70
"Anbar" modulunın əsas məqsədi müəssisədə mallar və taraların daxil
edilməsi, saxlanılması, satışını, buraxılışını və sair məxaricinə uyğun təsərrüfat
əməliyyatlarının sənədləşdirilməsi və ya uçotu proseslərin avtomatlaşdırılması
nəzərdə tutulub. Bu modulda mallar və taraların hərəkətinə
aid sənədlər tərtib
olunur və həmçinin təsərrüfat əməliyyatlarının analitik uçotu həyata keçirilir. Qeyd
olunan sənədlərin və analitik uçot məlumatlarının əsasında mallar üzrə
əməliyyatların mühasibat uçotunda müxabirləşmələri "AzMuhasib" proqramının
memorial ordernə daxil edilir və sonra sintetik uçot registrləri ilə işlənir.
Beləliklə, "Anbar" modulu "AzMuhasib" proqramında ayrı da fəaliyyət gös-
tərmək qabiliyyətinə malik olsana baxmayaraq,
mühasibat uçotu və maliyyə
uçotunun əsas hissəsini əhatə edən əməliyyatların sintetik uçotu ancaq
"AzMuhasib" proqramı vasitsi ilə aparıla bilər. Odur ki, "Anbar" modulunın
"AzMuhasib" proqramı köməyi ilə birgə istismarı məqsədəuyğun hesab olunur.
"Anbar" modulunın əsas menyusu qeyd oluanan elementlərdən təşkil edilib:
əməliyyatlar, sənədlər, hesabat, utilit, pəncərələr və köməkçi.
Modulda mallar və taraların mədaxilinə və məxaricinənə uyğun olaraq
təsərrüfat əməliyyatları "Əməliyyat"lar və "Sənəd"lər elementlərindən istifadə
olunmaqla sənədləşdirilir. Proqramın əsas menyusunda verilmiş "Əməliyyat"lar
elementi müəssisədə mallar və taraların mədaxilinə və məxaricinə uyğun təsərrüfat
əməliyyatların proqrama daxil edilməsi və sonra da proqramın bağlanmasına
xidmət göstərir. Bundan sonra ekranda bu elementi seçdikdə, aşağıda qeyd oluan 3
elementdən ibarət olan alt menyu açılır: mədaxil, məxaric və çıxış.
Adlarından da göründüyü kimi, "Mədaxil" və həmçinin "Məxaric" elementləri
müvafiq olaraq, mallar və taraların hərəkətinə uyğun mədaxilin və məxaricin
əməliyyatlarına
proqramda daxil edilməsinə, ancaq "Çıxış" elementi isə modulun
bağlanmasına xidmət göstərir. Proqramda malların və taraların mədaxilinə və
məxaricinə uyğun təsərrüfat əməliyyaların daxil edilməsi prosesi, eyni zamanda da
müvafiq mədaxil və eyni zamanda da məxaric sənədlərinin tərtib edilməsi ilə
müşayiət olunur. Buna görə də "Əməliyyat"larin alt menyusunda olan "Mədaxil"
və "Məxaric" elementlərinin yerinə yetirilməsii mallar və taraların mədaxilinə və
71
məxaricinə funksiyaların, eyni zamanda "Sənəd"in alt menyusunda olan eyniadlı
elementlərində yerinə yetirir. Buna görə də mallar və taraların mədaxilinə və
məxaricinə əməliyatlarının sənədləşdirilməsi və uçotunun qaydalarını şərh
etməzdən öncə, əsas menyuda olan "Sənəd"in alt menyusu ilə tanış
olmaq
məqsədəuyğundur hesab olunur. Əsas menyuda göstərilmiş "Sənəd" elementi
mallar və taraların mədaxili və eyni zamanda da məxaricinə aid qaimə-fakruraların
tərtib olunası və onların barəsində müvafiq məlumatlar bazasının
formalaşdırılmasına xidmət göstərir.
Qeyd olunan elementə məxsus olan alt menyuda olan "Mədaxil" və "Məxaric"
adlı iki element vardır ki, bu elementlər də ekranda mallar və taraların mədaxili və
məxarici barəsində qaimə-fakturaların və həmçinin onların siyahısının əks
olunasına xidmət göstərir.
Malların mədaxilinə aid qaimə-fakturaların tərtib olunması üçün "Əməliyyat"
bölməsində olan "Mədaxil" elementini və həmçinin "Sənəd" bölməsində olan
"Mədaxil" elementini seçmək tələb olunur. "Əməliyyat" bölməsində olan
"Mədaxil"
elementini seçdikdə isə, ekranda malların mədaxilinə aid qaimə-
fakturaların rekvizitlərinin doldurulmasına xidmət göstərən "Mədaxil sənəd"i adlı
dialoq açılır. Eyni adlı "Sənəd" bölməsində yerləşən "Mədaxil" elementi köməyi
ilə də açılır. Ancaq "Sənəd" bölməsininn daxilində yerləşən "Mədaxil" elementini
seçdikdə, bu zaman ekranda malların mədaxilinə aid tərtib olunmuş qaimə-
fakturalara siyahısından ibarət "Mədaxil" dialoqu açılır. Açılan siyahı-dialoqda
kursorla yuxarı hissədə yerləşmiş "Yeni" yəni ağ vərəqə formasında olan işarəsinin
üzərində saxladiqda, mışkanın sol düyməsini basdığımız zaman, ekranda "Mədaxil
sənəd" dialoqu görsəni. Qeyd olunan "Mədaxil sənəd" dialoqunun ekranda
görünüşü formasını şəkil 1-də nəzərinizə çatdırırıq. Həmin dialoqun yuxarı
hissəsində mədaxil sənədinin
nömrəsi və eyni zamanda tarixi, malsatan
müəssisənin və ya malalan şəxslərin adları və həmçinin sənədin ümumi məzmunu,
bunda başqa cədvəl hissəsində isə malların kodu, adları, ölçü vahidləri, miqdarlarıı,
qiymətləri, valyuta növü, məzənnəsi və manatla məbləğ əks olunur.
72
Qeyd edim ki, malların mədaxilinə aid qaimə-faktura tərtib olunması üçün
dialoqun yuxarı hissəsində sənədin nömrəsi və həmçinin tarixi daxil olunaraq, mal-
satan müəssisələrin və malalan şəxslərin adları müvafiq məlumat bazasından seçi-
lir, bundan sonra isə "Məzmun" xanasına qaimə-fakturanın ümumi məzmunu yazı-
lır ki, sonra dialoqun cədvəl hissəsi doldurulduğu zaman, yuxarı hissəsində olan
alətlər panelində nəzərə çarpan düymələr aktiv olur. Hansı ki, düymələr köməyi ilə
cədvəldə yeni sətirlər yaradılır, yaradılmış sətirlərdə dəyişikliklər olunur, həmçinin
onlar ləğv edilir və bundan başqa tərtib edilmiş
qaimə-fakturaya baxmaq üçün
ekrana çıxarılır və daha sonra çap olunur. Kursoru görsənən işarələrin üzərində
saxladığımız zaman, onların adları yaranan ox işarəsinin yanında görsənir.
Dostları ilə paylaş: