu B4-VNP-20/2,5; 10- elektronasos aqreqatı VSN-10
Belə xəttlərdə qəbuledici qidalandırıcı bunkerə düĢən üzüm oradan əzici daraqayırana ötürülür. Əzici daraqayırandan əzinti ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında onun altında yerləĢən əzinti toplayıcıya, daraq isə nəqletdirici lentlə daraq üçün olan bunkerə aparılır. Əzinti toplayıcıdan əzinti nasos qurğusu ilə sızdırıcının bunkerinə vurulur. Burada ayrılan birinci fraksiya Ģirə sızdırıcının yaxınlığında yerləĢən Ģirə toplayıcıya yığılır. Həmin Ģirə ağ oynaq Ģərabların alınmasına yönəldilir. Sızdırıcıda müəyyən qədər ĢirəsizləĢədirilmiĢ əzinti sıxılmaq üçün presə daxil olur. Sıxıcıdan Yüklə 4,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|