Memleket Hikâyeleri / Ayfer Tunç

Ama Japonların  peşinden  “Hay makarimasu!”  diye bağırarak 
koşmalarının sona  ermesinin  nedeni utanç  değil, bıkmış  olma­
ları.  Sıkılmışlar bu  oyundan.  Her sataşma bir karşılık almak is­
ter çünkü. Japonlar karşılık verecekleri,  “Yes yes...  Şogun!”  di­
ye  gülecekleri  yerde  içlerine  kapanınca şehirde Japonlara  dair 
hikâyeler de,  heyecan  da sönüyor yavaş yavaş. Japonların  çoğu 
görevini  tamamlayıp  dönüyor,  yerlerini Türk yöneticilere bıra­
kıyorlar.  Derken şehirde Japonlar tümüyle unutuluyor.
Zaten  bir  daha  ancak  1999  depreminde  yerle  bir  olmuş  o 
lüks  otelin  çatısına  çıkarak  hayatta  kalmış  olmaları  gazetele­
re  konu  olacak.
Sonra da Van depreminin ardından hayat kurtarmak isterken 
yeni  bir depremle  çöken  Bayram  Otel’in  altında  kalarak  haya­
tını  kaybeden Japon  doktor Atsuşi  Miyazaki’nin  arkasından sa­
mimi bir üzüntü duyacak bu  millet.
170

---

Bir Mardin hikâyesi:  Kuyu
19601ı yıllar.  Mardin eşsiz mimarisiyle  bir Mezopotamya şahe­
seri  olduğunun  henüz  farkında olmayan  bir  şehir.  Eşsiz  oldu­
ğunu  anlar  gibi  olduğunda  da  geç  kalacak,  nefes  kesen  güzel­
likteki  kesme  taştan  yapılarının  çoğu  ya  yıkılmış ya bozulmuş, 
boşlukları çirkin beton binalar doldurmuş olacak.
Mardin’e  tayini çıkan  bir memur,  karısıyla  birlikte şehre ge­
liyor.  Genç  çift  iner inmez bir  dil  ve  millet  kalabalığıyla  karşı­
laşıyorlar.  Burada  Araplar, Nasturi ve  Keldani Süryaniler,  Kürt- 
ler,  Yezidiler,  Zazalar,  Ermeniler,  Türkler iç  içe yaşıyorlar,  ha­
vada  pek  çok  dilin  sözcükleri  birlikte  yankılanıyor.  Tepedeki 
kaleden  eteklere  uzanan  şehir  öyle  güzel  ki,  genç  çiftin  dilleri 
tutuluyor.  Sayısız uygarlıktan süzülmüş  bu  şehrin,  güneş  ışık­
larını  altın  yapraklar gibi  yansıtmasına  hayran  kalıyorlar.  Genç 
memur çağlar öncesinin  Mezopotamya’sında  geçen  bir  rüyada 
yaşadığını  sanıyor.
•  •
Süryani  eczacı  Abgar’ın  konağının  alt  katını  kiralıyorlar.  Ust 
katta  da  eczacı  ve  kansı  oturuyor.  Abgar’ın  bir  oğlu,  bir  kızı 
var,  ikisi de İstanbul’da üniversitede okuyor.  Konağın genç me­
murun  kiraladığı  kısım öyle büyük ki  çok azını  kullanabilecek­
ler.  Ev  sütunlu,  kemerli bir  taş  avluya açılıyor.  Ortada  taş  bile­
zikli,  taş  kapaklı,  çıkrıklı bir  kuyu  var.
171

---

Ev  eşyalarını  “ambara  vermiş’İer.  Öyle  deniyor  o  zaman­
lar.  Ambar denilen nakliye  şirketlerine  bağlı  çalışan  kamyon­
lar farklı şehirlere uğrayıp değişik nitelikte yükler alıyor, dağıta 
dağıta geliyorlar.  Bir  kamyonun  tüm  yükünü  dağıtması  on  beş 
günü buluyor bazen.  Memurla karısının eşyaları da  yolda;  sıvı­
yağ,  kimyevi  madde,  makine  parçası,  kumaş,  inşaat  malzeme­
si gibi bir  sürü  alakasız  yükle  birlikte  gelecek.  Evlerini  kurana 
kadar  ucuz  bir  otel  bulup  kalmayı  düşünüyorlar ama  Abgar’la 
karısı Marlin  izin vermiyorlar,  eşyaları  gelene  kadar kiracılarını 
kendi  evlerinde  misafir ediyorlar.
Yazın  ortası,  hava  çok  sıcak,  gece  kapalı  bir  yerde  uyumak 
imkânsız, sıcaktan nefes alınmıyor. Bu  yüzden geceleri açık ha­
vada,  damlarda,  taht  dedikleri,  yan  yana  sıralanmış,  cibinlikle 
çevrelenmiş  yüksek  tahta  karyolalarda  uyuyorlar.  Burası  altın 
ışıklar  şehri  ama  aynı  zamanda  akrepler  şehri.  Akrep  maviye 
gelmez  dendiği  için  maviye  boyanan  tahtların  ayakları  içinde 
zehirli bir sıvı bulunan kaplara oturtuluyor ki, akrepler maviye 
rağmen  gelecek  olurlarsa  yataklarına  tırmanamasın.  Memurla 
karısı  cibinliklerini  aralayıp şehrin ışıklarına  baktıklarında  be­
yaz  çarşaflar ve  cibinliklerle  donanmış damlarda zamanın  son­
suza  kadar durmuş olduğu  hissine  kapılıyorlar.
Memurun  genç  karısına  öyle  el  el  üstünde  oturmak  ayıp  ge­
liyor,  iş  yapmak  istiyor.  Ama  Marlin  misafirsin  deyip  elini  bir 
işe sürdürmüyor.  Genç kadın da Marlin’in Midyat’a annesini zi­
yarete gitmesini fırsat bilip avluyu yıkamaya  karar veriyor.  Ku­
yudan çektiği suyu  taş avluya döküyor, yerleri fırçalıyor,  kona­
ğın  duvarları  boyunca  uzanan  gölgeliği  taşıyan  sütunları  ovu­
yor,  ortalığı  parlatıyor.  Hava  öyle  sıcak  ki,  suyun  serinliği  çok 
hoşuna  gidiyor.  Güneş  iyice  eğildiğinde  kuyudan  çektiği  son 
suyu  ayaklarına döküyor.  Genç  kadın  Güreli,  kaplıca  memle­
ketinden.  Babaevinde  musluk  kapama  âdeti  yoktur,  suyu  öy­
le  akar durur.
Memurun mesaisi bitmiş, Abgar da eczaneyi  kalfasına bırak­
mış,  daracık merdivenli  sokaklarda  yürüyorlar.  Yolda  da  Mar- 
lin’le  karşılaşıyorlar.  Üçü  birlikte  eve  geliyorlar.
Avluya girince  Marlin’in  yüzündeki gülümseme  soluyor.
172

---

“Avluyu  mu  yıkadın?”  diyor.
Memurun  karısı  takdir bekleyerek başını sallıyor.  Marlin ku­
yuya  gidiyor,  çıkrığı  salıyor,  çekiyor ama  kova  boş.  Memurun 
karısı  iki  ailenin  bütün  yaz  kullanacağı  suyu  bir  günde  bitir­
miş.  Marlin  ile  Abgar ile bakışıyorlar.  Memur  bir  terslik  oldu­
ğunu anlıyor.
“Dua  edelim  de yağmur yağsın,”  diyor Abgar.
Genç  çift bu  altın ışıklı şehirde  en değerli şeyin su  olduğunu 
böylece  öğreniyorlar.
173

---

Tokyolar
 ve 
bir boğulma anı
Küçük kız göz  alabildiğine  uzanan denize bakarak  “Karşıda ne 
var?”  diye soruyor.
“Rusya  var,”  diyor dayısı.
“Rusya  ne?”
“Bir  memleket.”
“Kimin  memleketi?”
“Komünistlerin.”
“Ceyhun  Abi  niye  orda  değil?”
“Niye  orda  olsun?”
“Ceyhun Abi  komünistmiş.”
“Sen  nerden biliyorsun?”
“Herkes  öyle söylüyor.  Komünist  olduğu  için  hapse girdi  di­
yorlar.”
“Sen öyle şeyleri dinleme.  Daha çok küçüksün, aklın ermez,” 
diyor dayısı.  Sonra  “Hani  yüzme  öğrenecektin sen? Hadi  baka­
lım doğru denize!”  diyerek çocuğu belinden  kavrayıp  kucakla­
dığı gibi denize  koşuyor.
“Tokyolanın!  Tokyolarım!”  diye  bağırıyor  küçük  kız,  aya­
ğından  düşen  tokyolarına  ellerini uzatarak.  Dayısının kucağın­
dan  iniyor;  tokyolarım alıp plajda,  konu  komşu  ve akrabalarıy­
la  oturan  annesinin  yanma  gidiyor,  tokyolarım  da  havlusunun
174

---