Memleket Hikâyeleri / Ayfer Tunç

rı  büyükçe  bardaklara,  kavanozlara,  sürahilere  doldurup  ma­
salara  koyuyorlar.  Böyle  zamanlarda  bütün  Karasu  geniz  ya­
kan  bir  zambak  kokusuyla  doluyor.  Çiçekleri  yokken  de  sevi­
yor  orayı.  Annesinden  gizli  gitmeyi  başarmışsa,  arkadaşlarıyla 
birlikte  kumları  eşeleyip  soğanları  söküyorlar,  kovalarda birik­
tiriyorlar,  sonra  da  ziyan  ediyorlar.  Doğayı  nasıl  tahrip  ettikle­
rinin,  bu  nadir  bitkinin  kökünü  kuruttuklarının  farkında  de­
ğiller.  Doğa  kimsenin  umurunda  değil  zaten.  Sonraki  yıllarda 
da olmayacak,  hatta daha vahşi bir açlıkla, düşmanlarıymış gibi 
yok edecekler.  Koca koca adamlar zambak tarlalarının  üstünde 
araba yarışları yapacak.
Plaja gitmek istiyor.  Annesi  katiyen izin vermiyor.  Büyükha- 
laya  gitmek  istiyor.  Ona  da  hayır!  Ama  öyle  çok  zırlıyor  ki so­
nunda  plaja  inmeyeceğine,  denize ayak uçlarını  bile  sokmaya­
cağına  söz vermesi  şartıyla gönderiyor annesi.  Başka  zaman  ol­
sa asla göndermez ama aklı bugün başka yerde. Ceyhun Ahi’nin 
iki teyzesi gelmiş,  ağacın altında  oturuyorlar,  biri ağlıyor.
O  öğle  uykusundayken  fırtına  çıkmış,  epeyce  yağmur  yağ­
mış,  şimdi  durmuş.  Ama  gene  yağacak,  belli.  Gökyüzü  kalın, 
karanlık  bulutlarla  kaplı.  Sakarya  Nehri  denize  karışmış.  Çok 
canı  sıkılıyor buna.  Fırtına çıkıp yağmur yağınca,  masmavi de­
niz  çamur  rengi  oluyor,  dalgaların  köpükleri  bile  beyazlığını 
kaybediyor.  Durulup  tekrar  mavileşmesi  birkaç  gün sürüyor,  o 
da  hiç  rüzgâr esmezse.
Büyükhala  dedikleri Yaşar  Hala  Romanyalı,  küçük  kızın  ba­
basının  halası.  Altmış  beş  yaşında,  sağlıklı,  iriyarı,  “hükümet 
gibi”  dedikleri  türden,  deniz  delisi  bir  kadın.  Kocaman,  açık 
mavi gözleri var.  Kışın bembeyaz  olan  teni, yazın güneşten  öy­
le  kararıyor  ki,  fotoğrafın  arabına  dönüyor  (öyle  diyorlar  o  za­
manlar  fotoğraf negatiflerine),  gözleri  fosfor gibi  parlıyor.  Dal­
ga  malga  tanımıyor yaşlı  kadın,  deniz  berrakmış,  bulanıkmış 
aldırmıyor, balık gibi  de  yüzüyor.  On beş yaşma kadar Kösten­
ce’de yaşamış.  “Deniz  aynı  deniz,”  diyor.  Büyükhalanm  namaz 
vakitleri  gibi  deniz  vakitleri  var.  Günde  dört  kere  denize  giri­
yor:  sabah,  kuşluk,  ikindi  ve  akşam.  Her  girdiğinde  de  abdest 
alıyor, sonra  barakalarına  gidip namaz  kılıyor.
178

---

Elbiseyle  yüzmeyi  görgüsüne  yediremediği  ama  mayo  giy­
meye de utandığı için uçuk mavi jarseden, yarım  kollu,  paçaları 
dizlerine  uzanan  bir  tür yan  mayo  dikmiş  kendine.  Yıllar  son­
ra denize girmek isteyen muhafazakâr kadınlar için üretilen  ha- 
şemaların  ilk  ve  daha  cesur  modeli  denebilir.  Karasu’da  mayo 
giymeye utanan,  kocası izin  vermeyen veya dini  nedenlerle giy­
mek  istemeyen  pek  çok  kadının  böyle  uzun  kollu  ve  uzun  pa­
çalı  mayoları  var.  Bu  kapalı  mayolar büyükhalayla  mı  yaygın­
laşmış,  yoksa  ilk  başkasının  aklına  mı gelmiş?  Bunu  soramaya­
cak  kadar  küçük.  Annesinin  söylediğine  göre  ilk  zamanlarda 
mayosu  nedeniyle büyükhalanın  çok dedikodusu  yapılmış,  ih­
tiyar  bir  kadın,  denize  girmeyiversin  ne  var,  demişler  ama  za­
manla  alışmışlar.  Şimdi  deniz  vakitlerinden  birini  atlayacak 
olursa komşuları  hayrola  diye  sormadan geçmiyorlar.
Oğlu,  gelini ve  torunlarıyla  birlikte  barakada  kalıyor büyük- 
hala,  kuma  çakılmış direklerin  üstüne  kurulan  evciklerden  bi­
rinde yani.  Onlarınki  en  ön  sırada.  Plaja  öyle  yakın  ki on  adım 
attığında  denizin  içindesin.  Ama  fırtınalı günlerde  dalgalar  de­
nizi  barakaların  altına  kadar  getiriyor.  Bu  yüzden  yerden  yük­
sek yapılmaları gerekiyor.  Genellikle  bir  odası  var barakaların, 
bazılarının  iki.  Ama  büyükhalalar  kalabalık  bir  aile,  onlarınki 
iç içe üç odalı, önünde de bir kenarı mutfak tezgâhı haline geti­
rilmiş bir  sundurma  var.  Buzdolabı, ocak,  musluklu  su  bidonu 
filan  burada  duruyor.  Beş  basamaklı  tahta  merdivenle sundur­
maya  çıkılıyor,  öndeki  iki  odanın  kapıları  buraya  açılıyor.  Bü- 
yükhalanın  oğlu  marangoz Çelil Amca yapmış,  çok da özenmiş 
yaparken.  Tavanı diğerlerinden yüksek,  pencere  kepenkleri  iki 
kanatlı.  Pencereleri  cam  değil,  naylon  kaplı,  hafif  olsun  diye. 
Gece  yatmadan  önce  aşağı  saldıkları  naylonları  sabah  olunca 
yuvarlayıp dürüyorlar, pencerenin üstüne  tutturuyorlar.
Büyükhalalar senelerdir  geliyor buraya,  daha belediye  çadır­
larının ortada olmadığı, plajda ineklerin gezindiği zamanlardan 
beri.  Yaz başında bir kamyonet dolusu  eşyayla  geliyorlar,  kapı­
ları,  kepenkleri  açıyorlar,  buzdolabını  kuruyorlar, yerlere  halı­
lar seriyorlar, pencerelere tül perdeler, yatakların üstüne  cibin­
likler asıyorlar. Yaz bitip de Adaya dönme vakti gelince aynı iş-
179

---

lemlerin  tersi yapılıyor.  En  son  kepekleri  kapatıp  asma  kilitler­
le  barakayı  kilitliyorlar.
Küçük  kız  Karasu’nun  doğu tarafında deniz boyunca sıralan­
mış  bu  barakalara  bayılıyor.  En  çok  da  Zeki  Abilerinkine.  Ze­
ki  Abi  ressam  ya  da  ressam  olduğunu  iddia  ediyor.  Sıranın  so­
nundaki barakalarını pembeye boyamış,  üstüne  soyut  resimler 
yapmış.  Önüne  bir  tabela  çakmış,  “Pembe  Baraka”  yazıyor,  bir 
de  ok  işareti  var.  Ama  bazen  dalgalar  azıyor,  plakayı  alıp  gö­
türüyor.  Birileri  bulup  Zeki  Abi’ye veriyorlar,  o  da  tekrar  ku­
ma çakıyor.
Başına  bir  şey  düşer,  barakaların  tabanı  çöker  diye  anne­
si  izin  vermiyor,  ama  buranın  çocuklarıyla  barakaların  altında 
saklambaç  oynamayı  çok  seviyor.  Kuma  çakılı  direklerin  ara­
sında  koşuşurlarken  barakalarda  yürüyenlerin  ayak  sesleri  te­
pelerinde  gümlüyor,  bazen  direkler sallanıyor.
Burada  oturanların  hayatları  çok  eğlenceli.  Aralarında  Ro­
manlar da  var.  O zamanlar Roman  demiyorlar,  Çingene  diyor­
lar.  Çingeneler günün her saatinde darbuka,  keman,  klarnet  ça­
lıyorlar,  her an birileri  göbek atıyor, şarkı  türkü sesleri  ta  uzak­
lardan  duyuluyor.
Küçük  kız  “Biz  niye  barakalarda  kalmıyoruz?”  diye  babası­
na  sızlanıyor.
“Ama  bizim  banyomuz, su akan  musluğumuz  var,”  diyor ba­
bası.  “Büyükhalaların  yok.  Her  sabah  belediye  tuvaletine  mi 
gitmek  istersin?”
Büyükhala  evde  yok,  emekli  maaşını  almak  için  Çelil  Am- 
ca’nın  kızı  Atiye’yle  Ada’ya  gitmiş.  Atiye  küçük  kızdan  üç  yaş 
büyük  ama  öyle  haylaz,  öyle  eğlenceli  ki,  küçük  kız  ona  bayı­
lıyor.  Atiye  hiç  iğrenmeden  denizanası  topluyor,  gıcık  olduk­
larının  üstüne  atıp  kaçıyor veya  kum  midyesi  toplayıp  teneke­
de  pişiriyor.
Konuşurken  “S”  harflerini  ıslık  gibi  öttüren  pepeme  yenge­
nin  misafirleri  var,  küçük  kıza  oturup  börek  yemesi  için  ısrar 
ediyor,  ama  büyüklerle  oturmak hiç  cazip gelmiyor.
B  bloktaki  çadırlardan  birinde  kalan  bir  arkadaşı  var,  belki 
onunla  oynarım  diye  belediyenin  yazlıkçılara  kiraladığı  çadır-
180

---